Ο Αλέκος Αλαβάνος έχει ένα «σχέδιο Β» για την πορεία της Ελλάδας και το υποστηρίζει: την έξοδο της χώρας από το ευρώ. Πολλοί ίσως θα πίστευαν ότι η τρόικα θα ήταν αρωγός σε ένα τέτοιο σενάριο. Άλλωστε και η ίδια χρειάζεται ένα σχέδιο Β. Έχει όμως όντως σκοπό να μας εκδιώξει από το ευρώ σε περίπτωση που πάνε τα πράγματα στραβά;
Σε κάθε διαπραγμάτευση, όλες οι πλευρές οφείλουν να γνωρίζουν την καλύτερη εναλλακτική τους σε περίπτωση μη συμφωνίας. Στον επιστημονικό χώρο της ανάλυσης των διαπραγματεύσεων, την ονομάζουμε «Καλύτερη Εναλλακτική στη Διαπραγματευθείσα Συμφωνία», γνωστή και ως «BATNA» (Best Alternative To a Negotiated Agreement). Μεταξύ Ελλάδας και τρόικας, υπάρχει μία συνεχής διαπραγμάτευση για τους όρους πληρωμής των δόσεων. Στην περίπτωση που δεν τα βρίσκουν οι πλευρές, έχουν σίγουρα αναλογιστεί την καλύτερη εναλλακτική τους, ένα σχέδιο Β. Ποιό είναι άραγε το σχέδιο Β της τρόικας;
Τους τροϊκανούς μπορούμε να τους δούμε μεταφορικά ως τους εκπροσώπους ενός τραπεζικού ιδρύματος. Όσο ο δανειζόμενος δείχνει να ανταποκρίνεται, το ίδρυμα προσπαθεί διαπραγματευτικά να κάνει ρυθμίσεις και να διευκολύνει τον πελάτη του. Αν αυτό όμως δεν είναι πια εφικτό, δεσμεύει όσα ακίνητα έχουν υποθηκευτεί και ρευστοποιεί μέχρι να αντλήσει το χρωστούμενο ποσό. Δεν εκδιώκει τους δανειζόμενους, απλά προσπαθεί να ρευστοποιήσει την περιουσία τους. Το μόνο που θα γλίτωνε η τρόικα σε περίπτωση εκδίωξης της χώρας μας από το ευρώ είναι ο περαιτέρω δανεισμός, ο οποίος σε σύγκριση με τα ποσά που έχουν ήδη δοθεί, θα ήταν σχεδόν αμελητέος. Από τη στιγμή που ο κύριος όγκος των χρημάτων έχει ήδη δοθεί, αυτό που θα εξερευνήσει η τρόικα είναι με ποιά μέθοδο θα μπορέσει να διασφαλίσει διαφορετικούς τρόπους επιστροφής των χρημάτων που έχει ήδη δανείσει.
Το σχέδιο Β για την τρόικα, λοιπόν, είναι να καταφέρει να αντλήσει οφέλη από τη χώρα μας με εναλλακτικούς τρόπους. Με τη μείωση των μισθών και τη συρρίκνωση της αξίας των περιουσιών τους, οι Έλληνες πολίτες είναι ευάλωτοι στις επιθυμίες των ισχυρών σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Σε πολιτικό επίπεδο, οι ελληνικές κυβερνήσεις κάνουν ό,τι τους ζητείται για να παραμείνουν ζωντανές. Σε οικονομικό επίπεδο, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αποδυναμωθεί, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για ξένες επιχειρήσεις που μπορούν να αλωνίσουν στην Ελλάδα αν το θελήσουν. Σε κοινωνικό επίπεδο, οι πολίτες των ξένων χωρών έχουν τη δυνατότητα να εξαγοράσουν ακίνητα και περιουσίες σε εξευτελιστικές τιμές, προάγοντας το βιοτικό τους επίπεδο με την επέκταση σε ένα από τα καλύτερα παραλιακά «οικόπεδα» της Ευρώπης, την Ελλάδα. Τελικά μπορεί να χαθούν κάποια χρήματα για τους τροϊκανούς αν η χώρα μας δεν ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις, αλλά οι πολίτες των χωρών τους και οι χώρες οι ίδιες έχουν τη δυνατότητα να αντλούν εναλλακτικά σημαντικά οφέλη όσο η Ελλάδα είναι οικονομικά υποτελής. Αυτό είναι ουσιαστικά και το σχέδιο Β για την τρόικα.
Η επιμονή της τρόικας στην εφαρμογή αμφιλεγόμενων οικονομικών μέτρων δε δείχνει να έχει πια γνώμονα την επανάκαμψη της χώρας –μέσω αυτής θα ερχόταν και η πληρωμή των χρεών και άρα η υλοποίηση του σχεδίου Α για την ίδια-. Η τρόικα δεν δείχνει καν πρόθυμη να διαπραγματευτεί. Η στάση της απέναντι στους πολίτες της Ελλάδας και την κυβέρνησή τους μάλλον από αδιαφορία διακατέχεται. Έχουν φαίνεται πειστεί ότι δεν πρόκειται οι Έλληνες να ξεπληρώσουν τα χρέη τους, είτε γιατί δεν μπορούν (με τη σημερινή κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ) είτε γιατί δεν θέλουν (με την πιθανή μελλοντική κυβέρνηση με κύριο πόλο το ΣΥΡΙΖΑ). Μήπως έχουν λοιπόν καταφύγει στη λογική της οικονομικής υποτέλειας και της ρευστοποίησης;

Πολύ φοβάμαι ότι το σχέδιο Β έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή.

* Ο κ. Αλέξιος Αρβανίτης είναι λέκτορας της Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Business College of Athens