Δύο ξεχωριστά μίνι «μνημόνια» με συνολικά μέτρα 9 δισ. ευρώ
καλείται να ψηφίσει η κυβέρνηση μετά το δραματικό Eurogroup της
Παρασκευής, αν θέλει να φτάσει στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης και στην
έναρξη της συζήτησης για το χρέος.
Το πρώτο είναι τα μέτρα ύψους 5,4 δισ. ευρώ που σχεδόν συμφωνήθηκαν την
Πέμπτη και το δεύτερο τα επιπλέον προληπτικά μέτρα 3,6 δισ. ευρώ που
έθεσε ως αυστηρή προϋπόθεση η Ευρωομάδα στηρίζοντας απολύτως το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο.
Το «σενάριο» ότι η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ θα «έδιωχνε» το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο από την Ευρώπη ύστερα από την υπόθεση των WikiLeaks ή
ότι ΕΕ και ΔΝΤ θα εμπλέκονταν σε ατέρμονο καβγά που θα ευνοούσε την
κυβέρνηση των Αλέξη Τσίπρα και Πάνου Καμμένου διαψεύστηκε παταγωδώς και
όλα αυτά θα απασχολήσουν τον ιστορικό του μέλλοντος.
Αυτό που έχει μπροστά της πλέον η κυβέρνηση προκύπτει όχι μόνο από τις
αποφάσεις αλλά και από τη σκηνοθεσία της συνέντευξης Τύπου του Eurogroup
της Παρασκευής στο Αμστερνταμ. Ολόκληρο το θεσμικό «κατεστημένο» της
Ευρώπης, από τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ως τον
επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί και τον επικεφαλής του ΕΜΣ Κλάους Ρέγκλινγκ,
στοιχήθηκε πίσω από τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ.
Εκείνη, με τη σειρά της, ευχαρίστησε ολόκληρο το Eurogroup για τη «βαθιά
και ευρεία υποστήριξη» στην ιδέα ότι χρειάζεται ένα επιπλέον πακέτο
προληπτικών μέτρων 2% του ΑΕΠ (3,6 δισ. ευρώ), τα οποία, όπως ανέφεραν
ομοφώνως οι παριστάμενοι, πρέπει να νομοθετηθούν προκαταβολικά, να είναι
αξιόπιστα και να μπορούν να ενεργοποιηθούν αυτόματα.
«Ξεχάστε το «κούρεμα»»


Η κυρία Λαγκάρντ επανέλαβε ότι η ομάδα της είναι έτοιμη να
επιστρέψει στην Αθήνα για να συζητηθεί το περιεχόμενο αυτού του έξτρα
πακέτου, ενώ ετέθη ως ημερομηνία-ορόσημο η Μεγάλη Πέμπτη για ένα έκτακτο
Eurogroup το οποίο θα μπορούσε να κηρύξει την έναρξη των συζητήσεων για
τη διευθέτηση (reprofiling) του χρέους αφού πρώτα συμφωνηθούν τα
επιπλέον μέτρα!
Η επικεφαλής του ΔΝΤ απέκλεισε κάθε συζήτηση για «κούρεμα» του χρέους,
σε αντίθεση με την επιμονή της στο πρόσφατο παρελθόν, δίνοντας άλλο ένα
δείγμα της συμφωνίας της με την Ανγκελα Μέρκελ και την πλευρά της
Κομισιόν. Είχε προηγηθεί ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του
Ταμείου Πόουλ Τόμσεν που είχε εξηγήσει ότι η όποια λύση θα εφαρμοστεί σε
βάθος διετίας όσο η Ελλάδα τηρεί ειδικά ορόσημα που θα συνδέονται με τη
συμφωνία για το χρέος.
Κινούμενος απαρέγκλιτα στη γραμμή Λαγκάρντ ο κ. Ρέγκλινγκ ξεκαθάρισε ότι
τα προληπτικά μέτρα «είναι προϋπόθεση για να δούμε το θέμα του χρέους»
και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τα ταμειακά διαθέσιμα του
Ελληνικού Δημοσίου λέγοντας πως αν η Αθήνα αρχίσει όπως πέρυσι να αντλεί
ποσά από τους φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα αυτό θα κάνει μεγάλη
ζημιά στην οικονομία.
Το τελικό όριο είναι ο Ιούλιος, μήνας με υποχρεώσεις εξυπηρέτησης χρέους
3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,3 δισ. ευρώ είναι ομόλογα προς την
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που λήγουν στις 20 Ιουλίου. Ολοι γνωρίζουν
ότι, όπως και το 2015, η μη πληρωμή αυτών των ομολόγων επισείει τον
κίνδυνο της χρεοκοπίας και της αναζωπύρωσης των συζητήσεων για Grexit.
Σανίδα… ελπίδας


