Η Ινδιάνα και ο ντετέκτιβ

Caryl Ferey
Μαπούτσε
Μετάφραση Αργυρώ Μακάρωφ.
Εκδόσεις Αγρα, 2013,
σελ. 478, τιμή 19,50 ευρώ

Στο κεφάλαιο μηδέν του παρόντος βιβλίου –ένα είδος εισαγωγής στο θέμα –υπάρχει μια φρικιαστική σκηνή: ο Εκτορ Παρίσε, αγνώστου επαγγέλματος, ρίχνει από αεροσκάφος το σώμα ενός ανθρώπου στα νερά του ποταμού Ρίο ντε λα Πλάτα της Αργεντινής· τα μάτια του θύματος ανοίγουν για λίγο και ο δολοφόνος ανατριχιάζει. Στο πρώτο κεφάλαιο ο αναγνώστης γνωρίζει την κεντρική ηρωίδα, τη Ζανά, μια νεαρή γλύπτρια που ανήκει στη φυλή των Μαπούτσε, ενός λαού Ινδιάνων που εξολοθρεύτηκαν τον 19ο αιώνα από τους ευρωπαίους κατακτητές οι οποίοι εισέβαλαν στην περιοχή. Η Ζανά είχε μπει στη Σχολή Καλών Τεχνών το 2001-2002, την εποχή που πτώχευσε η Αργεντινή, όταν ο εκλεγμένος πρόεδρος Φερνάντο δε λα Ρούα επέβαλε τη «δικτατορία» του –η οργή του κόσμου τον ανάγκασε να δραπετεύσει με ελικόπτερο -, αποτελειώνοντας το έργο της καταστροφής του κοινωνικού ιστού που είχε ξεκινήσει η δικτατορία των στρατηγών την περίοδο 1976-1982.

Το Μαπούτσε (εκδόσεις Αγρα) είναι ένα πολιτικό θρίλερ με χώρο δράσης την Αργεντινή και την Ουρουγουάη και ταυτόχρονα μια ιστορία αγάπης. Ο Καρύλ Φερέ (1967) συνεχίζει με επιτυχία το έργο του συμπατριώτη του Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ, ο οποίος πήρε το σκληρό αστυνομικό αφήγημα του Χάμετ και του Τσάντλερ και το εμπλούτισε με την πολιτική δράση, δημιουργώντας ένα νέο αστυνομικό είδος, το néo-polar. Θέμα του μυθιστορήματος είναι η Αργεντινή, η σημερινή και εκείνη του τέλους του 20ού αιώνα, μια χώρα σχεδόν κατεστραμμένη εξαιτίας εσφαλμένων οικονομικών μεταρρυθμίσεων που κατέληξαν σε φιάσκο.

Ευθύς εξαρχής, έχοντας εμμονές με τον φασισμό και τον νεοφιλελευθερισμό, ο Φερέ προετοιμάζει τον αναγνώστη για το τι θα επακολουθήσει, γράφοντας ότι «η άρχουσα τάξη είχε συμμετάσχει στη ληστεία [της χώρας]: πολιτικοί, τραπεζίτες, μεγαλοκτηματίες, ΔΝΤ, οικονομολόγοι, συνδικάτα». Και προσθέτει: «Η Αργεντινή, της οποίας το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν μετά τον πόλεμο ήταν ίσο με της Αγγλίας, είδε την πλειονότητα του πληθυσμού της να πέφτει στο όριο της φτώχειας».

Η Ζανά, που ζει στο κέντρο του Μπουένος Αϊρες, εντοπίζει το γυμνό και ευνουχισμένο σώμα μιας τραβεστί ονόματι Λους. Στην προσπάθειά της να ανακαλύψει τι συνέβη απευθύνεται στον Ρουμπέν Καλδερόν, ιδιωτικό ντετέκτιβ ειδικευμένο στην αναζήτηση των εξαφανισμένων παιδιών της δικτατορίας που δόθηκαν για υιοθεσία σε επιφανή μέλη του καθεστώτος, ο οποίος ήταν έγκλειστος στις φυλακές της χούντας. Ο Ρουμπέν ψάχνει να βρει τι απέγινε η φωτογράφος Μαρία Βικτόρια Καμπάλλο, κόρη ενός σημαντικού επιχειρηματία.

Η Ζανά και ο Ρουμπέν καταδύονται με κίνδυνο της ζωής τους στα άδυτα της υψηλής κοινωνίας, καθώς και σε κρατικά αρχεία, για να ανακαλύψουν πρόσωπα και πράγματα που συνδέονται με τις δύο υποθέσεις. Ο Εκτορ Παρίσε της αρχής ήταν ανακριτής, υπεύθυνος για εξαφανίσεις και δολοφονίες κρατουμένων της χούντας. Σήμερα ανήκει σε μια ομάδα υποστηρικτών της δικτατορίας που προσπαθούν να σβήσουν τα ίχνη του κακού παρελθόντος τους, ώστε να αποφύγουν τις συνέπειες του νόμου.

Δεν πρόκειται για αστυνομικό ανάγνωσμα με το ερώτημα «ποιος σκότωσε», αλλά για ένα μυθιστόρημα με βίαιες σκηνές, σκοτωμούς και βασανισμούς: κινηματογραφική δράση, που ολοκληρώνεται με την τιμωρία των «κακών».