Πολύ συχνά συμβαίνει, διδάγματα που βγαίνουν από πείρα σε ορισμένους τομείς, π.χ. στην επιστήμη,να έχουν ισχύ και αλλού. Τα διδάγματα περιέχουν σοφία που πηγάζει από την καθημερινή ζωή και είναι σκόπιμο να τα λαβαίνουμε υπόψη στις δραστηριότητές μας. Τρία από αυτά είναι χρήσιμα και στους πολιτικούς και αυτό είναι ο λόγος που τα παρουσιάζω.
Ενα τέτοιο δίδαγμα είναι αυτό που λέγεται μεταξύ των σκακιστών, ότι δηλαδή σε μια παρτίδα σκάκι ο καλός σκακιστής ξέρει πότε ήρθε η ώρα να παραιτηθεί. Αν συνεχίσει, όχι μόνο θα χάσει τον αγώνα, αλλά επιπλέον θα γελοιοποιηθεί. Αυτό το δίδαγμα έχει μεγάλη εφαρμογή στην πολιτική. Για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, υποψήφιος πρόεδρος μπορεί να είναι κανείς μόνο μία φορά. Αν χάσει, έχει ουσιαστικά τελειώσει η πολιτική του καριέρα. Γι’ αυτό συνήθως αποσύρεται και γράφει τα απομνημονεύματά του. Αν επιτύχει, αποσύρεται μετά τη λήξη της θητείας του και δεν επιδιώκει πλέον πολιτικό αξίωμα. Αντίθετα, οι δικοί μας πολιτικοί, παρότι έρχεται η ώρα της ήττας ή η συμπλήρωση του έργου τους, επιμένουν να διεκδικούν εξουσία και αξιώματα, να ιδρύουν κόμματα, να διαλύουν κόμματα και να αλλάζουν κόμματα, με μόνο αποτέλεσμα τη γελοιοποίησή τους.
Ενα άλλο ωραίο δίδαγμα προέρχεται από τη ζωγραφική. Οι ζωγράφοι λένε ότι ο καλός ζωγράφος ξέρει πότε να σταματά να προσθέτει και να ανακατεύει χρώματα. Αν προσθέσει πολλά χρώματα μαζί, θα προκύψει ένα βαρετό γκρι. Αυτό το δίδαγμα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στον ΣΥΡΙΖΑ διότι αν προσθέσει κανείς όσα έχουν πει κατά καιρούς οι επιφανείς του ΣΥΡΙΖΑ, θα προκύψει ένα μουντό, δηλ. ακατανόητο, γκρι, με πολλά ερωτηματικά. Θα κουρευτούν οι καταθέσεις άνω των 20.000 ευρώ; Θα έχουμε ευρώ ή δραχμή ως νόμισμα; Θα φορολογηθεί ο τζίρος των επιχειρήσεων ή τα κέρδη; Θα κουρευτεί κι άλλο το χρέος μας; Είναι επαχθές και σε τι ποσοστό; Θα επαναπροσληφθούν οι απολυμένοι του Δημοσίου, όλοι ή μερικοί;
Το τρίτο δίδαγμα, που έχει ισχύ νόμου, προέρχεται από την οικονομική επιστήμη και είναι το πασίγνωστο «δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα» ή «όλα έχουν ένα κόστος». Παρότι το δίδαγμα αυτό είναι γνωστό από την εποχή του Ησιόδου, πολλοί σημερινοί πολιτικοί φαίνεται να το αγνοούν και υπόσχονται στους πάντες τα πάντα, κανένα από τα οποία δεν μπορούν δώσουν. Πρωταγωνιστές σε αυτόν τον λαϊκισμό, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. Υπόσχονται, μεταξύ άλλων, αυξήσεις μισθών και συντάξεων που δεν μπορούν να δώσουν, ελπίζοντας ότι μέσα στην απελπισία τους οι Ελληνες θα χάσουν τα λογικά τους και θα παρασυρθούν σε παράλογες εκλογικές επιλογές.
Ισως πολλοί αναγνώστες να σκέπτονται ότι όλα αυτά τα ξέρουν οι πολιτικοί μας, αλλά η μανία της εξουσίας κυριεύει τον νου τους και δρουν ανορθολογικά. Ακόμη κι αν είναι έτσι, καλό είναι να τους τα υπενθυμίζουμε, διότι στο τέλος εμείς πληρώνουμε τα σπασμένα, όχι εκείνοι που μας κυβερνούν.
Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