ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους 1

Οι προβολές των βίντεο της οικογένειας Stauffer εκτοξεύτηκαν όταν ανακοίνωσαν ότι θα υιοθετούσαν ένα αγοράκι με αναπηρία από την Κίνα και θα κατέγραφαν κάθε στιγμή της διαδικασίας. Ωστόσο, τρία χρόνια αργότερα, ο μικρός Huxley δεν ήταν πια παιδί τους.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Το 2020, η Myka και ο James Stauffer, ένα ζευγάρι από το Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, έγιναν για λίγα εικοσιτετράωρα οι πιο μισητοί γονείς του ίντερνετ. Οι Stauffer είχαν ένα κανάλι στο YouTube, ονόματι "The Stauffer Life", όπου μοιράζονταν βίντεο από την καθημερινότητά τους ως γονείς πέντε παιδιών, καταφέρνοντας να συγκεντρώσουν περίπου 700.000 ακολούθους. Το περιεχόμενό τους, γεμάτο οικογενειακές στιγμές, DIY ιδέες και συμβουλές ανατροφής, είχε κερδίσει εκατομμύρια προβολές, ενώ η δημοφιλία τους είχε οδηγήσει σε συνεργασίες με γνωστές εταιρείες.

Ωστόσο, το 2017, όταν είχαν τρία παιδιά, το κανάλι τους απέκτησε ακόμη μεγαλύτερη απήχηση, όταν ανακοίνωσαν την απόφασή τους να υιοθετήσουν ένα παιδί από την Κίνα. Ο Huxley, ένα αγόρι μόλις δύο ετών, έγινε μέλος της οικογένειας, φέρνοντας μαζί του και το ενδιαφέρον του παγκόσμιου κοινού. Η διαδικασία της υιοθεσίας – καταγεγραμμένη λεπτομερώς μέσω βίντεο – δεν ήταν απλώς οικογενειακή υπόθεση. Ήταν το νέο βασικό αφήγημα στο περιεχόμενό τους, με κάθε βίντεο να συγκεντρώνει περισσότερες προβολές από το προηγούμενο. Βίντεο όπως το «Huxley’s Adoption Journey» ή το «Bringing Our Son Home From China» προσέλκυσαν εκατομμύρια προβολές, ενώ οι Stauffer απέκτησαν νέους χορηγούς και σημαντικά έσοδα από τη διαφήμιση.

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους 2

Όπως αποκάλυψαν, ο μικρός Huxley είχε αυτισμό επιπέδου 3, κάτι που γνώριζαν πριν ακόμα ολοκληρωθεί η διαδικασία της υιοθεσίας. Ο αυτισμός επιπέδου 3 είναι το πιο σοβαρό επίπεδο αυτισμού. Συχνά ένα παιδί με τέτοιου είδους αυτισμό αδυνατεί να μιλήσει ή έχει πολύ περιορισμένο λόγο και περιορισμένες κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες. Αν και το ζευγάρι είχε άλλα τρία βιολογικά παιδιά, ο Huxley έλαβε, τρόπον τινά, ρόλο πρωταγωνιστικό στα βίντεο τους. 

Η «επανεγκατάσταση» και το cancel

Τρία χρόνια μετά την υιοθεσία του Huxley, οι Stauffer ανήρτησαν ένα βίντεο που σόκαρε τους ακόλουθούς τους. Ανακοίνωσαν ότι ο Huxley δεν ήταν πλέον μέλος της οικογένειας. Είχε «επανεγκατασταθεί» – ένας ευφημισμός που χρησιμοποίησαν για να περιγράψουν την επιστροφή του παιδιού σε μια νέα οικογένεια μέσω ιδιωτικής υιοθεσίας. Ο λόγος που επικαλέστηκαν; Εξαιτίας του αυτισμού του, ο Huxley απαιτούσε μεγαλύτερη φροντίδα και εξειδικευμένη υποστήριξη, κάτι που – όπως δήλωσαν – δεν μπορούσαν να του προσφέρουν.

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους 3

Η αντίδραση του κοινού ήταν έντονη και άμεση. Οι Stauffer κατηγορήθηκαν για εκμετάλλευση του Huxley, τόσο για οικονομικό κέρδος όσο και για προσωπική προβολή. Πολλοί υποστήριξαν ότι η οικογένεια δεν είχε ποτέ πραγματική πρόθεση να φροντίσει το παιδί, αλλά αντίθετα τον χρησιμοποίησε ως «αξεσουάρ» στη δημόσια εικόνα τους. Στο επίκεντρο της κριτικής βρέθηκαν επίσης οι χορηγίες που είχαν λάβει για την καταγραφή της υιοθεσίας, ενισχύοντας την άποψη ότι η απόφαση είχε εμπορικά κίνητρα.

