Το Βελιγράδι και η Πρίστινα έχουν προχωρήσει, ήδη από τον περασμένο Απρίλιο, σε ορισμένα γενναία βήματα για την αποκατάσταση των σχέσεών τους με σκοπό να αφήσουν μια για πάντα πίσω τους το παρελθόν και να μπορέσουν να πορευθούν προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Στις αρχές του 2014, η Σερβία ξεκίνησε ενταξιακές διαπραγματεύσεις, ενώ το Κόσοβο ελπίζει να υπογράψει σύντομα Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη ορισμένα σκοτεινά σημεία που εφόσον δεν διαλευκανθούν θα εξακολουθήσουν να ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Ένα από αυτά τα σημεία είναι τα γεγονότα του Μαρτίου 2004 στο Κόσοβο, από τα οποία συμπληρώνονται εφέτος 10 χρόνια. Όλα ξεκίνησαν στις 15 Μαρτίου 2004 όταν ένα αγόρι, ο Γιόβιτσα Ιβιτς τραυματίστηκε από πυροβολισμούς στην Τσαγκλάβιτσα, ένα χωριό κοντά στην Πρίστινα. Οι κάτοικοι του χωριού καθώς και πολλοί Σέρβοι από γειτονικά χωριά βγήκαν στους διαδρόμους και διαδήλωσαν, στήνοντας μάλιστα και μπλόκα στους δρόμους.
Το βράδυ της 16η προς την 17η Μαρτίου 2004, στα αλβανικά ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης εμφανίστηκε η πληροφορία ότι τρεις νεαροί Αλβανοί πνίγηκαν στον ποταμό Ίμπαρ, κοντά στη σερβική κοινότητα Ζούμπιν Πότοκ. Ένας φίλος τους κατάφερε να γλιτώσει. Σύμφωνα με την ίδια πληροφορία, αυτό συνέβη επειδή τα τρία αγόρια έτρεχαν να γλιτώσουν από Σέρβους που τους κυνηγούσαν.
Την επόμενη ημέρα όμως και παρά το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος της δύναμης του ΟΗΕ (UNMIK) που τότε ήταν ενεργή στο Κόσοβο αρνήθηκε ότι ο θάνατος των Αλβανών οφείλετο σε Σέρβους, ξέσπασαν συμπλοκές που απεδείχθησαν αιματηρές. Μεγάλος αριθμός Αλβανών συγκεντρώθηκε στη νότια πλευρά του ποταμού Ίμπαρ, με τους Σέρβους να βρίσκονται από την άλλη πλευρά και τη δύναμη του ΝΑΤΟ (KFOR) στη μέση για να αποτρέψει τα επεισόδια.
Αυτό δεν κατέστη εφικτό. Από τις συγκρούσεις, τις οποίες οι Σέρβοι έχουν ονομάσει «το πογκρόμ του Μαρτίου», έχασαν τη ζωή τους εννέα Σέρβοι, ενώ υπήρξαν και εκατοντάδες τραυματίες. Το χειρότερο όμως είναι ότι στη συνέχεια, η αλβανική πλειοψηφία επιδόθηκε σε μία σειρά επιθέσεων εναντίον σερβικών κοινοτήτων σε όλο το έδαφος του Κοσόβου.
Το πογκρόμ επεκτάθηκε εναντίον της πολιτιστικής κληρονομιάς των Σέρβων του Κοσόβου με την καταστροφή 35 εκκλησιών και τουλάχιστον 18 μνημείων μεγάλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Εκτιμάται ότι 900 άνθρωποι ξυλοκοπήθηκαν ή τραυματίστηκαν, 935 κατοικίες κατακάηκαν, 3.870 κάτοικοι εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους, 6 κωμοπόλεις και 10 χωριά υπέστησαν εθνοκάθαρση – κάτι στο οποίο αναφέρθησαν ακόμη και αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών.
Ωστόσο – και αυτό είναι το χειρότερο – ουδείς συνελήφθη για τα επεισόδια αυτά. Και ήταν αυτά τα επεισόδια που οδήγησαν στην ουσιαστική εδαφική διχοτόμηση του Κοσόβου, με τους Σέρβους να συγκεντρώνονται στον Βορρά.
