Λίγο πριν από τις τοπικές εκλογές του Μαΐου , το «μπλοκ των πέντε δημάρχων» που εμφανίστηκε δημόσια για πρώτη φορά στο Βόλο τον περασμένο Νοέμβριο, συναντήθηκε στην Αθήνα. Όχι τόσο για να κλείσει τον κύκλο των ανοιχτών εκδηλώσεών του αλλά για να …ανακεφαλαιώσει όσα άφησε το στίγμα της πρωτοβουλίας. Άλλωστε οι δήμαρχοι Αθηναίων κ. Γιώργος Καμίνης, Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μπουτάρης, Πατρέων κ. Γιάννης Δημαράς, Βόλου κ. Πάνος Σκοτινιώτης και Ιωαννιτών κ. Φίλιππος Φίλιος είναι και υποψήφιοι που διεκδικούν ξανά το δημαρχιακό θώκο, προβάλλοντας «υπερκομματικά» και «μεταρρυθμιστικά» χαρακτηριστικά.
Ένα τρίπτυχο καθορίζει τις στρατηγικές επιλογές τους για το παρόν και το μέλλον της αυτοδιοίκησης, όπως τις εξέφρασαν χθες κατά τη δημόσια παρέμβασή τους στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη:

απεξάρτηση από κομματικούς εναγκαλισμούς
-καινοτόμες λύσεις για τη διαχείριση της καθημερινότητας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
– ορθολογική διαχείριση αρμοδιοτήτων και πόρων και επαναπροσδιορισμός στις σχέσεις των Δήμων με την πολιτεία και τους επιχειρηματίες,
Σε αυτό το μήκος κύματος κινήθηκαν οι ομιλίες τους στην 5η ανοιχτή εκδήλωση της «Πρωτοβουλίας των Πέντε», με θέμα «Νέες Πόλεις, Νέα Αυτοδιοίκηση», επιχειρώντας να πείσουν ότι δεν είναι δήμαρχοι διαχειριστές-όπως έχουν κατηγορηθεί από πολιτικούς αντιπάλους τους-, αλλά ότι έχουν όραμα, που μπορεί να γίνει πράξη…
«Η Πρωτοβουλία των 5 δεν είναι ένα κλειστό κλαμπ», υπογράμμισε ο κ. Καμίνης, αλλά «αντιθέτως, οι δήμοι που κράτησαν τις πόλεις όρθιες, και που σχεδιάζουν ευρηματικές στρατηγικές για την ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας και την αντιμετώπιση της ανεργίας. Οι δήμοι που ακολούθησαν τη χρηστή διοίκηση και τη διαφάνεια».
Μάλιστα, υπογράμμισε ότι οι «5», ως δήμαρχοι «αντιταχθήκαμε στον κομματισμό και το πελατειακό σύστημα. Στην κηδεμονία κράτους και κυβέρνησης. Επιδιώκοντας, ταυτόχρονα, το συνεχή διάλογο μαζί τους, σε ένα διαφορετικό ωστόσο πεδίο».
Μίλησε για μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν , σε νομοθετικό ή συνταγματικό επίπεδο, με στόχο μεταξύ άλλων, η λήψη των αποφάσεων, να βρίσκεται στο κοντινότερο δυνατό προς τον πολίτη επίπεδο (δήμους), και μόνο ζητήματα που δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται τοπικά θα πρέπει να ανατίθενται σε υψηλότερα επίπεδα εξουσίας (κράτος, Ευρωπαϊκή Ένωση).
Ο κ. Καμίνης επιχειρηματολόγησε επίσης για την ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης αρμοδιοτήτων και πόρων. Παράλληλα, όμως, ανέφερε ότι για έναν αναβαθμισμένο ρόλο και τοπική εξουσία χρειάζεται και νέα αντιπροσώπευση, μια νέα ΚΕΔΕ (κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας). Σε αυτή τη νέα ΚΕΔΕ, όπως είπε, η ανάδειξη των εκλεκτόρων θα γίνεται με βάση κοινωνικά, αναπτυξιακά, γεωγραφικά ή τουριστικά χαρακτηριστικά, «εκλέκτορες χειραφετημένους από τα κόμματα», που θα συνομιλούν σε μια νέα, διαφορετική βάση και με τα κόμματα και φυσικά και με την κεντρική κυβέρνηση. «Έτσι θα έχουμε τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουμε τις σχέσεις των Δήμων με την πολιτεία, τους επιχειρηματίες, τον ιδιωτικό αλλά και δημόσιο φορέα», υπογράμμισε.
Από την πλευρά του, στην ομιλία του ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μπουτάρης ξεκίνησε από τη διαπίστωση ότι ακόμη και σήμερα, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση πολλά συνεχίζουν να ακολουθούν το δρόμο «που χάραξε ο κρατικοδίαιτος παραλογισμός της ελληνικής γραφειοκρατίας».

Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνει ένας Δήμος βιώσιμος είναι η νοικοκυρεμένη διαχείριση των εσόδων του και ο περιορισμός των εξόδων του, είπε. Η σπατάλη χωρίς κανένα παραγωγικό ή κοινωνικό αποτέλεσμα, αλλά για ψηφοθηρικούς κυρίως λόγους, ήταν ο κανόνας σε πολλούς Δήμους και «σίγουρα στον δικό μας προτού αναλάβουμε», ανέφερε. Και συμπλήρωσε: «Η γνωστή και χαριτωμένη κατά τα άλλα «ελληνική σχολή της μικροοικονομίας των κολλητών» δεν οδηγεί μακροπρόθεσμα σε νόμπελ οικονομίας. Οδηγεί στα αποτελέσματα που βιώσαμε σε κεντρικό και σε τοπικό επίπεδο».
Οι Δήμοι πρέπει να περάσουν στην «ενεργητική» κοινωνική πολιτική, είπε, αυτή, δηλαδή, που «βοηθάει το επιχειρείν και τη δημιουργικότητα σε κάθε επίπεδο, που δίνει τα εργαλεία στους πολίτες να σταθούν μόνοι τους στα πόδια τους».
Η «Πρωτοβουλία των Πέντε» επιδιώκει την ουσιαστική αυτονόμηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από τον κρατικό εναγκαλισμό μέσω της διοικητικής και οικονομικής χειραφέτησής της. «Μπορεί αυτό να πραγματοποιηθεί μέσα από τη διαχείριση από πλευράς Δήμων των υφιστάμενων φόρων ακίνητης περιουσίας ή με κάποιον άλλο τρόπο, αλλά αυτό μένει να αποτελέσει μέρος μιας ευρείας συζήτησης. Η συζήτηση αυτή, όμως, πρέπει να ανοίξει. Με έναν θεσμικά σωστό και υπεύθυνο τρόπο που θα παίρνει υπόψη τις πραγματικές ανάγκες των Δήμων, αλλά και το σχετικό ευρωπαϊκό κεκτημένο», τόνισε ο κ. Μπουτάρης.
Και κατέληξε: «Αν οι Δήμαρχοι δείξουμε την απαραίτητη ωριμότητα και απεξαρτηθούμε, έστω και σταδιακά, από τους κομματικούς εναγκαλισμούς τα πράγματα θα αλλάξουν. Θα μπορέσουμε να οργανωθούμε και να συνεργαστούμε στη βάση των αναγκών των πόλεών μας και όχι ακολουθώντας κομματικές επιταγές(…)».

Με θέμα «Σχεδιάζοντας την Πόλη» έκανε την παρέμβασή του ο δήμαρχος της Πάτρας κ. Γιάννης Δημαράς. Περιέγραψε ένα νέο σύνθετο μοντέλο Δημάρχου που αναδεικνύεται: αυτό του «δημάρχου-παρόχου υπηρεσιών», δηλαδή εκείνου που θα θεωρείται επιτυχημένος από την κοινή γνώμη, μετά το πέρας της θητείας του , παράλληλα με το μοντέλο του «δημάρχου-οραματιστή», δηλαδή αυτού που θα προδιαγράψει το μέλλον.


Από τη μια πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην ποιοτική και αποτελεσματική παροχή υπηρεσιών, όπως η αποκομιδή και διαχείριση των σκουπιδιών, η εύρυθμη λειτουργία κοινωνικών υπηρεσιών, παιδικών σταθμών, η ανάπτυξη υπηρεσιών στήριξης του πρωτογενούς τομέα κ.λ.π. Από την άλλη, ο Δήμος πρέπει να στηριχθεί στα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της πόλης, δημιουργώντας ένα σύστημα οργάνωσης και προβολής αυτής της ταυτότητας. «Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθεί η τοπική οικονομία και να ευημερούν οι πολίτες», σημείωσε.
Το πρώτο εργαλείο που έχουν οι δήμοι για τον καθορισμό αυτών των στόχων είναι ο Χωροταξικός και Πολεοδομικός Σχεδιασμός, είπε.
Επέστησε την προσοχή όμως θυμίζοντας ότι η επιλογή των έργων και παρεμβάσεων με καθαρά τοπικιστικά κριτήρια (τα οποία μάλιστα γίνονταν στην λογική της αλίευσης ψηφοφόρων) και όχι με συνολικά κριτήρια, οδήγησε σε μη βιώσιμα αποτελέσματα και σπατάλη πόρων χωρίς κανένα μόνιμο αναπτυξιακό αποτέλεσμα, ενώ άφησε ημιτελή και εκτός παραγωγικής λειτουργίας για μεγάλο χρονικό διάστημα σημαντικά έργα.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο κ. Δημαράς στο ότι η νέα Δημοτική Περίοδος ταυτίζεται με την νέα Χρηματοδοτική Περίοδο. «Αυτό είναι ταυτόχρονα μια μεγάλη πρόκληση και μία μεγάλη ευκαιρία», σημείωσε.