Συγκεκριμένα, η βιομηχανία του family vlogging έχει εξελιχθεί σε μια τεράστια επιχείρηση που αποφέρει εκατομμύρια δολάρια στους δημιουργούς περιεχομένου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι κορυφαίοι family vloggers κερδίζουν από 10.000 έως 100.000 δολάρια το μήνα μόνο από τις διαφημίσεις του YouTube. Τα έσοδα από χορηγίες, συνεργασίες με brands και πωλήσεις προϊόντων (merch) μπορούν να εκτοξεύσουν αυτά τα ποσά (γι’αυτό και η κύρια πηγή εσόδων για έναν επαγγελματία Youtuber είναι οι εμπορικές συνεργασίες και όχι οι απολαβές από τις προβολές των βίντεό τους). Τα δεδομένα από τη μελέτη του Influencer Marketing Hub (2022) δείχνουν ότι οι οικογένειες που διαχειρίζονται τέτοια κανάλια μπορούν να κερδίζουν περίπου 3.000 δολάρια για κάθε 1 εκατομμύριο προβολές που συλλέγουν, ενώ για πιο επαγγελματικά κανάλια -όπως αυτό των Stauffer- τα ποσά μπορούν να φτάσουν πολύ ψηλότερα.

Τα βίντεο της οικογένειας Stauffer είχαν πάρα πολλές προβολές, ειδικά τα πιο δημοφιλή. Οι ακριβείς αριθμοί μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τη συγκεκριμένη περίοδο και το περιεχόμενο του βίντεο, αλλά ορισμένα από τα πιο δημοφιλή βίντεο τους είχαν εκατομμύρια προβολές. Για παράδειγμα, το "Huxley’s Adoption Journey", συγκέντρωσε πάνω από 10 εκατομμύρια προβολές. Αντίστοιχα νούμερα σημείωσε και το "Bringing Our Son Home From China". Μέσα σε αυτά τα χρόνια, οι Stauffer είχαν αρκετές φορές βίντεο που ξεπερνούσαν τα 10 εκατομμύρια προβολές, πράγμα που ενισχύει τα έσοδά τους από διαφημίσεις και χορηγίες.

Μετά από την έντονη κατακραυγή, το ζεύγος Stauffer έσβησε το κανάλι τους στο Youtube. Η Myka Stauffer, η οποία ήταν η κύρια δημιουργός περιεχομένου του καναλιού κι αυτή που δέχτηκε τις σκληρότερες επικρίσεις από τον κόσμο, αποσύρθηκε από τα social media και δεν έχει δημοσιεύσει νέο υλικό. Αντίθετα, το κανάλι του James Stauffer, "Stauffer Garage", παραμένει ενεργό και συνεχίζει να παράγει περιεχόμενο σχετικά με τη συντήρηση αυτοκινήτων, με πάνω από 1 εκατομμύριο συνδρομητές.

Το white savior complex και οι εξουσιαστικές αφηγήσεις

Η απόφαση των Stauffer να υιοθετήσουν τον Huxley από την Κίνα εγγράφεται σε μια ευρύτερη κουλτούρα που συχνά εξιδανικεύει την εικόνα των δυτικών οικογενειών που «σώζουν» παιδιά από αναπτυσσόμενες χώρες. Το λεγόμενο white savior complex – η ιδέα ότι οι λευκοί από τον Δυτικό κόσμο «σώζουν» ανθρώπους από «κατώτερες» συνθήκες – εμφανίζεται εδώ ως κινητήριος μοχλός της αφήγησης των Stauffer.

Η υιοθεσία παρουσιάστηκε ως ηρωική πράξη, ενισχύοντας τη δημόσια εικόνα τους και προσελκύοντας περισσότερους ακόλουθους. Ο Huxley δεν αντιμετωπίστηκε ως ένα παιδί με δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και σε μια σταθερή οικογένεια, αλλά ως μέσο ενίσχυσης της «φιλανθρωπικής» εικόνας του ζευγαριού. Ακόμα και η ίδια η Myka είχε παραδεχτεί σε συνεντεύξεις ότι η υιοθεσία ενός παιδιού με αναπηρία ήταν «καρμική» για εκείνη.

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους 4

Family Vlogging: Μια Ανεξέλεγκτη Βιομηχανία

Το family vlogging στο YouTube έχει εξελιχθεί σε μια τεράστια βιομηχανία. Ωστόσο, η συνεχής καταγραφή και προβολή της προσωπικής ζωής εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ηθική της δημόσιας έκθεσης, ειδικά όταν στο επίκεντρο βρίσκονται παιδιά.

Τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτά τα κανάλια συχνά γίνονται το βασικό περιεχόμενο. Καταγράφονται προσωπικές στιγμές της καθημερινότητάς τους, όπως γενέθλια, ασθένειες ή ακόμη και έντονα συναισθηματικές καταστάσεις. Αυτή η υπερέκθεση μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως η απώλεια ιδιωτικότητας και η αίσθηση ότι πρέπει να ανταποκρίνονται στις προσδοκίες ενός τεράστιου κοινού. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι τα παιδιά συχνά δεν μπορούν να συναινέσουν συνειδητά στη συμμετοχή τους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις δεν διαχωρίζονται τα έσοδα που προκύπτουν από τη δουλειά τους, αφήνοντάς τα οικονομικά απροστάτευτα για το μέλλον.

