ΚΠΙΣΝ: Η Λυρική, η Βιβλιοθήκη και τα μυστικά του Φαλήρου

«Θα μπορέσω άραγε ποτέ να μπω κι εγώ σ’ αυτόν τον χώρο με την οικογένειά μου;» ρώτησε πριν από λίγο καιρό ένας οδηγός ταξί τον κ. Γιάννη Τροχόπουλο στη διάρκεια της διαδρομής προς το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο φαληρικό Δέλτα. Ο διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ δεν του απάντησε. Ενιωσε πως οτιδήποτε του έλεγε εκείνη τη στιγμή θα ήταν θεωρητικό. Προτίμησε, λοιπόν, να αφήσει την ίδια την πραγματικότητα να μιλήσει καθώς, όπως επισημαίνει, στη χώρα μας υπάρχει σε μεγάλο βαθμό διάσταση μεταξύ λόγων και έργων με αποτέλεσμα ο κόσμος να διακατέχεται από δικαιολογημένη καχυποψία.

Μία οκταετία μετά την ανακοίνωση της δωρεάς ύψους 566 εκατομμυρίων ευρώ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος με σκοπό την κατασκευή νέων κτιριακών εγκαταστάσεων για την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Εθνική Λυρική Σκηνή και τη δημιουργία ενός πάρκου και δύο περίπου χρόνια πριν από την έναρξη της πλήρους λειτουργίας του για το κοινό στα τέλη του 2016 –αφού προηγουμένως το έργο θα έχει παραδοθεί στο Ελληνικό Δημόσιο το οποίο θα αναλάβει, πλέον, την αποκλειστική ευθύνη της «επόμενης ημέρας» –η προσδοκία μεγαλώνει και τα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται…

Θα μπορέσει, άραγε, το κράτος να αναλάβει το βάρος ενός τόσο μεγάλου συμπλέγματος με δεδομένη τη δύσκολη οικονομική συγκυρία; Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος θα αποσυρθεί, άραγε, πλήρως; Θα βρεθούν οι αναγκαίοι δίαυλοι επικοινωνίας με το λεγόμενο μεγάλο κοινό; Προβλέπεται να φτάσει ως εκεί το μετρό κι αν όχι –προς το παρόν ή το άμεσο μέλλον τουλάχιστον –με ποιους τρόπους θα γίνει το Κέντρο Πολιτισμού εύκολα προσβάσιμο στον πολίτη ο οποίος δεν διαθέτει ΙΧ; Πώς θα γίνει η μεταστέγαση της Λυρικής και της Βιβλιοθήκης και πώς θα λειτουργήσει το πάρκο «Σταύρος Νιάρχος»; Υπάρχει, αλήθεια, τρόπος να γνωρίσει κανείς από τώρα το έργο;

Καθώς μπαίνουμε, πλέον, στην τελική ευθεία, η ομάδα του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος –για πρώτη φορά από κοινού –απαντά σε αυτά και σε πολλά ακόμη «φωτίζοντας» όλες τις παραμέτρους.

Η σύμβαση με το Δημόσιο

Αναφερόμενος στις αρμοδιότητες του κράτους και στον ρόλο του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος ο κ. Γιώργος Αγουρίδης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΠΙΣΝ, ανατρέχει στη σύμβαση η οποία καταρτίστηκε μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και του ΙΣΝ τον Μάρτιο του 2009 και κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων. «Με την εν λόγω σύμβαση η δωρεά του Ιδρύματος προς το κράτος γίνεται έμμεσα, μέσω ενός οργανισμού ο οποίος έχει συγκροτηθεί και φέρει την επωνυμία Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος ΑΕ. Ο οργανισμός είναι ενεργός στην τρέχουσα περίοδο κατασκευής αλλά θα παραμείνει εν ζωή και κατά την περίοδο λειτουργίας» εξηγεί ο κ. Αγουρίδης.

«Η διαφορά», συνεχίζει, «είναι ότι στη μεν περίοδο υλοποίησης του έργου ο οργανισμός αυτός ελέγχεται από το Ιδρυμα στο οποίο ανήκει και η μοναδική μετοχή του και διορίζει όλα τα μέλη του ΔΣ ενώ από εκεί διατίθενται και αποκλειστικά όλοι οι πόροι του. Σε αυτή τη φάση σκοπός του είναι η μελέτη, η κατασκευή και ο εξοπλισμός του ΚΠΙΣΝ που περιλαμβάνει τις νέες εγκαταστάσεις της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής καθώς και του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος».

