Ο κ. Κωνσταντίνος Γουζέλης, 63 ετών σήμερα και αρχιτέκτονας το επάγγελμα, έχει μία εμμονή. Θέλει να διατηρηθεί στη χώρα μας η κατασκευή παραδοσιακών σκαφών. Την εμμονή του αυτή την εκτονώνει σχεδιάζοντας τέτοια σκάφη τα οποία κατασκευάζουν εν συνεχεία έλληνες καραβομαραγκοί. Πάει και ένα βήμα παραπάνω όμως αποτυπώνοντας αυτά τα ταξίδια στον κινηματογράφο. Το ντοκιμαντέρ «Αθηνά εκ του μηδενός» προβάλλει ακριβώς αυτό το ταξίδι της ιδέας του σχεδιασμού, της κατασκευής και του ταξιδιού μια συμιακής σκάφης –ενός μοναδικού παραδοσιακού σκάφους. Το ντοκιμαντέρ, συνεπές με την ιστορία της Αθηνάς, που το 2011-2012 είχε κερδίσει τον Διεθνή Αγώνα Κλασικών Σκαφών & Παραδοσιακών Καϊκιών,προβάλλεται από το περασμένο φθινόπωρο σε Ελλάδα και Ευρώπη (από το διεθνούς φήμης γαλλογερμανικό κανάλι ARTE) σημειώνοντας αρκετές διακρίσεις. Στην Ελλάδα όμως η παραδοσιακή ναυπηγική εδώ και μια δεκαετία βρίσκεται σε μαρασμό εξαιτίας μιας ευρωπαϊκής Οδηγίας και της ελληνικής αδιαφορίας.
Τον περασμένο Μάιο ο δημοσιογράφος του «Βήματος» Γιάννης Ζουμπουλάκης είχε μιλήσει με τον Κώστα Γουζέλη εν όψει της πρεμιέρας του ντοκιμαντέρ. «Οι χώροι των γυρισμάτων δεν ήταν πολλοί γιατί το καρνάγιο του έμπειρου ξυλομαραγκού Νίκου Δαρουκάκη, ενός από τους κατασκευαστές του σκάφους, βρισκόταν στην Αίγινα. Μάλιστα, ο Δαρουκάκης είχε έρθει στην Αίγινα από τον Καναδά με το καΐκι που ο ίδιος είχε κατασκευάσει» είπε, ενώ στο ντοκιμαντέρ υπογραμμίζεται ότι «σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχουν μόνο τρία σημεία όπου φτιάχνονται ακόμη ξύλινα καΐκια και για το καθένα απαιτούνται πέντε χρόνια».
Πραγματικά, η «Αθηνά» ίσως να είναι το τελευταίο καΐκι που θα έχει φτιαχτεί στη χώρα μας καθώς η παράδοση τείνει να εκλείψει λόγω της συμφωνίας που εδώ και δέκα χρόνια έχει κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση με την Ελλάδα για την καταστροφή των καϊκιών, ώστε να μειωθεί ο στόλος και να αντιμετωπιστεί η υπεραλιεία. Από τότε δεν βελτιώθηκε κάτι. Υποτίθεται πως ένα από τα σλόγκαν της εποχής θέλει την επιστροφή στον πρωτογενή τομέα ως λύση για να ξεπεραστεί η κρίση. Την ίδια στιγμή κάποιοι άνθρωποι που βρίσκονται ήδη σε αυτόν τον τομέα επιδοτούνται προκειμένου να καταστρέψουν το βασικό εργαλείο της δουλειάς τους, το καΐκι. «Ο στόχος είναι να καταστραφούν 11.000 καΐκια και απ’ ό,τι φαίνεται είναι ένας στόχος που θα τον πετύχουμε» λέει πικρόχολα ο κ. Γουζέλης.
Λιγότερο από μια δεκαετία πριν στη Νάουσα της Πάρου ζούσαν περίπου 80 οικογένειες από την αλιεία. Μεσολάβησε αυτό που στην ορολογία του χώρου έχει μείνει γνωστό ως το σπάσιμο των καϊκιών. Σήμερα μετριούνται στα δάχτυλα του χεριού. Με τις συνέπειες στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης. «Προφανώς δεν είμαι εγώ αυτός που θα πει πως δεν πρέπει να σταματήσει η υπεραλίευση. Ομως όλα αυτά τα σκάφη θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε τομείς όπως ο τουρισμός, ακόμα και η εκπαίδευση. Συνεχώς λέμε για τη βαριά βιομηχανία της χώρας, προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε ή να δημιουργήσουμε τομείς στους οποίους δεν έχουμε παράδοση. Εδώ υπάρχει ένας τομέας έτοιμος, που τον ξέρουμε, συνυφασμένος με την εικόνα της χώρας, φιλικός στο περιβάλλον, που δεν απαιτεί μεγάλες ξένες επενδύσεις. Και αντί να τον φροντίσουμε αποφασίσαμε να καταστρέψουμε τα καΐκια μας» λέει ο κ. Γουζέλης και συνεχίζει: «Το αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή είναι χώρες χωρίς αντίστοιχη παράδοση, όπως η Τουρκία, να έχουν μεγάλο κομμάτι αυτής της βιομηχανίας. Δεν μιλάω καν για τον Καναδά όπου η παραδοσιακή ναυπηγική έχει εξελιχθεί κανονικά σε επιστήμη».
Μπορούν επιτυχημένες κινηματογραφικές δουλειές σαν την «Αθηνά» να αλλάξουν τη ματιά που έχουν οι ιθύνοντες σε αυτά τα θέματα, τον ρωτάμε. «Δεν το πιστεύω πια» απαντά. «Πριν την «Αθηνά» είχα κάνει και άλλες αντίστοιχες παραγωγές, οι οποίες μάλιστα είχαν προβληθεί από την κρατική τηλεόραση. Ποτέ δεν άκουσα μια συγκεκριμένη πρωτοβουλία που να θέλει να ασχοληθεί με αυτό το ζήτημα. Κατά καιρούς υπήρξαν πολιτικοί, που είχαν προσωπικό ενδιαφέρον. Ως εκεί. Για μένα το σημαντικότερο κέρδος από το ντοκιμαντέρ είναι τελικά και η δυστυχία του. Φοβάμαι πως σε, όχι και τόσο πολλά χρόνια, τα καΐκια θα υπάρχουν μόνο στην τηλεόραση και στις φωτογραφίες».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