Η σοκαριστική υπόθεση των family vloggers που «επέστρεψαν» τον υιοθετημένο γιο τους 5

Νομικά, το family vlogging παραμένει σε μια γκρίζα ζώνη. Σε αντίθεση με τη βιομηχανία του κινηματογράφου ή της τηλεόρασης, όπου υπάρχουν κανονισμοί για την προστασία των ανήλικων ηθοποιών, τα παιδιά που εμφανίζονται στο YouTube δεν καλύπτονται από παρόμοιες ρυθμίσεις. Αν και η Πολιτεία της Ουάσινγκτον πέρασε πρόσφατα νόμο που απαιτεί οικονομική αποταμίευση για παιδιά που συμμετέχουν σε τέτοιου είδους περιεχόμενο, αυτό παραμένει η εξαίρεση κι όχι ο κανόνας.

Επιπλέον, η διαχείριση αυτών των καναλιών αναδεικνύει προκλήσεις διαφορετικές από εκείνες που αφορούν τα ριάλιτι. Παρά τις ομοιότητες στο περιεχόμενο, τα vlogs έχουν μια διαφορετική δυναμική. Για παράδειγμα, από τον πρώτο κύκλο του “Keeping Up with the Kardashians”, παρακολουθούμε τα μικρότερα μέλη της οικογένειας, την Kylie και την Kendall, να μεγαλώνουν μπροστά στην κάμερα. Αντιστοίχως, στους νεότερους κύκλους, βλέπουμε τα παιδιά και τα ανίψια των Kar-Jenners σε οικογενειακές στιγμές. Παρά το γεγονός ότι η έκθεση αυτή μπορεί να φαίνεται παραβατική σε αρκετό κόσμο, δεν συγκρίνεται με την πραγματικότητα των family vlogs.

Σε αντίθεση με τα συγκεκριμένα τηλεοπτικά προγράμματα, οι Youtubers δεν έχουν πίσω τους μια ολοκληρωμένη παραγωγή που καθορίζει συλλογικά τι είναι ασφαλές ή όχι να προβληθεί. Ακόμη και στα πρώτα επεισόδια των Kardashians, τα εξωτερικά πλάνα του σπιτιού τους δεν δείχνουν στην πραγματικότητα το σπίτι τους, αλλά μια άλλη κατοικία, ώστε να διατηρηθεί κάποιο επίπεδο ιδιωτικότητας και ασφάλειας.

Επιπλέον, τα συγκεκριμένα ριάλιτι προβάλλονται εβδομαδιαίως, ενώ τα γυρίσματα πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια μερικών μηνών μέσα στον χρόνο. Αντίθετα, στα family vlogs δεν υπάρχουν διαλείμματα ή διακοπές: το περιεχόμενο ανανεώνεται καθημερινά και κάθε στιγμή μπορεί να γίνει αντικείμενο ανάρτησης. Η συνεχής πίεση για παραγωγή νέου υλικού δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο. Όσο μεγαλύτερη είναι η προβολή ενός καναλιού, τόσο πιο επιτακτική γίνεται η ανάγκη για συνεχιζόμενη «ζωντανή» παρουσία μέσω νέων βίντεο. Αυτό συχνά ωθεί τους γονείς να καταφεύγουν σε όλο και πιο ακραία ή προσωπικά θέματα, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του κοινού και να διασφαλίσουν τα έσοδα τους.

Τα παιδιά αυτά δεν είναι απλώς «μέλη της οικογένειας» – είναι εργαζόμενοι σε μια επιχείρηση που κερδίζει από την έκθεσή τους. Η μακροχρόνια ψυχολογική επίδραση αυτής της ζωής παραμένει άγνωστη, ενώ οι πλατφόρμες, όπως το YouTube, δεν έχουν ακόμα θεσπίσει αυστηρούς κανονισμούς για την προστασία τους.

Content culture

Η ιστορία των Stauffer δεν είναι μόνο μια μεμονωμένη περίπτωση κακής κρίσης. Είναι μια μικρογραφία της ίδιας της κουλτούρας περιεχομένου (content culture), που αναζητά αδιάκοπα νέες ιστορίες προς κατανάλωση, συχνά χωρίς να λαμβάνει υπόψη το κόστος για τα άτομα που εμπλέκονται.

Ίσως το μεγαλύτερο ερώτημα που προκύπτει από αυτήν την ιστορία είναι το εξής: Πρέπει να συνεχίσουμε να καταναλώνουμε περιεχόμενο που βασίζεται στην εκμετάλλευση; Και αν όχι, πώς μπορούμε να το αλλάξουμε;

ΑΠΟΡΡΗΤΟ