Παιχνίδι της κυβέρνησης και με τη συνταγματική αναθεώρηση

Τη μετατόπιση της δημόσιας πολιτικής συζήτησης από την οικονομία, αλλά και τα διάφορα σκάνδαλα, όπως το πρόσφατο τηςNovartis, με σαφή στόχο να πείσει ότι δεν ήταν ο στόχος της η ενίσχυση της σκανδαλολογίας, θα επιχειρήσει το προσεχές διάστημα η κυβέρνηση. Εχοντας ψηλά τη ρομφαία της κάθαρσης, θα προσπαθήσει, παράλληλα με τις εν εξελίξει διαδικασίες, δικαστικές και κοινοβουλευτικές, για διάφορες υποθέσεις (δίκη τηςSiemens, Εξεταστική για ΚΕΕΛΠΝΟ, κ.ά.), να ανοίξει τον φάκελο «Συνταγματική Αναθεώρηση». Περίπου έναν χρόνο μετά την έναρξη της σχετικής δημόσιας διαβούλευσης, την οποία είχε κηρύξει ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, στο Μέγαρο Μαξίμου έχει ληφθεί η απόφαση να τεθεί το προσεχές διάστημα –ενδεχομένως και εντός του Μαρτίου –στο κέντρο της πολιτικής η συνταγματική πρόταση της κυβέρνησης.

Αν και οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες είναι χρονοβόρες, καθώς υπάρχει καθορισμένο πλαίσιο οριζόμενο από το Σύνταγμα (π.χ., κήρυξη της επόμενης Βουλής ως αναθεωρητικής, προσδιορισμός των προς αναθεώρηση άρθρων, κ.ά.) και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια ώστε να αλλάξει ο συνταγματικός χάρτης της χώρας, ο Πρωθυπουργός επιθυμεί την επιτάχυνση των διαδικασιών.

Η επιτροπή που είχε οριστεί υπό τον καθηγητή Μιχάλη Σπουρδαλάκη έχει ολοκληρώσει το έργο της, ύστερα από μακρά διαδικασία κοινωνικού διαλόγου με φορείς και πολίτες (μέσω ηλεκτρονικής διαβούλευσης με συμμετοχή περίπου 5.000 ανθρώπων, ενώ δημιουργήθηκαν 16 μεγάλες συνελεύσεις στην Αθήνα και 8 ημερίδες στις πρωτεύουσες των Περιφερειών). Μία από τις βασικές αλλαγές που θα τεθούν προς συζήτηση και αφορά και τα διάφορα σκάνδαλα είναι η αλλαγή του πολυσυζητημένου άρθρου 86 του Συντάγματος σχετικά με την ποινική ευθύνη των υπουργών.

Τα τέσσερα βασικά σημεία ιδεών και προτάσεων αναφορικά με την επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση, για την οποία η τελική κυβερνητική πρόταση αναμένεται να δημοσιοποιηθεί πιθανότατα εντός του Μαρτίου, είναι τα εξής: α) Αλλαγή της αρχιτεκτονικής του πολιτικού συστήματος. Η λογική είναι να υπάρξει ενίσχυση των μορφών της άμεσης δημοκρατίας έναντι του πρωθυπουργικού μοντέλου διακυβέρνησης. Επί της ουσίας θα δίνεται η δυνατότητα στους βουλευτές να εισηγούνται νομοσχέδια, θα υπάρχει η δυνατότητα διενέργειας συμβουλευτικών δημοψηφισμάτων, καθώς και θα μπορούν να προκληθούν δημοψηφίσματα από μεγάλο αριθμό πολιτών, στα οποία επενδύει αρκετά ο ΣΥΡΙΖΑ. β) Κατοχύρωση των ευρύτερων κοινωνικών δικαιωμάτων, όπως π.χ. τα δημόσια αγαθά (νερό, ενέργεια κ.ά.), ενώ θα υπάρχουν και θεσμικές ρήτρες για τα εργασιακά δικαιώματα. γ) Ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου. δ) Ενδυνάμωση της διαφάνειας του κράτους, με έμφαση στην πρόσβαση των πολιτών στα δημόσια έγγραφα.

Με βάση τα όσα μελετώνται στο εσωτερικό της κυβέρνησης, υπάρχει και η εισήγηση –και φαίνεται ότι θα γίνει –να ανοίξει η συζήτηση για το ανώτατο όριο της κοινοβουλευτικής θητείας, τις συνθήκες διαφάνειας στα οικονομικά των κομμάτων, αλλά και την αποσύνδεση της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής

Αν προχωρήσει τελικά η αλλαγή που αφορά την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, θα υπάρχει και συμμετοχή των πολιτών. Σύμφωνα με την πρόταση, αν στις δύο πρώτες ψηφοφορίες δεν υπάρξει η προβλεπόμενη πλειοψηφία (δηλαδή 200 και 180), τότε σε αυτή την περίπτωση τη λύση θα τη δώσει ο λαός με απευθείας εκλογή και θα έχει να επιλέξει μεταξύ των δύο πρώτων υποψηφίων. Με αυτόν τον τρόπο θα αποσυνδέεται η προεδρική εκλογή από τη διάλυση της Βουλής.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται από την κυβέρνηση και στα νέα πολιτισμικά και γλωσσικά δικαιώματα, στις έμφυλες ταυτότητες, καθώς και στα λεγόμενα νέου τύπου δικαιώματα.