Ο μόνος που έριξε μια σανίδα σωτηρίας προς την ελληνική πλευρά ήταν
ο κ. Ντάισελμπλουμ, ο οποίος αναγνώρισε ότι υπάρχουν νομικά ζητήματα
για την ψήφιση μιας αναλυτικής λίστας περαιτέρω μέτρων και δεν απέκλεισε
τη νομοθέτηση ενός «μηχανισμού».
Σε αυτή τη λεπτή σανίδα επιχείρησε να ισορροπήσει δέκα λεπτά αργότερα ο
κ. Τσακαλώτος. Ο έλληνας υπουργός ξεκαθάρισε σε δηλώσεις του ότι η
Ελλάδα δεν πρόκειται να νομοθετήσει τη λήψη μέτρων υπό αίρεση
(contingent measures), εξηγώντας: «Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία δεν
μπορείς να νομοθετήσεις υπό αίρεση. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να
εξαρτήσεις την ισχύ ενός νόμου από ένα μελλοντικό και αβέβαιο γεγονός.
Δεν μπορείς, δηλαδή, να νομοθετήσεις το «χ» αν συμβεί το «ψ» το 2018 ή
το 2019».
Ο υπουργός άφησε ασφαλώς ανοιχτό παράθυρο «να βρεθεί ο μηχανισμός
δέσμευσης», εκφράζοντας την ελπίδα ότι όποια λύση και αν επιλεγεί θα
συζητηθεί παράλληλα με το θέμα του χρέους. Για μία ακόμη φορά ο κ.
Τσακαλώτος κατηγόρησε το ΔΝΤ για τις λανθασμένες προβλέψεις του
θυμίζοντας ότι τα αποτελέσματα της Eurostat δείχνουν πως η Ελλάδα πέτυχε
πρωτογενές πλεόνασμα 0,7% του ΑΕΠ και όχι πρωτογενές έλλειμμα 0,6% που
προέβλεπε το Ταμείο.
Νωρίτερα η κυρία Λαγκάρντ είχε αμφισβητήσει εμμέσως την ορθότητα των
στοιχείων. Μάλιστα σχεδόν ειρωνεύθηκε την Αθήνα. Δήλωσε ευχαριστημένη με
τα νέα οικονομικά στοιχεία της Ελλάδας, για να σχολιάσει «αν είναι
σωστά» και να προσθέσει: «Και στο παρελθόν υπήρχαν στοιχεία που στην
πορεία άλλαξαν. Θα τα εξετάσουμε πολύ προσεκτικά».
Εντύπωση προκάλεσε τέλος η αποστροφή του κ. Τσακαλώτου που προέβη στην
αποτίμηση ότι το Eurogroup «ήταν μια θετική συνεδρίαση για την Ελλάδα».


