Θεωρείται ένα από τα καλύτερα παραδείγματα τελειότητας του ανθρώπινου σώματος και είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σχέδια στον κόσμο. Ωστόσο, ως φαίνεται, ο άνθρωπος του Βιτρούβιου, τον οποίον σχεδίασε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι γύρω στο 1490, ήταν τελικώς πολύ… θνητός.

Ερευνητές του Imperial College του Λονδίνου πιστεύουν ότι ένα ασυνήθιστο εξόγκωμα επάνω από τη βουβωνική χώρα του «τέλειου» μοντέλου αποκαλύπτει ότι έπασχε από σοβαρή κήλη η οποία πιθανώς να τον σκότωσε.

Ο Κανόνας των Αναλογιών

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά του. Απεικονίζει μια γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη της ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε έναν κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται «Κανόνας των Αναλογιών».

Σύμφωνα με τις σημειώσεις του ντα Βίντσι στο συνοδευτικό κείμενο, οι οποίες είναι γραμμένες με καθρεπτιζόμενη γραφή, το σχέδιο έγινε ως μελέτη των αναλογιών του (ανδρικού) ανθρώπινου σώματος όπως περιγράφεται σε μια πραγματεία του ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου που είχε γράψει για το ανθρώπινο σώμα.

Το διάσημο σχέδιο φυλάσσεται στις Γκαλερίε ντελ Ακαντεμία της Βενετίας και όπως συμβαίνει με τα περισσότερα έργα σε χαρτί παρουσιάζεται στο κοινό μόνο σε κάποιες περιόδους.

Σοβαρό ιατρικό πρόβλημα

Τώρα ο Χουτάν Ασραφιάν, λέκτορας στο Imperial College του Λονδίνου πιστεύει ότι το σκίτσο αυτό που φαίνεται να αποτελεί τον χρυσό κανόνα των τέλειων αναλογιών έπασχε από κάποιο σοβαρό ιατρικό πρόβλημα.

Η προσεκτική ανάλυση του σκίτσου από τον επιστήμονα έδειξε πως το γεγονός ότι ο άνθρωπος του Βιτρούβιου εμφανίζει ένα εξόγκωμα στο αριστερό μέρος της βουβωνικής χώρας μαρτυρεί την ύπαρξη βουβωνοκήλης.

Στη βουβωνοκήλη – τη συχνότερη μορφή κήλης των κοιλιακών τοιχωμάτων – η πρόπτωση ενδοκοιλιακών οργάνων/ιστών συντελείται στον βουβωνικό πόρο, στην περιοχή ακριβώς πάνω από τον μηρό. Ο βουβωνικός πόρος αποτελεί ένα κανάλι ανάμεσα στις στρώσεις των μυών του κοιλιακού τοιχώματος, από το οποίο διέρχονται φυσιολογικά διάφορες ανατομικές δομές προερχόμενες και μέσα από την περιτοναϊκή κοιλότητα: αιμοφόρα αγγεία, λεμφαγγεία, νεύρα, ο σπερματικός τόνος (στον άντρα) κ.α. Μέσα από τον βουβωνικό πόρο συντελείται κατά την εμβρυϊκή ηλικία και η κάθοδος των όρχεων στο όσχεο (σάκος που περιέχει τους όρχεις). Η βουβωνοκήλη «πλήττει» το 27% των ανδρών και μόλις το 3% των γυναικών.

Κλασική εκδήλωση βουβωνοκήλης

Ο δρ Ασραφιάν με επιστολή του στο επιστημονικό έντυπο «Hernia» σημειώνει ότι το εξόγκωμα στην αριστερή πλευρά της βουβωνικής χώρας «αντιστοιχεί σε κλασική εκδήλωση βουβωνοκήλης».

Σύμφωνα με τον επιστήμονα, οι γιατροί της εποχής πιθανότατα γνώριζαν το συγκεκριμένο ιατρικό πρόβλημα. «Η γνώση της βουβωνοκήλης υπήρχε στην Αναγέννηση με γιατρούς και χειρουργούς όπως ο Αντόνιο Μπενιβιένι να περιγράφουν διάφορους τύπους κήλης στη Φλωρεντία εκείνης της εποχής» γράφει ο δρ Ασραφιάν και συμπληρώνει: «Ο Ανθρωπος του Βιτρούβιου λοιπόν σχεδιάστηκε πιθανότατα με βάση ένα ζωντανό άτομο που έπασχε από βουβωνοκήλη χωρίς συμπτώματα ή με βάση κάποιον που πέθανε από επιπλοκές της βουβωνοκήλης όπως η περίσφιξη (σ.σ μια κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει ραγδαία σε μόνιμη βλάβη ενδοκοιλιακών οργάνων και να απειλήσει ακόμα και τη ζωή του ασθενούς)».

Και άλλοι ειδικοί φαίνεται να συμφωνούν με τον δρα Ασραφιάν. Ο Μάικλ Ρόουζεν, διευθυντής του Comprehensive Hernia Center στο University Hospitals Case Medical Center στο Κλίβελαντ του Οχάιο τόνισε ότι «αν δεν είναι κήλη, τότε δεν έχω ιδέα τι θα μπορούσε να είναι».