«Βόμβα» σε κατώτατες και πρόωρες συντάξεις

Η κατάργηση όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων πριν από το 62ο έτος της ηλικίας και η δραματική αύξηση των ετών ασφάλισης από τα 15 στα 21,5 για την παροχή της κατώτατης σύνταξης ανατρέπουν πλήρως την υφιστάμενη εικόνα του ασφαλιστικού συστήματος. Και σε συνδυασμό με την προτεινόμενη μείωση των συντάξεων κύριας ασφάλισης σαρώνουν και τα τελευταία υπολείμματα του ισχύοντος καθεστώτος παροχών.

Ο νέος χάρτης του Ασφαλιστικού βρίσκεται εν πολλοίς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης – τρόικας, με τους εκπροσώπους των δανειστών της χώρας να επιμένουν στην υιοθέτηση νέων επώδυνων μέτρων και την ελληνική κυβέρνηση να προσπαθεί να μετριάσει τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Μέχρι στιγμής ο κυβερνητικός επανασχεδιασμός του ασφαλιστικού συστήματος περιελάμβανε μόνο τις εξοικονομήσεις πόρων μέσω της οργανωτικής ανασυγκρότησης και τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν κρίθηκε επαρκές από την τρόικα, η οποία θεωρεί απαραίτητη την αλλαγή των όρων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης, όπως και τη μείωση των συντάξεων, προκειμένου να υποστηριχθεί η νέα «κεντρική φιλοσοφία» του –υπό δημιουργία –Ασφαλιστικού, που είναι η διασφάλιση της οικονομικής του αυτοδυναμίας, δηλαδή η κάλυψη των υποχρεώσεών του, χωρίς την ανάγκη της συνεισφοράς του κρατικού προϋπολογισμού.

Οι απαιτήσεις

Ετσι στο τραπέζι έχουν τεθεί μέτρα, όπως: Κατάργηση όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, προ του 62ου έτους της ηλικίας. Αύξηση των ετών ασφάλισης από 15 σε 21,5 για το δικαίωμα κατώτατης σύνταξης στο 67ο έτος της ηλικίας. Αλλαγές – μείωση των συντελεστών υπολογισμού της κύριας σύνταξης από 1.1.2015. Καθιέρωση ενιαίων όρων ασφάλισης για όλους. Το υπουργείο Εργασίας αντιπροτείνει ορισμένες δικλίδες που θα μετριάσουν τις επιπτώσεις των μέτρων αυτών, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουν γίνει δεκτές. Στο τραπέζι των συνομιλιών με την τρόικα βρίσκονται τα εξής μέτρα:

1. Κατώτατες συντάξεις. Πλήρης ανατροπή του υφιστάμενου καθεστώτος με δραματική αύξηση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για την παροχή της κατώτατης σύνταξης. Οι απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης αυξάνονται από 4.500 σε 6.500. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποδεχθεί το συγκεκριμένο μέτρο, ωστόσο αντιπροτείνει να ισχύσει για τους ασφαλισμένους που γεννήθηκαν το 1975 και εντεύθεν, ώστε να μη δημιουργήσει προβλήματα σε όσους είναι προ της συνταξιοδότησης με το παλαιό σύστημα. Ωστόσο η τρόικα ζητεί την πλήρη εφαρμογή του από το νέο έτος, κάτι που θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα, ιδιαίτερα στους ανέργους που έχουν συμπληρώσει τα 15 έτη ασφάλισης και αναμένουν τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.

2. Πλήρης κατάργηση όλων των συνταξιοδοτήσεων για ηλικίες κάτω των 62 ετών. Η τρόικα επιμένει να τεθεί ως όριο το 62ο έτος για οποιαδήποτε συνταξιοδότηση από το 2015. Κάτι τέτοιο σημαίνει άμεση αύξηση ορίων ηλικίας που ισχύουν σήμερα για τη συνταξιοδότηση σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, αλλά και κατάργηση όλων οι ευνοϊκών καθεστώτων που παραμένουν σε ισχύ στο ΙΚΑ για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά. Η κυβέρνηση αντιπροτείνει να υπάρξει σταδιακή εφαρμογή του μέτρου ως το 2019, έτσι ώστε να μη θιγούν όσοι ή όσες έχουν θεμελιώσει δικαίωμα και αναμένουν την ηλικία συνταξιοδότησης. Στο τραπέζι υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής του μέτρου, παραδείγματος χάριν με την επιβολή –σε όσους φεύγουν πριν από το 62ο έτος –υψηλότερης «χρηματικής ποινής». Σήμερα ισχύει –ως ποινή –η μείωση της σύνταξης 6% για κάθε χρόνο πριν από το γενικό όριο, με ανώτατη συνολική μείωση το 30%. Η ποινή για πρόωρη έξοδο θα αυξάνεται για κάθε χρόνο που υπολείπεται από το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, καθιστώντας την πρόωρη έξοδο ασύμφορη για τους ασφαλισμένους.

3. Μείωση συντάξεων κύριας ασφάλισης, με την αλλαγή του υπολογισμού τους. Η τρόικα θέτει ευθέως θέμα μείωσης των συντάξεων κύριας ασφάλισης προκειμένου να εξοικονομηθούν περί το 1 δισ. ευρώ. Οι προτάσεις που ήδη έχουν διατυπωθεί αφορούν τη μείωση των συντελεστών αναπλήρωσης που θα ισχύσουν το 2015 με τον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη (το τμήμα της σύνταξης που αφορά το 2011 και εντεύθεν). Ωστόσο οι εκπρόσωποι των δανειστών ζητούν αλλαγές και στο τμήμα της σύνταξης που αφορά την ασφάλιση προ του 2011 (παλαιό καθεστώς), γιατί διαφορετικά οι μειώσεις των συντάξεων θα είναι ασήμαντες και δεν θα επιτευχθεί ο οικονομικός στόχος. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό κ. Γ. Κουτρουμάνη, εφόσον τελικώς εφαρμοστούν νέοι συντελεστές αναπλήρωσης και για τα δύο τμήματα της σύνταξης, η μείωση ενδέχεται να φθάσει και το 20%.

4. Επίδομα ΕΚΑΣ. Η τρόικα ζητεί την αποσύνδεση του ΕΚΑΣ από τις συντάξεις και την ένταξή του στα προνοιακά επιδόματα. Αλλαγή στα κριτήρια που ισχύουν για τη λήψη του και σύνδεσή του με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

5. Διετές πάγωμα συντάξεων. Το μέτρο ισχύει για το 2015, ωστόσο η τρόικα ζητεί να «παγώσουν» οι κύριες συντάξεις και για τη διετία 2016-2017.

6. Αντίστοιχη μείωση εισφορών και συντάξεων στους ελεύθερους επαγγελματίες. Το μέτρο έχει ήδη αποφασιστεί και δίνει τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ να επιλέξουν την υπαγωγή τους σε χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Αυτό σημαίνει αντίστοιχη μείωση και των συντάξεων για το χρονικό διάστημα των μειωμένων εισφορών. Σημειώνεται ότι υπάρχουν προτάσεις για επέκταση του μέτρου και σε φορείς ανεξάρτητα απασχολουμένους.