Ισορροπημένη προσαρμογή στην πολιτική του φαρμάκου

Οι κανόνες συνταγογράφησης, η ρύθμιση των τιμών ή η πολιτική για την αύξηση της κατανάλωσης γενόσημων φαρμάκων, όπως και πολλά άλλα μέτρα για τη συγκράτηση και τον εξορθολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, δεν αποτελούν αποκλειστικότητα ή εφεύρημα της ελληνικής πολιτικής.

Η στρατηγική για το φάρμακο αποτελεί κυρίαρχο τομέα στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Υγείας και μια από τις πολυπλοκότερες «πολιτικές εξισώσεις», εφόσον αφορά αφενός ισχυρούς πόλους της οικονομίας στον τομέα της Αγοράς και της Βιομηχανίας, αφετέρου τον εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα της Δημόσιας Υγείας.

Στη χώρα μας, κάτω από την πίεση των ακραίων δημοσιονομικών περιορισμών που επέβαλαν η κρίση και οι μνημονιακές μας υποχρεώσεις, αλλά και κάτω από το βάρος του εκτροχιασμού της φαρμακευτικής δαπάνης των προηγούμενων χρόνων, καταβλήθηκαν προσπάθειες για τη συγκρότηση και εφαρμογή μιας σύγχρονης φαρμακευτικής πολιτικής.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εφαρμόζονται μέτρα που αφορούν κυρίως την ανάπτυξη εργαλείων ελέγχου της ζήτησης, δηλαδή της συνταγογράφησης, τη ρύθμιση των τιμών, τον επανακαθορισμό ποσοστών κέρδους, υποχρεωτικών εκπτώσεων και επιστροφών στην αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης των φαρμακευτικών προϊόντων, την εφαρμογή κανόνων ορθής πρακτικής στη συνταγογράφηση, αλλά και στη διάθεση δαπανηρών φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Με εξαίρεση όμως το πολύ επιτυχημένο εγχείρημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, που θα ολοκληρωθεί μόνο με την ενσωμάτωση του συνοπτικού ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς και των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, η ανάγκη βίαιης προσαρμογής σε δεδομένους μνημονιακούς στόχους προσδίδει σε ορισμένα μέτρα αποσπασματικό και ευκαιριακό χαρακτήρα, χωρίς όμως να θίγει τον «σκληρό πυρήνα» του προβλήματος, δηλαδή τον όγκο και το είδος της φαρμακευτικής κατανάλωσης. Είναι γεγονός ότι οι υπερβολές στον όγκο της συνταγογράφησης, που μεταφράζεται σε περίπου 5,5 ως 6 εκατ. συνταγές μηνιαίως, παραμένουν και ανατροφοδοτούνται από τον μεγάλο αριθμό γιατρών και από την προκλητή υπερσυνταγογραφία. Είναι επίσης γεγονός ότι η κατανάλωση φθηνότερων αλλά εξίσου αποτελεσματικών γενόσημων φαρμάκων παραμένει στα χαμηλότερα επίπεδα, σε σύγκριση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές και σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση χώρες.

Επιπλέον, η μακροχρόνια αλόγιστη χρήση και υπερκατανάλωση φαρμάκων, που διαμορφώθηκε ως κυρίαρχη αντίληψη και πρακτική πολυφαρμακίας στην ελληνική κοινωνία, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μέτρα βίαιης προσαρμογής.

Απαιτείται επίμονη και επίπονη στρατηγική, ισορροπημένης και σταδιακής προσαρμογής, πέρα από τις δογματικές εμμονές ορισμένων ατελέσφορων μνημονιακών μέτρων, όπως η υποχρεωτική συνταγογράφηση με δραστική ουσία, η διάθεση των ΜΗΣΥΦΑ εκτός φαρμακείων ή η συμμόρφωση σε ανελαστικούς κλειστούς προϋπολογισμούς φαρμακευτικής δαπάνης.

Απαιτούνται κυρίως νέες συμμαχίες και συνέργειες, τόσο με τους γιατρούς όσο και με τους ίδιους τους ασθενείς και τους πολίτες.

Η κυρία Χριστίνα Παπανικολάου είναι γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας στο υπουργείο Υγείας.