Από την Αθήνα έρχονται εδώ και μερικές εβδομάδες πολύ ελπιδοφόρες ειδήσεις, γράφει η «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Ο υπουργός οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας είχε ανακοινώσει ήδη το Φεβρουάριο σ’ αυτή την εφημερίδα ότι η υπερχρεωμένη χώρα του θα παρουσιάσει για το 2013 ένα πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα – επομένως ένα πλεόνασμα χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα τοκοχρεολύσια στο δημόσιο χρέος. Αυτό θα είναι «πολύ υψηλό» και θα αποτελέσει «μια μεγάλη έκπληξη». Η Eurostat αυτή τη στιγμή ελέγχει τα παραδοθέντα στοιχεία από την Αθήνα: στις 23 Απριλίου θα υπάρξουν ως προς αυτό δηλώσεις. Πρόκειται για στατιστικά στοιχεία αποφασιστικής σημασίας, επειδή από το πρωτογενές πλεόνασμα εξαρτάται αν οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα εγγυηθούν για την Αθήνα οικονομικές ελαφρύνσεις όσον αφορά τις δανειακές βοήθειες. Ο Στουρνάρας ζήτησε πριν από μερικές ημέρες στο ραδιόφωνο ενδεχόμενη επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και μείωση των επιτοκίων – ένα «ανεπίσημο κούρεμα του χρέους», όπως το ονόμασε.

Τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες το πρωτογενές πλεόνασμα αποτελεί τώρα ένα μαγικό μέγεθος για την περαιτέρω συνέχιση της ελληνικής κρίσης χρέους. Η Τρόικα της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ έγραψε πρόσφατα ότι σύμφωνα «με τις προσωρινές εκτιμήσεις, ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος επετεύχθη με ουσιαστικό περιθώριο». Βέβαια τα μέχρι τώρα στοιχεία της Eurostat αφήνουν αμφιβολίες για τον υπολογισμό. Μέχρι τώρα έχουν υποβληθεί στη Eurostat τρεις τριμηνιαίες εκθέσεις. Στο πρώτο και δεύτερο τρίμηνο η Ελλάδα είχε ένα υψηλό πρωτογενές έλλειμμα – χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα τοκοχρεολύσια. Στο δεύτερο τρίμηνο ανήλθε μάλιστα σε ποσό μεγαλύτερο των 12 δις ευρώ. Σ’ αυτό περιλαμβάνονταν σε μεγάλο μέρος καταβολές χρημάτων για την ανακεφαλαιοποίηση των πληττόμενων από την κρίση ελληνικών τραπεζών. Μόλις στο τρίτο τρίμηνο η ελληνική κυβέρνηση πέτυχε – χωρίς τέτοια ειδικά φαινόμενα – ένα πλεόνασμα των τρεχόντων φορολογικών εσόδων επί των δαπανών ύψους 631 εκατ. ευρώ.

Το πώς μπορεί να επιτευχθεί για το σύνολο του 2013 ένα πλεόνασμα φαίνεται να χρήζει εξηγήσεως από ορισμένους οικονομολόγους. Ο ευρωσκεπτικιστής και επικεφαλής του κόμματος «Εναλλακτική πρόταση για τη Γερμανία» Μπέρντ Λούκε απέστειλε επιστολή στο γερμανό υπουργό οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για να ζητήσει εξηγήσεις για τις αντιφάσεις, καθώς, όπως επισημαίνει σ’ αυτό, από την μια πλευρά υπάρχουν οι δηλώσεις της Τρόικα για το πλεόνασμα και από την άλλη τα στοιχεία της Eurostat, τα οποία παρουσιάζουν για τα πρώτα τρία τρίμηνα συνολικά ένα έλλειμμα της τάξεως των 17 δις. «Ως εκ τούτου προκύπτει το ζήτημα αν η Τρόικα από τη μια πλευρά και η Eurostat από την άλλη έχουν ως αφετηρία διαφορετικούς ορισμούς του πρωτογενούς πλεονάσματος», αναφέρει ο Λούκε στην επιστολή του που βρίσκεται στη διάθεση της εφημερίδας.