Παράλληλα όμως με τις πρωτοβουλίες για την αναθεώρηση του Συντάγματος, επιχειρώντας να βελτιώσει το προφίλ της και κυρίως να ενισχύσει το επιχείρημα περί θεσμικών μεταρρυθμίσεων, επενδύει πολλά και στα διάφορα σκάνδαλα. Η ομιλία του Πρωθυπουργού στην ΚΟ την περασμένη Δευτέρα ήταν ενδεικτική της στρατηγικής του Μεγάρου Μαξίμου από εδώ και πέρα. Το σκληρό ύφος και οι υψηλοί τόνοι του Αλ. Τσίπρα σε όσα είπε για το σκάνδαλο Novartis έδειξαν το πώς θα κινηθεί, έχοντας ψηλά τη ρομφαία της κάθαρσης.

Παρά τον υπαρκτό πολιτικό κίνδυνο να διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα στη χώρα λόγω μιας πιθανής κατάστασης που θα παραπέμπει σε ρωμαϊκή αρένα, ο Πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος να αξιοποιήσει στο έπακρο τις διάφορες υποθέσεις, θέλοντας να ενισχύσει και το νέο δίλημμα που θέτει στη δημόσια ατζέντα: «Εμείς οι καθαροί με το λευκό ποινικό μητρώο έναντι του παλαιού διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος και της οικονομικής ελίτ».

Με αυτό το δίλημμα θα πορευθεί προς την ολοκλήρωση του τρίτου μνημονίου και όλα τα κυβερνητικά στελέχη, με βάση την οδηγία του Μεγάρου Μαξίμου, θα επιρρίπτουν συνεχώς ευθύνες στο παλαιό πολιτικό σύστημα για τη χρεοκοπία της χώρας σε συνδυασμό με το σκάνδαλοNovartis.

Μάλιστα, δύο επιλογές του δεν ήταν καθόλου τυχαίες και συνδέονται με τη στρατηγική του. Η πρώτη αφορά την αναφορά του ότι η ζημιά του Ελληνικού Δημοσίου ανήλθε στη δεκαετία 2000-2010 σε περίπου 23 δισ. ευρώ, όσο δηλαδή ένα μνημόνιο και πάνω από το 10% του ΑΕΠ. Και η δεύτερη αφορά την εξαγγελία του για διεκδίκηση των χρημάτων, τα οποία, όπως είπε, στέρησε από τον ελληνικό λαό η φαρμακευτική εταιρεία Novartis, σε αντιδιαστολή με την παραίτηση από αποζημίωση του Ελληνικού Δημοσίου υπό τη συγκυβέρνηση Αντώνη Σαμαρά – Ευάγγελου Βενιζέλου από την εταιρείαSiemens.

Ανασύρουν υποθέσεις, επενδύουν στη σκανδαλολογία

Παρά τον προβληματισμό που υπάρχει στο εσωτερικό της κυβέρνησης και της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ για κλίμα ποινικοποίησης της πολιτικής ζωής του τόπου, ο Αλ. Τσίπρας τονίζει στους συνομιλητές του ότι είναι καίριας και ζωτικής σημασίας για την ίδια τη Δημοκρατία και το κοινοβουλευτικό σύστημα να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Ωστόσο καθησυχάζει τους δύσπιστους, καθώς διευκρινίζει, όπως και έπραξε δημόσια, ότι δεν θα υπάρξουν υπερβολές και κυνήγι μαγισσών ή λαϊκά δικαστήρια.

Η κυβέρνηση αναμένεται να επενδύσει, εκτός από το σκάνδαλο Novartis, και σε άλλες υποθέσεις, όπως τηςSiemens, του ΚΕΕΛΠΝΟ, τωνParadisePapers, των Panama Papers και των Malta Files, καθώς στόχος είναι με κεντρικό άξονα τη Δικαιοσύνη και διάφορες αμαρτωλές υποθέσεις από το παρελθόν να μειωθεί η ψαλίδα, με το επιχείρημα ότι για όλα βαρύνεται ο παλαιός δικομματισμός (ΝΔ και ΠαΣοΚ). Επίσης αναμένονται διώξεις τραπεζικών στελεχών για δάνεια σε κόμματα και επιχειρήσεις. Εξάλλου, οι πιο παρατηρητικοί, διαβάζοντας την εισαγωγή της πρότασης των ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τη Novartis, εντόπισαν ένα χαρακτηριστικό σημείο που δείχνει τι έρχεται σύντομα: «Η διασπάθιση του δημοσίου χρήματος στους πιο ευαίσθητους τομείς, όπως στον χώρο της Υγείας και της Aμυνας της χώρας, τα θαλασσοδάνεια σε κόμματα και ΜΜΕ, τα “μαύρα ταμεία”, οι φορολογικοί παράδεισοι και τα κάθε είδους εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας συνέθεταν ένα σαθρό πολιτικό οικοδόμημα των προηγούμενων κυβερνήσεων σε βάρος της κοινωνικής ευημερίας».

Ωστόσο δεν είναι λίγα τα στελέχη, ακόμα και στο εσωτερικό της κυβέρνησης, και μέλη της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ που σημειώνουν τον κίνδυνο η παρατεταμένη σκανδαλολογία να ενισχύσει τις απολίτικες τάσεις και να ενδυναμώσει το κλίμα απαξίωσης των πολιτικών και της πολιτικής. Αυτό θεωρείται από έμπειρα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ιδιαίτερα επικίνδυνο, διότι δύναται να βοηθήσει δυνάμεις αντισυστημικές με ριζοσπαστική στρατηγική, αλλά και την Ακρα Δεξιά, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις ισορροπίες στο σύστημα.