«Διαίρει και βασίλευε» από την Καμπούλ για τους Ταλιμπάν

Ο νέος ηγέτης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν αντιμετωπίζει δύο προκλήσεις: να εδραιώσει την εξουσία του μετά τον θάνατο του μουλά Ομάρ και να ενώσει ένα διασπασμένο κίνημα μετά την αποσκίρτηση μαχητών για πιο ακραίες ομάδες όπως το Ισλαμικό Κράτος (IS).

Καθώς η εξέγερση των Ταλιμπάν κατακερματίζεται, με τρόπο δημοσίως εμφανή, αυξάνονται οι πιθανότητες ότι η στρατηγική τού «διαίρει και βασίλευε» της Καμπούλ μπορεί να δώσει μια μακροπρόθεσμη προοπτική ειρήνης.

Η αφγανική κυβέρνηση πιστεύει ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την κρίση ηγεσίας στους Ταλιμπάν. Ανακοίνωσε μάλιστα ότι ο μουλάς Ομάρ έχει πεθάνει εδώ και περισσότερο από δύο χρόνια για να αποδυναμώσει περαιτέρω την εξέγερση.

Την ώρα που αφγανοί αξιωματούχοι εξέφραζαν ήσυχα μια αισιοδοξία ότι η ειρήνη θα επικρατήσει τελικά, οι πρώτες ρωγμές άρχισαν να εμφανίζονται στους Ταλιμπάν, όταν ο Γιακούμπ, γιος του μουλά Ομάρ, δήλωσε ότι ο ίδιος και άλλοι ανώτεροι ηγέτες απέρριψαν τον τρόπο και το αποτέλεσμα των εκλογών για τον νέο ηγέτη.

«Η αφγανική κυβέρνηση ελπίζει πως καταρρίπτοντας τον μύθο ότι ο μουλάς Ομάρ έπαιρνε τις αποφάσεις όλα αυτά τα χρόνια οι Ταλιμπάν θα αρχίσουν να «τρώνε τα παιδιά τους» και θα γίνονται όλο και πιο αδύναμοι» είπε ένας διπλωμάτης στην Καμπούλ.

Χωρίς τον Μουλά Ομάρ στο τιμόνι, αξιωματούχοι και αναλυτές λένε ότι οι Ταλιμπάν έχουν χάσει την ικανότητά τους να εξαναγκάζουν τα μέλη σε υπακοή με τη θρησκευτική νομιμοποίηση που αυτός κατείχε ως «διοικητής των πιστών», ο οποίος μάλιστα φορούσε έναν μανδύα που λέγεται ότι ανήκε στον προφήτη Μωάμεθ.

«Το κίνημα των Ταλιμπάν βασίζεται σε θρησκευτικές, ισλαμιστικές αρχές, όχι σε φυλετικές και εθνοτικές, και ως εκ τούτου οι αποφάσεις των κυβερνώντων των συμβουλίων (σούρες) θα πρέπει να είναι αποδεκτές από όλα τα μέλη ως θρησκευτικά διατάγματα» τονίζει ο διπλωμάτης.

Τα τελευταία τρία χρόνια ο άνθρωπος που μόλις εξελέγη σε αντικατάσταση του μουλά Ομάρ, ο μουλάς Αχτάρ Μανσούρ, φέρεται να μιλάει και να ενεργεί στο όνομα του τέως ηγέτη.

Εχει εισέλθει σε μια ειρηνευτική διαδικασία με την Καμπούλ αλλά έχει επίσης διατάξει τους διοικητές του να εντείνουν τον πόλεμο, που τώρα πλησιάζει στο 14ο έτος του, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς στρατιώτες και αφγανούς πολίτες.
Αλλά η επίσης διασπασμένη αφγανική κυβέρνηση πρέπει να ακολουθήσει μια ενιαία προσέγγιση για να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που υπάρχουν τώρα προς όφελός της, λέει ο πολιτικός αναλυτής Χαρούν Μιρ.

«Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας είναι κατακερματισμένη. Οι Ταλιμπάν είναι στην ίδια κατάσταση. Ετσι ποιος θα μιλήσει με ποιον; Αυτή είναι μια ευκαιρία για την αφγανική κυβέρνηση να επανεξετάσει τη διαπραγματευτική της στρατηγική» τονίζει ο Μιρ.

Αλλοι είπαν ότι η Καμπούλ θα μπορούσε επίσης να αναλάβει τον έλεγχο μιας ειρηνευτικής διαδικασίας που έχει βρεθεί σε μεγάλο βαθμό στα χέρια των πακιστανικών αρχών, οι οποίες πιστεύεται ευρέως ότι υποστηρίζουν τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν και πιέζουν τους ηγέτες τους να μιλήσουν με την αφγανική κυβέρνηση, η οποία επιμένει ότι προτεραιότητά της είναι η ειρήνη.

Πιστεύεται επίσης ότι ο Μανσούρ είναι κοντά στο Πακιστάν και ότι οι ενέργειές του έχουν τη συγκατάθεση του Ισλαμαμπάντ.

Η εκκολαπτόμενη ειρηνευτική διαδικασία βρίσκεται τώρα σε αναμονή αφού οι Ταλιμπάν αποσύρθηκαν από έναν δεύτερο γύρο επίσημων συνομιλιών που θα γίνονταν στο Πακιστάν.

Οι ρωγμές στην εξέγερση που έγιναν εμφανείς κατά τις τελευταίες ημέρες υπαινίσσονται μια αυξανόμενη επιρροή των σκληροπυρηνικών, οι οποίοι πιστεύουν ότι τα κέρδη στα πεδία των μαχών του τρέχοντος έτους δείχνουν πως η νίκη είναι κοντά.

Ενας διοικητής των Ταλιμπάν δήλωσε πάντως, ανωνύμως, ότι «ο διορισμός του Μανσούρ θα βοηθήσει το Ισλαμικό Κράτος να στρατολογήσει κι άλλους Ταλιμπάν και είμαι σίγουρος ότι (σ.σ.: οι ισλαμιστές του IS) θα κάνουν τα πάντα για να εκμεταλλευθούν αυτή την κατάσταση στο μέγιστο».

Eν όψει του δεύτερου γύρου των συνομιλιών, αφγανοί αξιωματούχοι έλεγαν ότι η κυβέρνηση της Καμπούλ θα έκανε έκκληση για κατάπαυση του πυρός ως μια επίδειξη ειλικρίνειας προς τους Ταλιμπάν. Η ελπίδα αυτή διαψεύστηκε, τουλάχιστον για την ώρα.