Τεχνολογικός… Καζαμίας

Ο νόμος λέει ότι στο τέλος μιας χρονιάς οφείλουμε να κάνουμε απογραφή και απολογισμό πεπραγμένων. Αλλά η παράδοση θέλει να αποζητούμε προβλέψεις και προφητείες για το τι θα μας προκύψει τη νέα χρονιά. Κι εμείς λέμε να επιχειρήσουμε αυτό το δεύτερο, ως προς τις τεχνολογικές εξελίξεις και προοπτικές. Αλλά μην περιμένετε να καταφύγουμε σε αστρολόγους και καφετζούδες, ούτε σε ταλαντούχους των υποκλοπών τύπου NSA. Απλώς, καταγράφουμε τις πρόσφατες «παράδοξες κινήσεις» των κολοσσών της τεχνολογίας και αλιεύουμε δηλώσεις στελεχών τους προκειμένου να εξαγάγουμε συμπεράσματα. Παρακολουθήστε μας.

«Η αρκετά προωθημένη τεχνολογία δεν διαφέρει από τη μαγεία»

Arthur C. Clarke,
συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας

PrimeAir της Amazon: O προπομπός των «ρομποτικών ντελιβεράδων»

Πριν από τριάντα χρόνια οι μηχανικοί των μεγαλύτερων βιομηχανιών άρχισαν να κατηχούνται στα μυστικά της Εγκαιρης Παραγωγής (Just in Time) και της Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management). O συνδυασμός αδιάλειπτης ταχύτητας και ακρίβειας που απαιτούσαν οι νέες μέθοδοι ανέδειξε τον νέο τύπο του τέλειου εργάτη –τα βιομηχανικά ρομπότ. Με τα ρομπότ επιφορτισμένα με τις βαριές και ανθυγιεινές δουλειές και τα πειθαρχημένα ασιατικά χέρια με τις υπόλοιπες, το σύνολο σχεδόν της βιομηχανικής παραγωγής καταναλωτικών προϊόντων μετακόμισε στην Ανατολή. Οι μηχανικοί της Δύσης έγιναν στην πλειονότητά τους «μηχανικοί πωλήσεων» και οι εργάτες τους συσκευαστές και «ντελιβεράδες» των προϊόντων που έφθαναν από την Ανατολή.

Τώρα οι δυτικές «οικονομίες υπηρεσιών» δείχνουν έτοιμες για ένα εντελώς νέο μοντέλο παραγωγής και διανομής, ένα μοντέλο που θα περικόψει την εξάρτησή τους από τις «βιομηχανικές οικονομίες». Το μοντέλο προέκυψε… κατά λάθος, ξεκινώντας από την «αναρχοαυτόνομη δράση» κάποιων πανεπιστημιακών και τη ριζοσπαστική έμπνευση ενός μεταπωλητή: η πρώτη έφερε τους τρισδιάστατους εκτυπωτές στα ράφια των καταστημάτων και η δεύτερη δημιούργησε τη διαδικτυακή αυτοκρατορία «εξάλειψης μεσαζόντων», Amazon.

Το πώς ακριβώς, σε πόσον καιρό και σε ποιον βαθμό η τρισδιάστατη εκτύπωση αντικειμένων στο σπίτι θα υποκαταστήσει την κλασική μαζική παραγωγή προϊόντων είναι ακόμη άδηλο. Η ενσωμάτωση λογισμικού οδήγησης τέτοιων εκτυπωτών στα Windows 8.1 της Microsoft εγγυάται μόνο το καλό ξεκίνημα. Ωστόσο, στο άλλο άκρο της κατασκευαστικής αλυσίδας, η Amazon παρουσίασε ήδη το πώς σκέφτεται να εξαλείψει και τις τελευταίες παραμέτρους χρονικής ή ποιοτικής υστέρησης στην παράδοση των προϊόντων: με την υποκατάσταση ακόμη και των κούριερ από ιπτάμενα ρομπότ. Οπως εξηγεί πλέον στην ιστοσελίδα της www.amazon.com/b?node=8037720011, τα ρομποτικά ελικοπτεράκια της υπηρεσίας «Amazon Prime Air» θα επιτρέπουν την παράδοση των προϊόντων σε λιγότερο από μισή ώρα από την παραγγελία τους –στις ΗΠΑ, αρχικά.