Μετά την ολοκλήρωση του έργου όμως, λέει παρακάτω ο κ. Αγουρίδης, και την παράδοσή του στο Ελληνικό Δημόσιο θα μεταβιβασθεί, επίσης, λόγω δωρεάς και η μοναδική μετοχή του οργανισμού. «Τα μέλη του ΔΣ τα οποία τώρα ορίζονται από το ΙΣΝ θα αποσυρθούν και θα διοριστούν νέα πρόσωπα από το κράτος» διευκρινίζει. «Το Ιδρυμα πλέον δεν θα έχει την παραμικρή ανάμειξη ή υποχρέωση αναφορικά με τη λειτουργία του. Ο οργανισμός όμως, δημόσιος πλέον, θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Οικονομικών ως ένας τρίτος φορέας παράλληλα με τους άλλους δύο: την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Λυρική Σκηνή, οι οποίες εποπτεύονται από τα υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού αντιστοίχως».

Η λειτουργία στο μέλλον

Με δεδομένο το γεγονός ότι η ανακοίνωση της δωρεάς έγινε το 2006 σε μια διαφορετική οικονομική συγκυρία από τη σημερινή, πώς αντιμετωπίζει, άραγε, το Ιδρυμα τον περιρρέοντα φόβο ότι το Δημόσιο δεν θα μπορέσει, ίσως, να σηκώσει το βάρος της λειτουργίας ενός τόσο μεγάλου έργου; Σε κατά καιρούς δηλώσεις του ο κ. Αγουρίδης έχει εκφράσει την εκτίμηση ότι, στον βαθμό που το κράτος τηρεί έστω στοιχειωδώς τις δεσμεύσεις του, το ΙΣΝ ενδεχομένως θα προστρέξει αρωγός. Την επαναλαμβάνει και τώρα επισημαίνοντας, όμως, πως για τον ίδιο το «κλειδί» είναι το κατά πόσο ο κόσμος θα αγκαλιάσει το έργο. «Εάν πράγματι κερδηθεί το στοίχημα του μεγάλου κοινού, τότε αυτό σε συνδυασμό με τον άρτιο τρόπο κατασκευής του Κέντρου θεωρώ πως είναι κάτι που θα «υποχρεώσει» την κυβέρνηση να το φροντίσει» λέει και συνεχίζει: «Αν γίνει στ’ αλήθεια έτσι και κάποια στιγμή δούμε ότι λόγω κρίσης το κράτος ναι μεν κάνει ό,τι μπορεί αλλά δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του οι οποίες είναι πολύ αυστηρές με βάση τη σύμβαση, τότε ενδέχεται να συμβάλουμε ώστε να συμπληρώσουμε το όποιο κενό δημιουργηθεί για όσο καιρό υπάρχει. Λέω ενδέχεται γιατί δεν έχει ληφθεί τέτοια απόφαση, το συζητάμε. Δεν θα αφήσουμε όμως το κράτος να μην κάνει τίποτε και να αναλάβουμε τα πάντα εμείς, αυτό αποκλείεται».

Σε τι θα μπορούσε, άραγε, να αφορά μια μελλοντική συμμετοχή του Ιδρύματος στο ΚΠΙΣΝ; «Αν το Ιδρυμα θέλει και κάτι παραπάνω από το να λειτουργήσει το Κέντρο με τον ιδανικό τρόπο απλώς, έτσι όπως το έχουμε σχεδιάσει, τότε θα το προτείνει στην κυβέρνηση και στην περίπτωση που γίνει αποδεκτό θα αναλάβουμε το κόστος του» απαντά. Περισσότερα προγράμματα, για παράδειγμα, τα οποία θα έχουν να κάνουν με τους τρεις φορείς και κυρίως με το Πάρκο. «Με τη Βιβλιοθήκη και τη Λυρική λιγότερο, γιατί το Ιδρυμα σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί να αναμειχθεί στον προγραμματισμό τους. Ο τρίτος οργανισμός όμως, ο οποίος θα έχει μεγαλύτερη ευελιξία, θα μπορεί να κάνει πολύ περισσότερες και σημαντικότερες εκδηλώσεις: να μετακαλεί μεγάλα θέατρα, μεγάλες ορχήστρες από το εξωτερικό. Αυτό το κόστος θα το αναλάβει το Ιδρυμα, επαναλαμβάνω, σε περίπτωση που το αποφασίσει και το Δημόσιο το δεχθεί».

