Η εκτόξευση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου (Σπούτνικ 1) από τη Σοβιετική Ενωση το 1957 σήμανε συναγερμό στον Λευκό Οίκο, οι ένοικοι του οποίου αισθάνθηκαν ότι απειλείται όχι μόνο η τεχνολογική υπεροχή των ΗΠΑ αλλά ακόμη και η ασφάλεια της χώρας και του δυτικού κόσμου γενικότερα από το διαστημικό πρόγραμμα του Κρεμλίνου.
Ετσι, στις 29 Ιουλίου του 1958 ο αμερικανός πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ υπέγραψε την ίδρυση μιας νέας ομοσπονδιακής υπηρεσίας που θα ασχολούνταν με τη διαστημική δραστηριότητα των ΗΠΑ. Η υπηρεσία έλαβε την ονομασία Εθνική Διοίκηση Αεροναυτικής και Διαστήματος (NASA) και η δημιουργία της βασίστηκε στην πυραυλική τεχνολογία που είχε αναπτύξει η Γερμανία τα προηγούμενα 20 έτη με επικεφαλής τον ιδιοφυή Βέρνερ φον Μπράουν.
Οι Αμερικανοί είχαν φροντίσει μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να στρατολογήσουν τον Μπράουν, δίνοντάς του μάλιστα αμέσως την αμερικανική υπηκοότητα. Ο Βέρνερ φον Μπράουν θεωρείται ο πατέρας του διαστημικού προγράμματος των ΗΠΑ. Ετσι, στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου και της κούρσας των εξοπλισμών άνοιξε ένα νέο μέτωπο, αυτό της κυριαρχίας στο Διάστημα. Από τη μία πλευρά υπήρχε η Σοβιετική Ενωση, η οποία είχε καταφέρει να περιβάλει με μεγάλη μυστικότητα το διαστημικό της πρόγραμμα και στην πρώτη φάση αυτής της κούρσας φαινόταν ότι βρισκόταν πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από τις ΗΠΑ. Ετσι, η ΕΣΣΔ κατάφερε να κερδίσει τις εντυπώσεις στέλνοντας εκείνη για πρώτη φορά άνθρωπο έξω από τα σύνορα της Γης.
Ολοι γνωρίζουν το όνομα Γιούρι Γκαγκάριν, αλλά κανείς το όνομα Αλαν Σέπαρντ που έκανε την ίδια πτήση με διαφορά μόλις 20 ημερών. Ετσι, ο Λευκός Οίκος έθεσε έναν νέο φιλόδοξο στόχο η επίτευξη του οποίου θα έφερνε τις ΗΠΑ στην πρώτη θέση της κούρσας. Ο στόχος ήταν να είναι Αμερικανοί οι πρώτοι άνθρωποι που θα πατούσαν το πόδι τους στη Σελήνη.

Οι μάχες στο Διάστημα

Στο πλαίσιο αυτού του στόχου σχεδιάστηκε το πρόγραμμα «Απόλλων» που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίες του 1960 και μετά από διάφορες προπαρασκευαστικές αποστολές στις 20 Ιουλίου του 1969 η αποστολή «Απόλλων 11» έγραψε ιστορία, αφού οι αστροναύτες της αποστολής σε ζωντανή μετάδοση πάτησαν το έδαφος της Σελήνης και τοποθέτησαν την αμερικανική σημαία στον φυσικό μας δορυφόρο.
Επόμενο πεδίο διαστημικής αντιπαράθεσης ήταν η εγκατάσταση διαστημικών σταθμών σε τροχιά γύρω από τη Γη. Οι Σοβιετικοί κέρδισαν και αυτή την αναμέτρηση με τον «Salyut 1» να υποδέχεται κοσμοναύτες από το 1971 ενώ το «Skylab» της NASA άνοιξε τις πόρτες του σε αστροναύτες δύο χρόνια αργότερα. Ακολούθησαν και άλλοι διαστημικοί σταθμοί τα επόμενα χρόνια από τις δύο υπηρεσίες για να φτάσουμε στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό που αποτελεί τα τελευταία χρόνια το κοινό σπίτι όλων των διαστημικών υπηρεσιών στον κόσμο. Η δημιουργία των πρώτων διαστημικών σταθμών αποτέλεσε κομβικό σημείο αφού από τη μια πλευρά η ΕΣΣΔ συνέχισε να ασκεί μια εσωστρεφή διαστημική πολιτική και δραστηριότητα η οποία έμοιαζε να περιχαρακώνεται σε στρατιωτικού χαρακτήρα προγράμματα, ενώ η NASA άρχισε να σχεδιάζει όλο και περισσότερες και πιο σύνθετες επιστημονικές αποστολές.
Είχε προηγηθεί το πρόγραμμα «Pioneer» αλλά η εκτόξευση των δίδυμων διαστημικών σκαφών «Voyager» το 1977 είναι αυτή που εγκαινίασε μια νέα εποχή στη διαστημική εξερεύνηση. Τα δύο σκάφη είχαν ως αποστολή την εξερεύνηση των συστημάτων του Δία και του Κρόνου. Ομως τα δύο σκάφη αποδείχτηκαν πραγματικοί… Χαϊλάντερ αφού 40 χρόνια αργότερα, έπειτα από ένα επικό ταξίδι, βρίσκονται πλέον έξω από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος και κινούνται κυριολεκτικά σε αχαρτογράφητες περιοχές του διαστρικού κενού έχοντας μάλιστα διατηρήσει την επικοινωνία με το κέντρο ελέγχου της αποστολής στη Γη. Μετά την αποστολή «Voyager» ακολούθησε ένα μεγάλο πλήθος αποστολών από τη NASA, οι οποίες αποκάλυψαν σε μεγάλο ποσοστό τι υπάρχει και τι συμβαίνει στο ηλιακό μας σύστημα.

