Βιβλία

Αμίρ Αξελ
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ 1
Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ, 2014,
σελ. 240, τιμή 12,50 ευρώ

Ξεκινάς το διάβασμα αυτού του βιβλίου πολύ αισιόδοξος. Κατά πρώτον, γιατί… η τιμή της ελληνικής έκδοσης είναι πρωτοφανώς ισόποση της αγγλικής: 12,5 ευρώ έναντι 16,16 δολαρίων στο Amazon. Την εξήγηση τη βρίσκεις μόνο όταν προσέξεις ότι στην Αμερική εκδόθηκε το 1998 ενώ στην Ελλάδα εφέτος.

Eπειτα το θέμα που πραγματεύεται –ο βαθμός πιθανότητας να υπάρχει εξωγήινη ζωή –είναι άκρως επίκαιρο και ενδιαφέρον σήμερα λόγω της αλλεπάλληλης ανακάλυψης όλο και περισσότερων εξωπλανητών. Και ο καθηγητής Στατιστικής Amir Aczel έχει όλο το συγγραφικό ταλέντο που χρειάζεται για να μας εξηγήσει τις λεπτομέρειες. Αλλωστε είναι ο συγγραφέας του εξαιρετικά επιτυχημένου βιβλίου «Το τελευταίο θεώρημα του Φερμά», όπως και τουλάχιστον άλλων επτά πολύ γνωστών βιβλίων εκλαΐκευσης της επιστήμης. Το γιατί είναι επιτυχημένος το καταλαβαίνεις από τις πρώτες σελίδες: διαλέγεται με τον αναγνώστη απλά και ανεβαίνει τα σκαλιά χωρίς μπερδέματα, εξηγώντας το καθετί με καλοζυγισμένες δόσεις χιούμορ. Είναι πράγματι ένα ευχάριστο και επιμορφωτικό ανάγνωσμα αυτό που προσφέρει, μέχρι που… πατάει την πεπονόφλουδα.

Δεν φταίει μόνο η εξαετία που μεσολάβησε μεταξύ της αγγλικής και της ελληνικής έκδοσης ώστε να πεις πως δεν έχει συμπεριλάβει τις επικαιροποιημένες αντιλήψεις των επιστημόνων που παρακολουθεί στην πλοκή του. Ούτε το ότι του διαφεύγουν κάποιες χοντράδες σε ερμηνείες εννοιών, όπως ότι το DNA βρίσκεται «μέσα στα γονίδια» (σελ. 96)… Ακόμη ίσως ούτε το ότι υιοθετεί αδιασταύρωτα τη φήμη πως «οι εργάτες που είχε μαζί του ο Μαρινάτος τον δολοφόνησαν» (την 1η Οκτωβρίου 1974 στο Ακρωτήρι της Θήρας) «για να σταματήσουν τη βλασφημία» (σελ. 146). Αλλά εκεί που «το παρακάνει» είναι στο πεδίο όπου θεωρείται ο ίδιος ειδήμων: στο τέλος του βιβλίου του μάς αποκαλύπτει το γιατί βάφτισε το βιβλίο του «Πιθανότητα 1» –αποφαίνεται ότι προκύπτει μαθηματικά 100% βέβαιη η ύπαρξη ζωής σε άλλους πλανήτες –χρησιμοποιώντας την υπόθεση ότι «η πιθανότητα να αναπτυχθεί ζωή σε οποιονδήποτε πλανήτη βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του αστεριού του είναι μία στο τρισεκατομμύριο». Η πιθανότητα αυτή είναι τόσο αυθαίρετα επιλεγμένη που κάνει το πόρισμά του αντιεπιστημονικό.

Ωστόσο ας δεχθούμε το ολίσθημα ως παράγωγο της εκδοτικής πίεσης για «πιασάρικο τίτλο». Θα ήταν πολύ κρίμα να μην αγγίξετε αυτό το βιβλίο επειδή σας προκατέλαβα ότι δεν με έπεισε το τελικό εύρημά του. Και αυτό διότι το γράψιμο του Αξελ έχει να σας προσφέρει πολλές απολαυστικές στιγμές, πάμπολλα διανοητικά παιχνίδια με σκέψεις και απορίες που ούτε θα σας περνούσαν ποτέ από το μυαλό, πληθώρα πληροφοριών και εξηγήσεων για το «πώς εξελίχθηκε η ζωή στη Γη και πώς ψάχνουμε για ζωή μακριά της». Οι τίτλοι των κεφαλαίων του είναι δηλωτικοί της ποικιλόμορφα διεξοδικής προσέγγισής του: «Το παράδοξο του Φέρμι και η εξίσωση του Ντρέικ», «51 Πηγάσου», «Η χημεία του Σύμπαντος», «Η διπλή έλικα της ζωής», «Πανσπερμία», «Αστεροειδείς, ηφαίστεια και Νέμεσις», «Η εξέλιξη της νοημοσύνης», «Παίζει ο Θεός ζάρια;», «Το παράδοξο της επιθεώρησης», «Το πρόβλημα των γενεθλίων», «Η πιθανότητα ύπαρξης ζωής». Προσωπικά απόλαυσα την ανάγνωσή τους.

ΥΓ.: Αν δεν σας αρκεί η συνταγή του Αξελ ή τη θέλετε πιο επικαιροποιημένη, αναζητήστε το προ εξαμήνου εκδοθέν στις ΗΠΑ βιβλίο «Five Billion Years of Solitude: The Search for Life Among the Stars» του Lee Billings.