Αναφορικά με τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή –η οποία προβλέπεται στην Ανώνυμη Εταιρεία –ο κ. Αγουρίδης λέει: «Μπορούμε, και ίσως θα το κάνουμε, να τον προσλάβουμε εμείς. Με βάση τη σύμβαση η οποία έχει υπογραφεί με το Δημόσιο έχουμε το δικαίωμα να προσλάβουμε προσωπικό, να κάνουμε τις συμβάσεις με τρίτους για τη φύλαξη του Πάρκου, το πότισμα κ.λπ. Βάσει της συμφωνίας αυτής, το Δημόσιο είναι υποχρεωμένο να σεβαστεί για πέντε χρόνια τουλάχιστον τις συμβάσεις τις οποίες θα βρει υπογεγραμμένες. Στο πλαίσιο αυτό, είναι πολύ πιθανό να προσλάβουμε καλλιτεχνικό διευθυντή και μάλιστα αρκετά νωρίτερα, ώστε να αρχίσει ο σχεδιασμός από τώρα. Λογικά, θα πρέπει να γίνει σύντομα αλλά δεν έχουμε καταλήξει ακόμη. Ισως είναι από τον διεθνή χώρο, ίσως Ελληνας, ίσως όμως και κάποιος ο οποίος συνδυάζει και τα δύο».

Πρόσβαση εύκολη και φθηνή

Τι γίνεται, όμως, με την πρόσβαση στο Κέντρο; Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός ώστε να είναι εφικτή με τρόπο εύκολο και φθηνό; Αναφερόμενος στο θέμα του μετρό, ο πρόεδρος του ΔΣ του ΚΠΙΣΝ αναγνωρίζει την κομβική σημασία που έχει το να φτάσει η γραμμή ως εκεί. Αντιλαμβάνεται, όμως, πως είναι δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος τουλάχιστον στα επόμενα δέκα χρόνια καθώς η επένδυση είναι μεγάλη. «Πιέζουμε σε αυτή την κατεύθυνση αλλά προσπαθούμε να βρούμε κι άλλες λύσεις οι οποίες δεν θα είναι, βέβαια, τόσο καταλυτικές αλλά θα είναι εξυπηρετικές» λέει συγκεκριμένα. Αναφέρει, για παράδειγμα, τη δημιουργία λεωφορειακών γραμμών οι οποίες θα ξεκινούν από το Σύνταγμα – όπου συναντώνται οι γραμμές του μετρό – και σε τακτά χρονικά διαστήματα που θα πυκνώνουν όποτε υπάρχουν εκδηλώσεις θα οδηγούν, με κάποιες ίσως ενδιάμεσες στάσεις, στο ΚΠΙΣΝ και θα προβλέπεται αντίστοιχη επιστροφή. «Υπάρχει επίσης η σκέψη να δημιουργηθεί ένα τραμ που θα ξεκινά από το Σύνταγμα, θα κατεβαίνει κατά μήκος της Συγγρού και πάλι, με πολύ λίγες στάσεις, θα μπορεί μέσα σε ένα τέταρτο περίπου να φτάσει στο Κέντρο» λέει ο κ. Αγουρίδης.

Η κυρία Λένια Βλαβιανού, διευθύντρια Επικοινωνίας του ΙΣΝ, εξηγεί την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης δωρεάς για το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Κάνει λόγο για πρωτόγνωρη διαδικασία καθώς σε κάθε άλλη περίπτωση το ΙΣΝ λειτουργεί μονάχα ως δωρητής. Εν προκειμένω τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. «Ναι μεν το έργο θα παραδοθεί στο Δημόσιο και δεν θα το διαχειριζόμαστε εμείς, εν τούτοις καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας το δουλεύουμε οι ίδιοι παρακολουθώντας το πολύ στενά, μαζί με όλους τους τεχνικούς συμβούλους» λέει η κυρία Βλαβιανού.