Η επανάσταση Hubble

Επόμενος κομβικός σταθμός για τη NASA αλλά και τη διαστημική εξερεύνηση ήταν ο Απρίλιος του 1990 όταν η αμερικανική υπηρεσία έθεσε σε τροχιά το πρώτο διαστημικό τηλεσκόπιο, το Hubble. Η κίνηση αυτή αποτέλεσε μια πραγματική επανάσταση για τον τομέα της αστρονομίας και όχι μόνο. Το Hubble αλλά και τα επόμενα διαστημικά τηλεσκόπια που ακολούθησαν άλλαξαν κυριολεκτικά τον τρόπο με τον οποίο βλέπαμε αλλά και κατανοούσαμε μέχρι τότε το Σύμπαν και τα κοσμικά φαινόμενα. Επίσης τα διαστημικά τηλεσκόπια και ειδικά το Kepler μάς βοήθησαν να ανακαλύψουμε χιλιάδες πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα και τα επόμενα που σχεδιάζει να στείλει η NASA στο Διάστημα, όπως το James Webb, θα αναζητήσουν έναν πλανήτη με συνθήκες φιλόξενες για τη ζωή ή ακόμη και μια νέα Γη. Παράλληλα η NASA σχεδιάζει αποστολές αναζήτησης κάποιων μορφών ζωής, έστω και σε μικροβιακό επίπεδο, σε δορυφόρους του Δία και του Κρόνου. Σχεδιάζει επίσης μια επανδρωμένη αποστολή στον Αρη αλλά και αποστολές εξερεύνησης δορυφόρων, όπως στον Τιτάνα, με στόχο τον εντοπισμό περιοχών στις οποίες να μπορούν να δημιουργηθούν επανδρωμένες βάσεις και αποικίες.
Η NASA συμμετέχει σε εκατοντάδες υπό εξέλιξη προγράμματα ανάπτυξης νέων διαστημικών τεχνολογιών, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει εκείνο στο οποίο κατασκευάζεται ένα νέο σύστημα προώθησης σαν αυτό του διαστημοπλοίου «Enterprise» στο Star Trek. Ενα τέτοιο σύστημα θα επιτρέψει στα διαστημόπλοια να ταξιδεύουν από τη Γη σε άλλους πλανήτες και δορυφόρους του ηλιακού μας συστήματος σε λίγες ώρες ή λίγες ημέρες και σε γειτονικά άστρα σε λίγες εβδομάδες.

ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ

  • Οταν ιδρύθηκε η NASA αποτελούνταν από τέσσερα εργαστήρια και 80 υπαλλήλους. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, στην κορύφωση του ανταγωνισμού με την ΕΣΣΔ, για λογαριασμό της NASA εργάζονταν περίπου 410 χιλιάδες άτομα. Σήμερα η NASA έχει δεκάδες ερευνητικά κέντρα και προσωπικό περίπου 18 χιλιάδων ατόμων.
  • Το 2009 η NASA ανακοίνωσε ότι οι αρχικές κόπιες της ιστορικής προσεδάφισης στη Σελήνη το 1969 δεν υπάρχουν, αφού το υλικό σβήστηκε για να γίνει επανεγγραφή άλλου οπτικού υλικού.
  • Τον Απρίλιο του 1981 εκτοξεύτηκε το Κολούμπια, το πρώτο από τα τέσσερα διαστημικά λεωφορεία που κατασκεύασε η NASA τα οποία βοήθησαν μεν σημαντικά στην παρουσία του ανθρώπου στο Διάστημα αλλά υπήρξαν και τραγικά ατυχήματα, όπως η καταστροφή του διαστημικού λεωφορείου «Τσάλεντζερ», που έγινε μάλιστα σε ζωντανή μετάδοση το 1986, αλλά και του «Κολούμπια» που καταστράφηκε το 2003 κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα οδηγώντας στον θάνατο τα μέλη των δύο πληρωμάτων.
  • Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η NASA ξεκίνησε την προσπάθεια κατασκευής ρομπότ εξερεύνησης του Αρη. Το 2003 εκτοξεύτηκε το «Spirit» και το «Opportunity» τα οποία προσεδαφίστηκαν με επιτυχία τον Ιανουάριο του 2004 σε διαφορετικές περιοχές του Κόκκινου Πλανήτη. Ο σχεδιασμός ήταν τα δύο ρομπότ να πραγματοποιήσουν έρευνες για 90 ημέρες. Τελικά το «Spirit» πραγματοποίησε έρευνες για έξι χρόνια ενώ το «Opportunity» συνεχίζει να είναι ενεργό. Η NASA έστειλε και άλλα ρομπότ στον Αρη και τώρα κατασκευάζει το πιο προηγμένο ρομπότ εξερεύνησης που έχει δημιουργηθεί μέχρι σήμερα το οποίο σχεδιάζεται να εκτοξευθεί με προορισμό τον Αρη το 2020.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