Η εισήγηση του δημάρχου Βόλου κ. Πάνου Σκοτινιώτη εστίασε στην ανάγκη της αναθεμελίωσης του διοικητικού συστήματος της χώρας και την ενδυνάμωση της τοπικής αυτοδιοίκησης;
Όπως είπε, αν και υπήρξαν στο σχεδιασμό του «Καλλικράτη» σημαντικά λάθη και αστοχίες, το πραγματικό πρόβλημα ήταν η συνεχής αποδυνάμωσή του, το σταδιακό «ξήλωμα», που «με κοντόφθαλμη αντίληψη και μικροπολιτικούς υπολογισμούς ξεκίνησε από το 2011». Υπήρξε σαφής συντηρητική αναδίπλωση, είπε.
Εξέφρασε την πεποίθηση του, ότι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρά τις διαφορετικές αφετηρίες, διαφορετικές γραμμές και διαφορετικές πολιτικές κατευθύνσεις, «μπορεί να διαμορφωθεί μια ευρεία συμμαχία όσων θέλουμε να υπερασπιστούμε την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τη συμβολή της στην εθνική προσπάθεια» για την επανεκκίνηση της οικονομίας, τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Στο ερώτημα «τι δήμους θέλουμε», η απάντηση είναι σύμφωνα με τον κ. Σκοτινιώτη και το μπλοκ των 5, «η προσήλωση στην αξία μιας ενεργούς, δημιουργικής και πρωταγωνιστικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, χειραφετημένης από τα κόμματα, το κράτος και τα άδηλα συμφέροντα». Ταυτόχρονα, με βάση και την εμπειρία των τριών αυτών χρόνων, «το αίτημα για «μεταρρύθμιση στη μεταρρύθμιση» προβάλλει ως επείγουσα αναγκαιότητα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
∙Σύμφωνα με τον κ. Σκοτινιώτη, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να διατηρηθούν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και, φυσικά, ο μετακλητός Γενικός Γραμματέας. «Όπως άλλωστε έχει αποδειχθεί, δυστυχώς μέχρι και σήμερα, βασική αποστολή των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων είναι να λειτουργήσουν ως τοποτηρητές του κυβερνητικού κομματικού συστήματος, χειριζόμενοι, με αυτή τη νομιμοποίηση, κρίσιμα διοικητικά και αναπτυξιακά θέματα», επεσήμανε.
Επίσης, τόνισε ότι το πλαίσιο των συνταγματικών αλλαγών θα πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων :
-τη φορολογική αποκέντρωση,
-την καθιέρωση ως υποχρεωτικής της διαδικασίας διαβούλευσης με τους θεσμικούς εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης για κάθε νομοσχέδιο που αφορά θέματα Αυτοδιοίκησης ,
-την άσκηση από την Αυτοδιοίκηση της αρμοδιότητας του Χωροταξικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού
Ο πολυσυζητημένος όρος «έξυπνες πόλεις» βρέθηκε στο επίκεντρο της εισήγησης του κ. δημάρχου Ιωαννιτών κ. Φίλιου. Μίλησε για έξυπνες λύσεις , με τη βοήθεια της τεχνολογίας, που αφορούν στη διαχείριση της κυκλοφορίας, των ανθρώπινων πόρων, της ενέργειας, των απορριμμάτων και κάνουν τη ζωή του πολίτη πιο εύκολη. Παράλληλα, όμως , σημείωσε ότι είναι λύσεις που βάζουν και τον πολίτη μέσα στο παιχνίδι της καθημερινότητας, γιατί όλες οι πλατφόρμες ενημέρωσης έχουν διαδραστικό χαρακτήρα.
Η παροχή προηγμένων υπηρεσιών σημαίνει και εξοικονόμηση πόρων, σημείωσε.
Παράλληλα, τόνισε ότι αυτό που δίνει την υπεροχή σε μια πόλη δεν είναι μόνο το σταθερό μνημείο, αλλά είναι οι έξτρα δραστηριότητες της που την κάνουν να ανταγωνίζεται τις άλλες πόλεις- τα ιατρικά συνέδρια, οι αθλητικές εκδηλώσεις, τα φεστιβάλ, οι θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, οι τεχνολογικές εγκαταστάσεις. Υπογράμμισε ότι στο νέο ΕΣΠΑ οι τομείς της ενέργειας, των φυσικών πόρων, του περιβάλλοντος, της ψηφιακής τεχνολογίας και του τουρισμού πρέπει να αντιμετωπιστούν ως προκλήσεις που μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες ανάπτυξης νέων παραγωγικών δραστηριοτήτων. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση το ονομάζει «έξυπνη εξειδίκευση»», ανέφερε.