Το Βήμα – The Project Syndicate
Η επερχόμενη επίσκεψη του κινέζου υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι στην Ινδία θα περιλαμβάνει τις πρώτες του συναντήσεις με την νέα κυβέρνηση της χώρας, συμπεριλαμβανομένου της υπουργού Εξωτερικών Σούσμα Σουάρατζ και πιο σημαντικό με τον πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι. Αλλά το ταξίδι αφορά σε περισσότερα από τις γνωριμίες. Οι ηγέτες των δύο κρατών θα εξετάσουν οι μεν τους δε και τα συμπεράσματά τους θα καθορίσουν πώς θα εξελιχθεί η σχέση μεταξύ των δύο πολυπληθέστερων χωρών του κόσμου. Κατά κάποιο τρόπο, οι διμερείς σχέσεις βρίσκονται σε καλό δρόμο, ειδικά στο οικονομικό μέτωπο. Αλλά καθώς οι εμπορικές ανισορροπίες καθίσταται εμφανές ότι ευνοούν την Κίνα, η Ινδία έχει αρχίσει να ανησυχεί. Ο Γουάνγκ, ένας πολιτικός που γνωρίζει καλά τις ινδικές υποθέσεις, θα καταβάλει προσπάθεια να υποβαθμίσει αυτές τις ανισορροπίες και να προωθήσει βαθύτερους δεσμούς. Μία μεγάλη πρόκληση θα είναι να επιλυθεί η συνοριακή διαφωνία στα Ιμαλάια.
Πράγματι, «ειδικοί απεσταλμένοι» από τις δύο χώρες έχουν ήδη συναντηθεί 17 φορές για να διευθετήσουν το ζήτημα, αλλά λίγη σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί, κυρίως λόγω των κινεζικών ανησυχιών για τις ταραχώδεις επαρχίες του Θιβέτ και της Σιντζιάνγκ. Και σαν να μην ήταν η διαμάχη αυτή ήδη περίπλοκη, η Κίνα υιοθέτησε μία ιδιαίτερα επιθετική στάση στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων αρκετών επιδρομών στα αμφισβητούμενα εδάφη. Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η υποστήριξη της Κίνας στις προσπάθειες του Πακιστάν να αποσταθεροποιήσει το Λαντάκ και το Κασμίρ, μέσω της διευρυνόμενης στρατιωτικής συνεργασίας, Αυτή η πλευρά της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής δημιουργεί ερωτηματικά, όχι μόνο επειδή υπονομεύει στις σχέσεις με την Ινδία, αλλά και εξαιτίας του φόβου του ισλαμικού ριζοσπαστισμού των Ουιγούρων στην Σιντζιάνγκ.
Όλα αυτά υπογραμμίζουν ένα ουσιαστικό πρόβλημα στην εξωτερική στρατηγική της Κίνας: οι προσπάθειές της να χρησιμοποιήσει τον πανίσχυρο στρατό της για να εκφοβίσει τους γείτονές της έρχονται σε αντίθεση με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα στην πολιτική ασφάλειάς της. Αντί να χτίζει μία αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης με τον μεγαλύτερο γείτονά της, η Κίνα προσπαθεί να περικυκλώσει την Ινδία με τον στρατιωτικό έλεγχο των γύρω περιοχών. Αυτή η στρατηγική απειλεί άμεσα τα συμφέροντα της Ινδίας, αποτρέποντας μία εποικοδομητική διμερή συνεργασία. Φυσικά, η Κίνα υποστηρίζει ότι οι προθέσεις της έναντι στην Ινδία είναι ειρηνικές.
Για παράδειγμα, υποστηρίζει ότι οι προσπάθειές της να κατασκευάσει βάσεις στον Ινδικό Ωκεανό έχουν ως στόχο την προστασία των στενών της Μάλακα. Αλλά οι πράξεις είναι πιο σημαντικές από τα λόγια – και το μήνυμα που στέλνει η συμπεριφορά της Κίνας είναι ότι οι προθέσεις της δεν είναι ειρηνικές. Πράγματι, οι κινέζοι ηγέτες εκμεταλλεύονται το γεγονός του κενού που έχουν αφήσει οι υπερ – εξαπλωμένες Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να ελέγξουν μεγάλο μέρος των ωκεανών της Ασίας. Αν και ο Μόντι δεν έχει απαντήσει ακόμη στις προκλήσεις της Κίνας, θα πρέπει να το κάνει σύντομα. Και δεν θα πρέπει να είναι μόνο λόγια. Επειδή η Ινδία είχε παρατηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να δράσει γρήγορα και αποφασιστικά για να προστατεύσει την εθνική της ασφάλεια. Αυτό καθίσταται πιο επιτακτικό από την απόφαση της Κίνας να αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της σε πάνω από 12%, μέσα στο επόμενο δημοσιονομικό έτος, αλλά και από την ενεργειακή συμφωνία με τη Ρωσία, η οποία ενέχει στρατηγικές επιπλοκές για την Ινδία. Οι ενέργειες της Κίνας υποδεικνύουν ότι οι ηγέτες της πιστεύουν ότι η κινεζική ηγεμονία είναι η μοναδική βιώσιμη δομή ασφαλείας για την περιοχή. Η υποταγή στην Κίνα δεν είναι σίγουρα ο στόχος του Μόντι. Το ερώτημα είναι αν θα μπορέσει να συνεργαστεί με την Κίνα και άλλους ασιατικούς παίκτες προκειμένου να σχεδιαστεί ένα εναλλακτικό πλαίσιο για την περιφερειακή ειρήνη.
* Ο κ.Jaswant Singh είναι πρώην υπουργός Οικονομικών (1996, 2002 – 2004), πρώην υπουργός Εξωτερικών (1998 – 2004) και πρώην υπουργός Άμυνας (2000 – 2001) της Ινδίας.