Μαθαίνω από την ένωσή μου, την Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου (Π.Ε.Κ.Κ.) ότι το φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τιμώρησε με ποινή αποκλεισμού τον συνάδελφο και μέλος της Νίκο Αλέτρα-Αρτινό για «ενοχλητικές» δηλώσεις του στην τελετή λήξης της διοργάνωσης τον περασμένο Νοέμβριο.
Εκφράζοντας συμπαράσταση στο πρόσωπο του δημοσιογράφου – κριτικού, η Π.Ε.Κ.Κ., όπως αναφέρει στην επίσημη ανακοίνωσή της, αποδοκίμασε τη «φασίζουσα νοοτροπία και την κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους του καλλιτεχνικού διευθυντή του φεστιβάλ κ. Δημήτρη Εϊπίδη».
Είναι το δεύτερο επεισόδιο σύγκρουσης κριτικού λόγου – πολιτιστικού θεσμού αφού τον Νοέμβριο, πέρσι, στην ίδια διοργάνωση, το φεστιβάλ απαγόρεψε στην Π.Ε.Κ.Κ. να δώσει τα βραβεία της στην τελετή απονομής μέσα στο Ολύμπιον, κάτι που γινόταν επί χρόνια. Καθότι τότε δεν βρισκόμουν εκεί, είχα πιστέψει ότι επρόκειτο περί απλής παρεξήγησης ανάμεσα στην Π.Ε.Κ.Κ. και το φεστιβάλ. Η επανάληψη δημιουργεί υποψίες.
Όμως και πάλι, τα δυο απαράδεκτα περιστατικά έχουν μια καλή και μια κακή πλευρά.
Η κακή πλευρά είναι ότι εκθέτουν ανεπανόρθωτα τον θεσμό του φεστιβάλ, το οποίο όπως ορθά επισημαίνει η Π.Ε.Κ.Κ., ακρωτηριάζει την ιδέα της δημοκρατίας σε θεσμούς πολιτισμού. «Eύκολα επιλέγεις ταινίες με θέμα τ’ ανθρώπινα δικαιώματα, δυσκολεύουν όμως τα πράγματα εκτός οθόνης» λέει η χαρακτηριστικά η ανακοίνωση της ένωσης.
Η καλή πλευρά όμως, είναι ότι τελικά, ακόμα και σήμερα, στην εποχή της απόλυτης ισοπέδωσης και της απαξίας των πάντων, ο κριτικός λόγος ακούγεται, προκαλεί και ενδεχομένως να φοβίζει κάποιους που πολύ για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους δεν θέλουν να ακούσουν αυτά που δεν τους βολεύει να ακούσουν.
Επί τοις ουσίας ο κριτικός λόγος προωθεί τον διάλογο. Και ο διάλογος έχει το ενδιαφέρον που δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσει ο ανιαρός μονόλογος της «παπαγαλίας» και του copy paste των βολικών (για αυτούς που τα στέλνουν) δελτίων τύπου.
Οσοι λοιπόν φοβούνται την κριτική, φοβούνται τον διάλογο.
Και ένα μήνυμα για τον συνάδελφο Νίκο: όταν ο Φρανσουά Τρυφό δεν ήταν ακόμα σκηνοθέτης αλλά κριτικός κινηματογράφου στην δεκαετία του 1950, η αδίστακτα σκληρή κριτική του προς το φεστιβάλ των Κανών σήμανε επίσης τον αποκλεισμό του. Ο Τρυφό έφαγε μια σφαλιάρα αλλά απάντησε με «400 χτυπήματα» θριαμβεύοντας στο ίδιο φεστιβάλ, στην ίδια αρένα του αποκλεισμού του.