«Το έργο αυτή τη στιγμή βρίσκεται στον 26ο μήνα της κατασκευής, είμαστε εντός χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, με ομαλή πρόοδο εργασιών και ελπίζουμε έτσι να συνεχίσουμε ως το τέλος» λέει από την πλευρά του ο κ. Θεόδωρος Μαραβέλιας, διευθυντής του Τεχνικού Τμήματος του Ιδρύματος. Παραδέχεται βέβαια πως όσο προχωρεί η διαδικασία τα πράγματα γίνονται λίγο πιο σφιχτά και πιο δύσκολα. Στο πλαίσιο αυτό διαφαίνεται το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής μικρής καθυστέρησης –της τάξεως των τριών μηνών -, η οποία όμως καθ’ οδόν μπορεί και να απορροφηθεί. «Το ενδεχόμενο αυτό μας πάει στις αρχές του 2016. Θα μεσολαβήσουν οι προβλεπόμενες διαδικασίες παραλαβής από το Δημόσιο και αμέσως μετά θα κληθούν οι δύο φορείς, η Εθνική Λυρική Σκηνή και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, να δρομολογήσουν τη μεταστέγασή τους. Γι’ αυτό λέμε ότι το έργο θα λειτουργήσει πλήρως για το κοινό στα τέλη του 2016» λέει ο κ. Μαραβέλιας

Προσθέτει ότι ο Ρέντσο Πιάνο, ο διάσημος ιταλός αρχιτέκτονας που υπογράφει τον σχεδιασμό του ΚΠΙΣΝ, έχει εντάξει μια σχεδιαστική ρητορική η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τους πολιτισμικούς κώδικες που αντιπροσωπεύουν τη συνήθη αρχιτεκτονική πρακτική. Στη συνέχεια ο κ. Μαραβέλιας αναφέρεται σε μια σειρά συμβολισμούς που έχει εντάξει ο Πιάνο στο έργο χαρακτηρίζοντάς τους πρωτότυπους και καινοτόμους όχι μόνο για την ελληνική πραγματικότητα αλλά και για το διεθνές περιβάλλον. «Ενα από τα κύρια θέματα είναι η έμφαση που έχει δώσει στο θέμα των συνεργιών μεταξύ της ΕΛΣ, της τέχνης, δηλαδή, και της ΕΒΕ, της εκπαίδευσης. Αυτά τα δύο κτίρια έχουν συνυφανθεί μεταξύ τους. Οι δύο οργανισμοί μπορούν να συνεργαστούν και να παραγάγουν προγράμματα τα οποία κυριολεκτικά είναι χωρίς τέλος».

Κοινωνικά και οικονομικά οφέλη
Αναφερόμενη στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος η κυρία Ελλη Ανδριοπούλου, διοικητική διευθύντρια του Κέντρου, διατυπώνει την εκτίμηση ότι προτού ανοίξει δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς την επίδραση που θα έχει το έργο στην Αθήνα αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα. «Ηταν όμως σημαντικό για το Ιδρυμα, από τη στιγμή που προβαίνει σε αυτή τη δωρεά, να κωδικοποιήσει τα οφέλη» λέει η κυρία Ανδριοπούλου. «Γι’ αυτό και το 2010 ζήτησε από το Boston Consulting Group να κάνει μια σχετική μελέτη προκειμένου να τα αποτυπώσει. Ουσιαστικά προκύπτουν τριών ειδών οφέλη: κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά» συμπληρώνει.

Στην πρώτη κατηγορία η κυρία Ανδριοπούλου υπογραμμίζει τη συμβολή του έργου στο να αναδειχθούν δύο εθνικοί πυλώνες παιδείας και πολιτισμού και να προσφέρουν βελτιωμένες υπηρεσίες. Αναφερόμενη στο δεύτερο είδος κάνει λόγο για τη δημιουργία ενός σημαντικού πνεύμονα πρασίνου σε μια πόλη η οποία υποφέρει. Υπάρχει, όμως, και μια άλλη διάσταση περιβαλλοντική, η οποία έχει σχέση με τον τρόπο κατασκευής του έργου. «Εν προκειμένω επιδιώκουμε να αποσπάσουμε τo Leed Platinum Certification που αποτελεί την υψηλότερη πιστοποίηση την οποία μπορεί να λάβει ένα κτίριο για τον περιβαλλοντικά υπεύθυνο τρόπο κατασκευής και λειτουργίας» λέει η κυρία Ανδριοπούλου. Παρακάτω εξηγεί πως σε όλη τη διάρκεια της κατασκευής ακολουθούνται διαδικασίες πολύ υπεύθυνες περιβαλλοντικά. «Από το πόσο μακριά έρχονται τα υλικά μέχρι το γεγονός ότι ανά τακτά χρονικά διαστήματα μετριέται η ηχορρύπανση του εργοταξίου προκειμένου να μην υπερβαίνει κάποια επίπεδα. Μπορώ να αναφέρω πρακτικές όπως το ότι πλένουμε τα φορτηγά προτού βγουν από το εργοτάξιο ώστε να μη μεταφέρουν λάσπη και χώματα ή το ότι αξιοποιήσαμε το χώμα το οποίο ήδη υπήρχε εκεί με αρκετά μεγάλη προσπάθεια να καθαριστεί ώστε να μη χρειάζεται να γίνει μεταφορά από αλλού, πράγμα το οποίο θα σήμαινε ρύπους».

