Ηρθε η ώρα να εγκαταλείψει η Κίνα την πολιτική του ενός παιδιού

Οταν βρέθηκα με παλιές μου φίλες σε ένα reunion πριν από μερικά χρόνια, συνειδητοποιήσαμε πως καθεμία από εμάς είχε μόνο ένα παιδί, παρότι στην Κίνα της δεκαετίας του 1970 μπορούσαμε να κάνουμε όσα παιδιά θέλαμε. Η πολιτική του ενός παιδιού δεν ίσχυσε παρά μόνο το 1979. Ο κύριος λόγος για εμάς ήταν η δουλειά. Αγαπούσαμε τις δουλειές μας, θέλαμε να είμαστε επιτυχημένες και θέλαμε να αφιερώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο και ενέργεια για τους επαγγελματικούς μας στόχους.

Επειτα από περισσότερα από 30 χρόνια που ίσχυε η πολιτική του ενός παιδιού, το 2013 η κυβέρνηση χαλάρωσε τον νόμο. Υπό τη νέα πολιτική, τα παντρεμένα ζευγάρια μπορούν να κάνουν δεύτερο μωρό αν ο ένας από τους δύο γονείς είναι μοναχοπαίδι. Η πολιτική επίσης κάνει εξαιρέσεις και για τις αναγνωρισμένες μειονότητες της Κίνας και τα ζευγάρια στην ύπαιθρο των οποίων το πρώτο παιδί ήταν κορίτσι ή ανάπηρο. Κάτι έπρεπε να γίνει. Ο πληθυσμός της Κίνας έχει σταθεροποιηθεί γύρω στο 1,4 δισεκατομμύριο –οι κάτοικοι πάνω από τα 60 συνιστούν το 13% του πληθυσμού και το ποσοστό των κατοίκων κάτω των 14 χρόνων μειώθηκε κατά 6% μεταξύ του 2000 και του 2010, αγγίζοντας νέο χαμηλό το 2013 στο 16,4%. Η πτώση στον δείκτη γεννητικότητας μπορεί να έχει επιπτώσεις στη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Η μείωση του πληθυσμού των εργαζομένων δεν θα μπορεί πια να υποστηρίξει τον ολοένα αυξανόμενο γηραιό πληθυσμό της Κίνας. Επιπροσθέτως, σε μια κοινωνία όπου τα αγόρια είναι προτιμότερα από τα κορίτσια, οι ανισορροπίες μεταξύ των δύο φύλων είναι πραγματικό πρόβλημα: οι κυήσεις με θηλυκά έμβρυα διακόπτονται ώστε το ζευγάρι να ξαναπροσπαθήσει για ένα αγόρι. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του 2013, το 53% του πληθυσμού κάτω των 30 χρόνων είναι άνδρες. Ειδικοί προβλέπουν ότι ως το 2030 θα έχει προστεθεί ακόμη μία μονάδα σε αυτό το ποσοστό. Παρά αυτές τις δημογραφικές και κοινωνικές πιέσεις, οι αλλαγές στην πολιτική του ενός παιδιού αντιμετωπίστηκαν με αδιαφορία. Με κάποιον βαθμό πια ελευθερίας, τα περισσότερα ζευγάρια επιλέγουν να μην κάνουν παραπάνω παιδιά.

Οπως οι φίλες μου και εγώ στη δεκαετία του 1970, οι σύγχρονοι κινέζοι γονείς δείχνουν ικανοποιημένοι με το ένα παιδί. Στο Πεκίνο, για παράδειγμα, μόλις το 6% των ζευγαριών στα οποία η πολιτική του ενός παιδιού επέτρεπε δεύτερο παιδί επέλεξαν να τεκνοποιήσουν ως τον Σεπτέμβριο του 2014. Σε όλη την Κίνα, υπήρξαν μόλις 470.000 περισσότερες γέννες σε σχέση με το 2013, σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης, δηλαδή πολύ κάτω του ενός εκατομμυρίου που είχε υπολογιστεί. Προφανώς πολλά νέα ζευγάρια των πόλεων δεν συμφωνούν με την παραδοσιακή άποψη «duo zi duo fu» ή «όσο περισσότερα παιδιά (γιους) ένα ζευγάρι αποκτά τόσο πιο ευτυχισμένο και ασφαλές είναι». Αντιμετωπίζουν τις μεγάλες οικογένειες ως ανάχωμα στο όνειρό τους να ζήσουν την εύπορη ζωή της μεσαίας τάξης.