Εκτός από τις επίμαχες κεφαλαιακές ‘ενέσεις’ προς τις τράπεζες ο ίδιος κάνει λόγο για εκθέσεις σύμφωνα με τις οποίες το ελληνικό κράτος ωραιοποίησε το δημοσιονομικό του ισοζύγιο, ενώ δεν έχει αποπληρώσει ανοιχτούς λογαριασμούς προς προμηθευτές ύψους 4,35 δις ευρώ. «Επειδή η Γερμανία εξαπατήθηκε μέσω παραποιημένων αριθμών για το χρέος του ελληνικού προϋπολογισμού ήδη κατά την είσοδο της χώρας στο ευρώ και ως συνέπεια υπέστη σημαντικές οικονομικές ζημιές, παρακαλώ όπως εκθέσετε αμέσως στον κάθε ενδιαφερόμενο δημοσίως τους λόγους για τους οποίους τα στοιχεία στο ύψος του πρωτογενούς ελλείμματος από την πλευρά της Τρόικα και από την πλευρά της Eurostat εμφανίζονται τόσο διαφορετικά» γράφει ο Λούκε στην επιστολή του.

«Χρήζουν μεγάλης εξήγησης», θεωρεί και ο οικονομολόγος Γιόργκ Ρόχολ οι αντιφάσεις των στοιχείων. Ο Ρόχολ, πρόεδρος της ιδιωτικού πανεπιστημίου ESMT στο Βερολίνο και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του γερμανικού υπουργείου οικονομικών, ζήτησε από τους πολιτικούς τη «δημιουργία άμεσης διαφάνειας». Το καθοριστικό σημείο είναι για εκείνον το πώς οι κεφαλαιακές ‘ενέσεις’ προς τις τράπεζες θα αποτυπωθούν οικονομοτεχνικά στο δεύτερο τρίμηνο του 2013. Πέρα από αυτό ο ίδιος ο Ρόχολ βλέπει πως η Ελλάδα απέχει πολύ, ακόμα και σε περίπτωση που διαθέτει πρωτογενές πλεόνασμα για το 2013, από το δρόμο της οικονομικής εξυγίανσης. Συμπεριλαμβανομένων των τοκοχρεολυσίων το έλλειμμα το 2013 κυμάνθηκε σύμφωνα με την πρόβλεψη σε ποσοστό σχεδόν 13% του ΑΕΠ. «Ένας χρόνος πρωτογενές πλεόνασμα αποτελεί μόνο έναν ενδιάμεσο δημοσιονομικό στόχο. Η Ελλάδα θα έπρεπε να παρουσιάσει για πάρα πολλά χρόνια υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, προκειμένου να έχει κατά προσέγγιση την ευκαιρία να αποπληρώσει το χρέος της», τόνισε ο Ρόχολ.

Σύμφωνα με πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat η Ελλάδα αύξησε στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2013 το χρέος της στο επίπεδο ρεκόρ ύψους 171,8% του ΑΕΠ – 19,9 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες απ’ ό,τι πριν από έναν χρόνο. Για το 2015 η Αθήνα είχε υποχρεωθεί έναντι της Τρόικα σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3%. «Οι μέχρι τώρα πρόοδοι δεν αλλάζουν τίποτα ως προς το γεγονός πως η εξυπηρέτηση του χρέους για την Ελλάδα δεν είναι δεδομένη», προειδοποιεί ο Ρόχολ. Ως εκ τούτου θεωρεί αναπόφευκτο ενδεχόμενο κούρεμα του χρέους.

Σύμφωνα με τις φήμες που κυκλοφορούν στις Βρυξέλλες ο χρόνος αποπληρωμής των δανείων του πρώτου πακέτου βοήθειας ύψους 73 δις ευρώ, το μεγάλο μέρος των οποίων προέρχεται από διμερή δάνεια των χωρών της Ευρωζώνης, θα επιμηκυνθεί από 30 σε 50 χρόνια. εκτός αυτού θα μπορούσαν τα επιτόκια για άλλη μια φορά να μειωθούν κατά 0,5%. Σύμφωνα με υπολογισμούς του ινστιτούτου Ifo με αυτόν τον τρόπο η αξία του χρέους θα μειωνόταν κατά περίπου 9 δις ευρώ. Αν και για το δεύτερο πακέτο βοήθειας μειώνονταν τα ούτως ή άλλως ευνοϊκά επιτόκια και επιμηκύνονταν οι χρόνοι αποπληρωμής, θα ανερχόταν η συνεπαγόμενη μείωση του χρέος σε ποσό ακόμα μεγαλύτερο. Συνολικά οι ευρω-διασώστες της Ελλάδας χορήγησαν μέχρι και 240 δις ευρώ σε δάνεια.