Η διοικητική διευθύντρια του ΚΠΙΣΝ επισημαίνει εξάλλου και την ιδιαίτερη προσοχή που έχει δοθεί στον σχεδιασμό του έργου για τη μελλοντική του λειτουργία. Την επόμενη στιγμή, αναφέρεται στο οικονομικό όφελος: «Σε όλη τη διάρκεια της κατασκευής η οικονομική δραστηριότητα η οποία δημιουργείται από το έργο φτάνει το ένα δισ. ευρώ ενώ δημιουργούνται μέχρι 2.400 θέσεις εργασίας – 1.500 μέσα στον επόμενο χρόνο στο εργοτάξιο και οι υπόλοιπες σε άλλους τομείς». Η κυρία Ανδριοπούλου εκτιμά ότι όταν πλέον λειτουργήσει το ΚΠΙΣΝ αναμένεται η οικονομική δραστηριότητα που θα αναπτύσσεται από την ύπαρξή του να κυμανθεί στα 160 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Τέλος 2016 η πλήρης λειτουργία
«Σε ανύποπτη χρονική στιγμή το ΙΣΝ ανακοινώνει ότι είναι διατεθειμένο να κατασκευάσει νέους χώρους για την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Εθνική Λυρική Σκηνή και να προσθέσει κι ένα πάρκο το οποίο θα είναι επίσης κρατικό» λέει ο κ. Γιάννης Τροχόπουλος, διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου. «Μιλάμε για δύο δημόσια ιδρύματα που είχαν προβλήματα στέγης: αφενός η Βιβλιοθήκη μετά τη δωρεά του Βαλλιάνου στις αρχές του 20ού αιώνα έφτασε κάποια στιγμή να μην μπορεί να στεγάσει τις υπηρεσίες της στο υπάρχον κτίριο. Αυτό, πέραν του γεγονότος ότι διεθνώς έγιναν αλλαγές στον χώρο των Βιβλιοθηκών, αποτέλεσε βασικό κατά τη γνώμη μου παράγοντα στο να χειροτερέψουν οι παρεχόμενες υπηρεσίες της στο κοινό. Η Λυρική δεν είχε τέτοιου είδους προβλήματα αλλά το θέατρο Ολύμπια έχει περιορισμένες δυνατότητες. Η δωρεά αυτή λοιπόν έρχεται να δημιουργήσει υποδομές ώστε οι δύο αυτοί φορείς να αναπτύξουν τις δυνατότητές τους και να προσφέρουν στον πολίτη Πολιτισμό και Παιδεία ως δημόσιο αγαθό. Το πάρκο επαναφέρει στο προσκήνιο το ερώτημα του πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τον δημόσιο χώρο».

Οι φόβοι για το μέλλον

Μέσα από αυτό το πρίσμα, λοιπόν, ο κ. Τροχόπουλος χαρακτηρίζει «τρομακτική» τη δωρεά του ΙΣΝ τόσο από πλευράς επικινδυνότητας όσο και από πλευράς πρόκλησης. Πού εντοπίζει τον κίνδυνο; «Σε αυτό που ο περισσότερος κόσμος είτε το ψιθυρίζει είτε το λέει φωναχτά: όταν παραδοθεί το Κέντρο στο Δημόσιο θα μπορέσει, άραγε, να το λειτουργήσει, για λόγους που έχουν σχέση όχι μόνο με τη δυσχέρεια των πόρων αλλά και με τη διαφθορά, την ανικανότητα διοίκησης, την έλλειψη εμπειρίας στη διαχείριση τέτοιων μεγάλων οργανισμών;». Ο ίδιος θα συμμεριζόταν αντίστοιχους φόβους; «Ο φόβος πάντα υπάρχει με την έννοια ότι ένα πρότζεκτ τέτοιου είδους ενέχει πάντοτε στοιχεία κινδύνου» λέει και συνεχίζει: «Οταν ανακοινώθηκε η δωρεά η συγκυρία ήταν τελείως διαφορετική. Τώρα θα έλεγα πως ο κίνδυνος έχει περιοριστεί. Τότε υπήρχε ευφορία και ευδαιμονία η οποία ήταν όμως λανθασμένη γιατί στηριζόταν σε άκρατο δανεισμό. Τώρα βλέπω ότι οι φορείς εξ ανάγκης περιορίζουν το διοικητικό τους κόστος, το κόστος του ανθρώπινου δυναμικού γιατί αντιλαμβάνονται ότι οι κρατικοί πόροι δεν είναι απεριόριστοι, ο δανεισμός δεν είναι εφικτός και αν θέλουν να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και μεγαλύτερες δυνατότητες οφείλουν να αναζητήσουν πόρους από τον ιδιωτικό τομέα. Αρα η προσαρμογή που γίνεται μάλλον μας φέρνει πιο κοντά στην πραγματικότητα».