Σε μιαν ανεπίσημη έρευνα του 2013 στην οποία συμμετείχαν χρήστες του Διαδικτύου κάτοικοι πόλεων, από το Sina.com, σχεδόν οι μισοί από τους ερωτηθέντες είπαν ότι δεν σχεδιάζουν να κάνουν δεύτερο παιδί, εξαιτίας του υψηλού κόστους της ανατροφής του αλλά και της πίεσης για ισορροπία μεταξύ της δουλειάς και της οικογένειας. Ορισμένοι δημογράφοι προέβλεψαν ότι η χαλάρωση της πολιτικής του ενός παιδιού δεν θα επέφερε ξαφνική αύξηση των γεννήσεων. Οι Κινέζοι, λένε, είναι όπως κάθε άλλη κοινωνία: όσο πιο πλούσιοι γινόμαστε τόσο λιγότερα παιδιά θέλουμε να κάνουμε. Στο μεταξύ άλλα ζευγάρια που θα ήθελαν να κάνουν περισσότερα παιδιά και έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα μεγαλώσουν δεν μπορούν εξαιτίας των περιορισμών που ισχύουν.

Μια φίλη 40 ετών, που ήδη έχει έναν γιο, ήθελε πολύ να αποκτήσει άλλο ένα παιδί, όσο της το επέτρεπε το βιολογικό της ρολόι –αλλά η υπηρεσία οικογενειακού προγραμματισμού απέρριψε την αίτησή της για άδεια γεννήσεως επειδή ούτε η ίδια αλλά ούτε και ο σύζυγός της είναι μοναχοπαίδια. Αν εδώ και κάποια χρόνια είναι ξεκάθαρο ότι η Κίνα χρειάζεται περισσότερα παιδιά, γιατί οι Αρχές δεν έχουν ήδη εγκαταλείψει εντελώς την πολιτική του ενός παιδιού; Είναι σχετικά απλό: έλεγχος. Η πολιτική του ενός παιδιού ήταν πάντα ένα από τα πιο ισχυρά όπλα του Κομμουνιστικού Κόμματος για να κυριαρχεί στον λαό. Παρά τις προσαρμογές στην πολιτική του ενός παιδιού το 2013, η λογική της κυβέρνησης παραμένει η ίδια. Η αναπαραγωγή και η οικογένεια μιας γυναίκας είναι μέρος του προγραμματισμού της κυβέρνησης, επειδή οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι γυναίκες δεν είναι ικανές για υπεύθυνες επιλογές.

Ακόμη και αν τα στοιχεία δείχνουν ότι ένα «baby boom» δεν είναι πιθανό και ότι πράγματι πολλά ζευγάρια δεν επιθυμούν περισσότερα παιδιά, οι Αρχές ακόμη θέλουν να ελέγχουν το σώμα μας. Ο έλεγχος του πληθυσμού δεν είναι η λύση για τις δημογραφικές ανισορροπίες της χώρας. Η κυβέρνηση δεν πρέπει να ελέγχει τις γεννήσεις. Η εκπαίδευση είναι το μέσο για να διευρυνθούν οι προοπτικές ενός κοριτσιού, για να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, για να εκτιμήσει τη δημιουργικότητα και την αξία της ζωής και για να συνειδητοποιήσει τη σημασία της αξιοπρέπειας και της κοινωνικής υπευθυνότητας. Ετσι θα έμοιαζε μια αποτελεσματική πολιτική ελέγχου του πληθυσμού. Πίσω στη δεκαετία του 1970, οι φίλες μου και εγώ, όπως και οι περισσότερες γυναίκες στον κόσμο, μπορούσαμε να λαμβάνουμε αποφάσεις για το σώμα και τις οικογένειές μας. Εχει έρθει η ώρα να αποκτήσουν αυτό το δικαίωμα και πάλι όλες οι Κινέζες.