Τριπλό χτύπημα μέτρων
«Τσουνάμι» 5,4 δισ. ευρώ
Σε αυτό που συμφωνούν πλέον είναι ότι το πρώτο πακέτο των 5,4 δισ. ευρώ
έχει ουσιαστικά κλείσει. «Είμαστε σχεδόν εκεί» επιβεβαίωσε ο κ.
Ντάισελμπλουμ για το τριπλό χτύπημα μέτρων 1,8 δισ. ευρώ από τρεις
πηγές: Ασφαλιστικό, Φορολογικό και έμμεσοι φόροι.
Υστερα από συνεννόηση με τον Αλέξη Τσίπρα οι κορυφαίοι υπουργοί της
διαπραγμάτευσης έκαναν πανηγυρικές δηλώσεις την Πέμπτη το μεσημέρι
τονίζοντας ότι «σχεδόν βγήκε λευκός καπνός», καθώς έκλεισαν το
Ασφαλιστικό, τα «κόκκινα» δάνεια και οι έμμεσοι φόροι και η μόνη
εκκρεμότητα είναι το αφορολόγητο.
Αυτό σημαίνει ότι στο πλαίσιο του πακέτου των 5,4 δισ. ευρώ έρχεται
αύξηση ΦΠΑ από το 23% στο 24%, νέοι φόροι στα καύσιμα και στα ενοίκια,
αίρεται η προστασία για τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια αντικειμενικής
αξίας άνω των 160.000 ευρώ, μειώνονται οι επικουρικές συντάξεις,
διπλασιάζονται οι εισφορές των αγροτών, καταργείται το ΕΚΑΣ και
αυξάνεται σημαντικά η φορολογία για όλα τα μικρομεσαία στρώματα.
Και τα 3,6 δισ. του ΔΝΤ

Το πακέτο «υπό αίρεση» το οποίο θα συζητηθεί τα επόμενα
εικοσιτετράωρα ουσιαστικά περιλαμβάνει τις προτάσεις του ΔΝΤ για
περικοπές δαπανών ώστε να αντιμετωπιστεί πιθανή απόκλιση από τον στόχο
το 2018 για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Αλλωστε ο υφεσιακός χαρακτήρας των
συμφωνημένων 5,4 δισ. ευρώ που αφαιρούν «αίμα» από την οικονομία μέσω
της αύξησης των άμεσων και άμεσων φόρων και της εκτίναξης των
ασφαλιστικών εισφορών εκτιμάται από έλληνες και ξένους οικονομολόγους
ότι θα κινητοποιήσει τον γνωστό από το 2010 φαύλο κύκλο νέων φόρων –
ύφεσης – κατάρρευσης κρατικών εσόδων – νέων μέτρων.
Η λίστα των υπό αίρεση μέτρων περιλαμβάνει παρεμβάσεις που αποτελούν
«κόκκινο πανί» για την κυβέρνηση, όπως ένα καινούργιο μισθολόγιο στο
Δημόσιο που θα συνδεθεί με διαρκή αξιολόγηση. Βεβαίως το έξτρα πακέτο
λιτότητας εμπνεύσεως ΔΝΤ το οποίο έχει τη ρητή στήριξη και εξουσιοδότηση
του Eurogroup θα περιλαμβάνει κατά πάσα πιθανότητα περικοπές συντάξεων,
μείωση μισθών στο Δημόσιο (ειδικά μισθολόγια), αύξηση του ΦΠΑ στο ρεύμα
και στο νερό από το 13% στο 24% και κατάργηση και του υπερμειωμένου ΦΠΑ
6% που ισχύει σήμερα για φάρμακα, βιβλία και θέατρα.
Ο λογαριασμός των μέτρων

Αύξηση εσόδων κατά:

  • 1,7 δισ. ευρώ τον χρόνο από τη φορολογία εισοδήματος (μείωση αφορολογήτου, νέα κλίμακα και έκτακτη εισφορά).
Μείωση συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά:
  • 900 εκατομμύρια ευρώ από πλήρη κατάργηση ΕΚΑΣ ως το 2019.
  • 1,04 δισ. ευρώ από επικουρικές συντάξεις ως και το 2019.
  • 1 δισ. ευρώ από περικοπές στα μερίσματα των μετοχικών ταμείων ως και το 2019.
  • 2.000 ευρώ η ανώτατη σύνταξη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