Περισσότερες δραστηριότητες

Ο κ. Τροχόπουλος εκτιμά ότι αν τελικά δεν προχωρήσει η προσαρμογή αυτή το κοινό θα αντιμετωπίσει τον περιορισμό της καλλιτεχνικής παραγωγής και της παροχής υπηρεσιών. Ο ίδιος λέει πως στη νέα τους στέγη οι δύο εθνικοί φορείς θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν πολύ περισσότερες δυνατότητες. «Η Εθνική Βιβλιοθήκη δημιουργεί στο ισόγειό της ένα νέο, δημόσιο τμήμα, το οποίο θα είναι δανειστικό. Παράλληλα, θα μπορεί να επεκταθεί σε δραστηριότητες που θα κυμαίνονται από στούντιο ηχογράφησης για μουσικούς μέχρι να παρέχει τους χώρους της για σεμινάρια για μικρές επιχειρήσεις. Ολα αυτά δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Το αν θα υπάρχουν στο μέλλον εξαρτάται από τη δυναμική που θα αναπτύξει ο φορέας, απ’ τους πόρους που θα έχει, από τα χρήματα που θα μπορέσει να αντλήσει από χορηγούς και από το πόσο θα μπορέσει να συνδεθεί με το ευρύτερο κοινό».

Ο διευθύνων σύμβουλος του ΚΠΙΣΝ ομολογεί ότι αυτό το οποίο τον κάνει να φοβάται λιγότερο για το ενδεχόμενο να μην πάει κάτι καλά είναι το γεγονός ότι και οι δύο φορείς δουλεύουν προς την κατεύθυνση της προσέλκυσης ευρύτερου κοινού, όχι αποκλειστικά των ομάδων οι οποίες είναι θετικότερες στις τέχνες και στα γράμματα. «Αυτές οι τελευταίες είναι ένας πολύ μικρός αριθμός ατόμων που δεν μπορεί να συντηρήσει το ΚΠΙΣΝ γιατί δεν δικαιολογεί το κόστος αυτού του συγκροτήματος. Το ευρύτερο κοινό το δικαιολογεί. Ο πολύς κόσμος, ο οποίος είναι αυτός που έχει περισσότερη ανάγκη αυτό το έργο θεωρώ ότι είναι και η λύση του συγκεκριμένου γρίφου».

Το Κέντρο Επισκεπτών

Υπάρχει, άραγε, τρόπος να έρθει κανείς σε επαφή από σήμερα με το Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος; Ναι, μέσω του Κέντρου Επισκεπτών. Οπως εξηγεί η κυρία Μίλυ Πασχάλη, υπεύθυνη Λειτουργίας του Κέντρου Επισκεπτών, πρόκειται για μια μικρογραφία του ΚΠΙΣΝ. Η λειτουργία του ξεκίνησε πριν από έναν χρόνο, η κατασκευή του είναι αποτέλεσμα ενός πανελλήνιου σπουδαστικού διαγωνισμού και η επιλογή των δύο αρχιτεκτόνων –του Σπύρου Γιωτάκη και του Αγη Παναγιώτη Μουρελάτου –έγινε από τον Ρέντσο Πιάνο. «Στον πρώτο χρόνο πραγματοποιήσαμε περισσότερες από 70 εκδηλώσεις και η προσέλευση του κόσμου ήταν εντυπωσιακή» λέει η κυρία Πασχάλη, προσθέτοντας πως, μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 26.000 συμπολίτες μας έχουν το επισκεφθεί ενώ ο αριθμός των μαθητών υπερβαίνει τους 3.800. «Το Κέντρο Επισκεπτών έχει τη δική του ομάδα, η οποία σχεδιάζει ένα αρκετά πολυμορφικό πρόγραμμα πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δράσεων και στο πλαίσιο αυτό έχουμε δώσει μεγάλη έμφαση στις επισκέψεις των σχολείων. Δεν περιοριζόμαστε, όμως, εκεί αλλά προχωρούμε και σε άλλες δραστηριότητες: μουσική, χορό, τεχνικά και επιστημονικά σεμινάρια αλλά και τα γνωστά πλέον πολυαισθητικά εργαστήρια τα οποία απευθύνονται σε ανθρώπους με μερική ή ολική τυφλότητα».

