Λεός Καράξ: Το «κακό» παιδί της γαλλικής πρωτοπορίας

Ο Αλεξάντρ Οσκάρ Ντιπόν, γνωστός κυρίως ως Λεός Καράξ, είναι ο σταρ του εφετινού 8ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου που αρχίζει την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου για να λήξει την Τετάρτη 26 Νοεμβρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, όπου όλες οι προβολές θα λάβουν χώρα.

Το τρομερό παιδί του γαλλικού κινηματογράφου, ένας σκηνοθέτης που όχι πάντα επιτυχημένα προσπάθησε να «αιχμαλωτίσει» τη σπατάλη της νιότης όσο κανείς άλλος στις δεκαετίες του 1980 και του 1990, θα είναι παρών στο φεστιβάλ και θα συζητήσει με το αθηναϊκό κοινό, παραχωρώντας επίσης masterclass για το κοινό την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου.

Το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά και ο μοναδικός γιος της αμερικανίδας κριτικού κινηματογράφου Τζόαν Ντιπόν, ο Καράξ παράτησε το σχολείο αποφασισμένος να περνά ατελείωτες ώρες στις κινηματογραφικές αίθουσες της Αριστερής Οχθης. Υιοθέτησε το όνομα Λεός Καράξ –αναγραμματισμός του Αλέξ Οσκάρ –και δεν άργησε να ακολουθήσει τα βήματα των κριτικών του Γαλλικού Νέου Κύματος που εξελίχθηκαν σε σκηνοθέτες. Πέρασε από τα γραφεία σύνταξης των περίφημων Cahiers du Cinéma, έγινε ηθοποιός και αργότερα σκηνοθέτης με πρώτη μεγάλου μήκους ταινία το «Αγόρι συναντά κορίτσι» που έκανε πρεμιέρα στις Κάννες το 1983, χρωστούσε κάτι λίγο στο Νέο Κύμα, αλλά αποκάλυπτε και πολλά πράγματα για το προσωπικό του όραμα.

Ακολούθησε η «Δική μας νύχτα» στην οποία πρωταγωνιστεί ο αγαπημένος ηθοποιός του Καράξ, ο Ντενί Λαβάν. Η παραγωγής 1984 ταινία που μέχρι το περασμένο καλοκαίρι δεν είχε προβληθεί ποτέ στην Ελλάδα, είναι παράξενο μείγμα επιστημονικής φαντασίας και φιλμ νουάρ με πρωταγωνιστή τον Μισέλ Πικολί, τον Λαβάν αλλά και τις Ζιλιέτ Μπινός, Ζιλί Ντελπί σε πολύ μικρή ηλικία.

Κομβική ταινία στην πορεία του Καράξ υπήρξαν οι «Εραστές της γέφυρας», η σκοτεινή όσο και ποιητική ιστορία ενός τραγικού έρωτα ανάμεσα σε δύο άστεγους περιθωριακούς. Η ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί η Μπινός θεωρήθηκε η πιο ακριβή παραγωγή στην ιστορία του γαλλικού κινηματογράφου αλλά μετά την πρεμιέρα της στις Κάννες το 1992 απεδείχθη εισπρακτική αποτυχία με τεράστια προβλήματα στη διανομή τα οποία επηρέασαν βαθύτατα τον σκηνοθέτη.

Επτά χρόνια θα έπρεπε να περάσουν μέχρι να ξαναγυρίσει ταινία, την «Pola X» με πρωταγωνίστρια την Κατρίν Ντενέβ. Αλλά κι αυτή η ταινία δεν είχε καμία απολύτως τύχη στα ταμεία με αποτέλεσμα άλλα δέκα χρόνια να περάσουν ώστε ο Καράξ να δώσει το «Τόκιο», ή καλύτερα ένα μέρος του «Τόκιο» αφού πρόκειται για σπονδυλωτή ταινία σε τρία μέρη (τα άλλα δύο σκηνοθέτησαν οι Βονγκ Τζουν Χο και Μισέλ Γκοντρί).

Ετσι φτάνουμε στην τελευταία ταινία του, το «Holy Motors», που επίσης έκανε την πρεμιέρα του στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών το 2012 και αργότερα βρήκε διανομή στη χώρα μας. Επαναλαμβάνοντας κατά κάποιον τρόπο τον ήρωά του στο επεισόδιο του «Tokyo», ο Λαβάν ερμηνεύει μια γκάμα ηρώων σε αυτό το ακατανόητο αλλά ενίοτε ελκυστικό στην όψη φιλμ, το αποτέλεσμα ενός ασυμμόρφωτου καλλιτέχνη που τολμά να ταξιδεύει σε καλλιτεχνικά επικίνδυνες περιοχές, δοκιμάζοντας το σθένος του σε πολλά επίπεδα. Αλλά και τα δικά μας νεύρα.