Το τζιχάντ είναι και οικογενειακή υπόθεση

Ανάμεσα στους τρομοκράτες του Παρισιού ήταν ο Ιμπραήμ Αμπντεσλάμ –ο βομβιστής αυτοκτονίας που ανατινάχθηκε έξω από το εστιατόριο «Comptoir Voltaire» –και ο Σαλάχ Αμπντεσλάμ που καταζητείται. Ο τρίτος αδελφός τους, Μοχάμεντ, συνελήφθη στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα, αλλά αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες.

Ο Αμπντέλ Χαμίντ Αμπου Ουντ, που φέρεται ως ο εγκέφαλος των επιθέσεων στο Παρίσι, στρατολόγησε τον 13χρονο αδελφό του, ο οποίος πήγε στη Συρία. Φαίνεται σε βίντεο να σέρνει τα πτώματα μαχητών της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης.

Πολλοί τρομοκράτες είναι αδέλφια. Ο «Guardian» υπενθύμισε ότι τα παραδείγματα αφθονούν σε διάφορες χώρες και ηπείρους: οι αδελφοί Κουασί που επιτέθηκαν στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας «Charlie Hebdo» τον Ιανουάριο στο Παρίσι, οι αδελφοί Τσερνάεφ που τοποθέτησαν βόμβα στον Μαραθώνιο της Βοστώνης το 2013 και οι αδελφοί Μερά, από τους οποίους ο ένας σκότωσε επτά άτομα στη Νοτιοδυτική Γαλλία το 2012 ενώ ο άλλος παραμένει στη φυλακή, παρότι ο ρόλος του στην επίθεση δεν έχει γίνει σαφής.

Αδέλφια είναι συχνά και όσοι πηγαίνουν να πολεμήσουν στη Συρία, στο Ιράκ ή σε άλλες εμπόλεμες ζώνες. Ελάχιστοι ταξιδεύουν μόνοι τους. Σχεδόν όλοι πηγαίνουν μαζί με φίλους ή συγγενείς.

Το θέμα του «οικογενειακού τζιχάντ» σοκάρει, αλλά δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Πριν από 10 χρόνια οι αμερικανικές στρατιωτικές μυστικές υπηρεσίες στο Ιράκ ξεχώρισαν ως μία από τις κυριότερες ενδείξεις ότι κάποιος θα αναμειχθεί στον βίαιο ισλαμισμό την ύπαρξη στενού συγγενούς του ήδη αναμεμειγμένου στον τζιχάντ.

Ο συγγενής αυτός μπορεί να είναι αδελφός ή πατέρας. Ο Αμπντέλ Ματζίντ Αμπντέλ Μπάρι, ο βρετανός ράπερ που πολεμάει στις τάξεις του ISIS, είναι γιος του Αντέλ Αμπντέλ Μπάρι, αιγύπτιου μαχητή που εγκαταστάθηκε στη Βρετανία το 1991 και στη συνέχεια καταδικάστηκε στη Νέα Υόρκη για τον ρόλο του στην επίθεση της Αλ Κάιντα στις αμερικανικές πρεσβείες στην Κένυα και στην Τανζανία το 1998.

Ερευνα που πραγματοποίησε το ανεξάρτητο think tank New America έδειξε ότι περισσότεροι από το 25% των δυτικών μαχητών έχουν κάποιον οικογενειακό δεσμό με το τζιχάντ, είτε μέσω συγγενών που ήδη πολεμούν στη Συρία και στο Ιράκ είτε μέσω γάμου είτε μέσω κάποιας διασύνδεσης με άλλους τζιχαντιστές ή τρομοκράτες. Η έρευνα έδειξε επίσης ότι από εκείνους τους δυτικούς μαχητές που έχουν οικογενειακούς δεσμούς με το τζιχάντ τα τρία πέμπτα διαθέτουν έναν συγγενή που πήγε στη Συρία.

Αλλη πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο Pennsylvania State εξέτασε τις διασυνδέσεις 120 «μοναχικών λύκων» που διέπραξαν τρομοκρατικές ενέργειες στο όνομα διαφόρων ιδεολογιών και θρησκειών και βρήκε ότι, παρά το γεγονός πως πραγματοποίησαν την επίθεση μόνοι τους, στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων υπήρχαν άλλα άτομα που γνώριζαν την εξτρεμιστική ιδεολογία τους. Εντυπωσιακό είναι ότι στο 64% των περιπτώσεων συγγενείς και φίλοι γνώριζαν την πρόθεση του «μοναχικού λύκου» να διαπράξει τρομοκρατική ενέργεια γιατί τους είχε πληροφορήσει προφορικά.

Ολα αυτά παρέχουν ένα σημαντικό παράθυρο στη στρατολόγηση και στη ριζοσπαστικοποίηση. Συχνά νομίζουμε ότι αποτελούν διαδικασίες στις οποίες κάποιος που ήταν «κανονικός» υπέστη «πλύση εγκεφάλου» από μια εξωτερική επίδραση που τον μετέτρεψε σε κάποιον ο οποίος συμπεριφέρεται μη κανονικά.

Αλλος τρόπος εξήγησης του πώς κάποιος στρέφεται στο τζιχάντ είναι η προπαγάνδα, κυρίως μέσω του Internet. Τα γεγονότα όμως, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, διαψεύδουν αυτό το τελευταίο. Η τρομοκρατία, όπως κάθε είδους ακτιβισμός, είναι εξαιρετικά κοινωνική δραστηριότητα. Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για ιδέες, ιδεολογίες και δραστηριότητες, ακόμη και φριχτά καταστροφικές, επειδή άλλοι άνθρωποι ενδιαφέρονται γι’ αυτές.

«Η στρατολόγηση πραγματοποιείται συνήθως από κοντινούς ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, η συγγένεια και η φιλία μετρούν περισσότερο από τη θρησκεία ή την εντοπιότητα ή οτιδήποτε άλλο. Παρατηρείται ένα έντονα ομαδικό φαινόμενο» λέει ο δρ Ρικ Κουλσάετ, βέλγος ειδικός που έχει μελετήσει τα δίκτυα των μαχητών στη χώρα του.

Οι ψυχολογικοί και κοινωνικοί φραγμοί όσον αφορά τη βία είναι βεβαίως υψηλότεροι απ’ όσο σε άλλες, λιγότερο αιματηρές δραστηριότητες, αλλά ο μηχανισμός της διαδικασίας που προσελκύει ανθρώπους σε αυτήν είναι ο ίδιος.