Δράσεις για μικρούς και μεγάλους
«Σύντομα θ’ αρχίσει ο σχεδιασμός για την πρώτη σεζόν λειτουργίας του Κέντρου» λέει ο κ. Πάνος Παπούλιας, διευθυντής Λειτουργίας του Κέντρου, τονίζοντας τον στόχο όλων που είναι ν’ απευθυνθεί το ΚΠΙΣΝ κυριολεκτικά στους πάντες, χωρίς περιορισμούς τους οποίους σε κάποιες περιπτώσεις μπορούν να επιβάλλουν θέματα υγείας ή οτιδήποτε άλλο. «Το Κέντρο είναι πλήρως προσβάσιμο με τον σχεδιασμό να υπερβαίνει κατά πολύ το μίνιμουμ που απαιτεί ο νόμος» λέει συγκεκριμένα.

Ο κ. Παπούλιας υπογραμμίζει την ανεξάρτητη οντότητα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης προσθέτοντας ότι ο τρίτος φορέας –ο οργανισμός ΚΠΙΣΝ –θα συμπληρώνει τη δραστηριότητα των δύο φορέων με καλλιτεχνικές και όχι μόνο δράσεις. Πέραν των καλλιτεχνικών αναφέρεται και στις αθλητικές δράσεις και εξηγεί πως οι υπηρεσίες τις οποίες θα μπορούν να παρέχουν οι φορείς που θα στεγαστούν στο ΚΠΙΣΝ θα είναι μοναδικές σε σχέση με ό,τι έχουμε συνηθίσει. «Το πάρκο είναι διαμορφωμένο με ειδικούς χώρους: υπάρχουν μονοπάτια, χώροι με περισσότερη ή λιγότερη βλάστηση κ.λπ.» λέει ο ίδιος. Και εξηγεί: «Αυτό έχει γίνει προκειμένου, εκτός από το να περπατά κανείς, να κάνει πικ νικ ή απλώς να περνά τη μέρα του, να μπορεί να παρακολουθεί και εκδηλώσεις. Για παράδειγμα, υπάρχει ένας χώρος ο οποίος λέγεται λαβύρινθος και εκεί μπορούν να οργανώνονται μικρές παραστάσεις. Υπάρχει ένας μεγάλος ανοιχτός χώρος που έχει μόνο γκαζόν –και κανένα δέντρο –για να φιλοξενεί συναυλίες στο πάρκο ή προβολές ταινιών το καλοκαίρι. Υπάρχει επίσης ένας λαχανόκηπος που μπορεί να φιλοξενεί εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία. Φυσικά, υπάρχουν και χώροι για τρέξιμο, ποδηλασία, παιδικές χαρές».

Το ΚΠΙΣΝ σε αριθμούς

1.300 άνθρωποι εργάζονται σήμερα στο εργοτάξιο για την κατασκευή του ΚΠΙΣΝ

22.000τμ είναι η επιφάνεια του κτιρίου της ΕΒΕ

28.000τμ είναι η επιφάνεια του κτιρίου της ΕΛΣ

170.000τμ είναι η έκταση του πάρκου Σταύρος Νιάρχος

32 μέτρα είναι το υψηλότερο σημείο του φυτεμένου δώματος, ενώ 16 μέτρα το υψηλότερο σημείο του τεχνητού λόφου.

1.200 δέντρα και 320.000 θάμνοι θα τοποθετηθούν συνολικά στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος. Εως σήμερα πάνω από 315 δέντρα και 10.000 θάμνοι έχουν τοποθετηθεί στην περιοχή του λόφου.