Η επίσημη παρουσίαση της καινοτομίας της Amazon έγινε την 1η Δεκεμβρίου 2013. Τρεις ημέρες μετά μάθαμε ότι η γνωστή διεθνής εταιρεία κούριερ, UPS, επίσης πειραματίζεται με ιπτάμενα ρομποτάκια, όπως και η Google! Απ’ ό,τι φαίνεται, για το «καταναλωτικό καλό μας», μετά τις χαμένες θέσεις εργασίας των μηχανικών παραγωγής θα χαθούν και οι δουλειές των ντελιβεράδων… Αραγε ποια «νέα επαγγέλματα» θα προκύψουν για τις επόμενες γενιές;

Η επένδυση της Google στη ρομποτική τεχνολογία αποκαλύφθηκε ότι είναι πολύ βαθύτερη και ευρύτερη εκείνης της Amazon. Εχει ήδη εξαγοράσει έξι εταιρείες ρομποτικής στις ΗΠΑ, συν μία στην Ιαπωνία –τη Schaft, που κέρδισε το εφετινό παγκόσμιο πρωτάθλημα ρομπότ, «Robotics Challenge 2013», στις 22 Δεκεμβρίου. Σε αυτές οφείλουμε να προσθέσουμε την προϋπάρχουσα επένδυση της Google στα «ρομποτικά αυτοκίνητα», τα οποία αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και βρίσκουν τον δρόμο τους μέσω διαδικτύωσης. Ωστόσο… η εταιρεία αυτή έγινε παγκόσμιος κολοσσός στα μόλις 15 χρόνια ύπαρξής της εστιάζοντας αποκλειστικά στο λογισμικό. Εύλογα λοιπόν αναρωτιέται κανείς: «Πού το πάει τώρα η Google;».

Μια κάποια ιδέα για την απάντηση έδωσε σε μήνυμά του ο συμπατριώτης μας, ιδρυτής του Singularity University και των ιδιωτικών πτήσεων στο Διάστημα, Peter Diamandis: «Νομίζω ότι αφορά τον μετασχηματισμό της κοινωνίας μας –του πώς εργαζόμαστε, του πώς μαθαίνουμε, του πώς αγοράζουμε και πουλάμε, του πώς εξερευνούμε, του πώς αντιμετωπίζουμε καταστροφές και πώς διεξάγουμε πολέμους… των πάντων» έγραψε.

Το πώς ακριβώς θα επέλθει αυτός ο «μετασχηματισμός» το εξήγησε κάπως περισσότερο ο αντιπρόεδρος καινοτομίας της ΙΒΜ, Bernard Meyerson, σε συνέντευξή του, της 19ης Δεκεμβρίου 2013, στο venturebeat.com. Πιστεύει ότι μέσα στην επόμενη πενταετία θα γίνει εφικτή η «ανταποδοτική αξιοποίηση» των πληροφοριών που αντλεί συνεχώς το Διαδίκτυο από τις επιλογές μας σε αυτό. Τότε, με τη «διαδικτυακή ταυτότητα» του κάθε πολίτη διαρκώς ενήμερη για το πού συχνάζει, πόσο συχνά και ποιες υπηρεσίες συνήθως χρειάζεται και τι συνηθίζει να καταναλώνει, το «ψηφιακό νέφος» της κάθε διαδικτυωμένης πόλης θα ανταποκρίνεται, τόσο προληπτικά όσο και αποτρεπτικά. Τι σημαίνει αυτό; Οτι αφενός θα κυκλοφορούμε με τους πάντες (δημόσιες υπηρεσίες, καταστηματάρχες κλπ.) να μας προσφέρουν υπηρεσίες και προϊόντα στον κατάλληλο τόπο και χρόνο. Αφετέρου ότι το προφίλ των συνηθειών και επιλογών μας θα έχει καταλυτικό ρόλο στη σύνθεση ενός προσωπικού «ψηφιακού φρουρού μας» που θα παρακολουθεί όλες τις συναλλαγές μας εν δικτύω και –μόλις αντιληφθεί κάτι το «ασυνήθιστο για εμάς» –θα επεμβαίνει, κόβοντας τον δρόμο στους χάκερ και στους ψηφιακούς απατεώνες. Αν σε αυτόν τον ψηφιακό «Μεγάλο Αδελφό» προσθέσετε τώρα και ρομποτικούς «δημοτικούς αστυνομικούς» στο κατόπι μας… η ασφάλεια των κινήσεών μας θεωρείται σίγουρη.

Σας φαίνεται πολύ ευφάνταστος ένας τέτοιος μετασχηματισμός των πόλεών μας; Ισως, για τα ελληνικά δεδομένα. Πάντως το πρώτο βήμα έχει ήδη επιτευχθεί: οι πανάκριβοι αυτοματικοί μηχανισμοί των «έξυπνων σπιτιών» της προηγούμενης δεκαετίας έχουν, ελέω Διαδικτύου, φθηνύνει αρκετά και θα φθηνύνουν ακόμη περισσότερο. Ετσι δεν θα χρειάζεται πλέον να είναι κάποιος εφοπλιστής για να ανοίγει τον θερμοσίφωνα από το κινητό του πριν φθάσει στο σπίτι ή για να ανοίγει την πόρτα του χωρίς κλειδί. Το ότι μια σφοδρή ηλιακή έκλαμψη μπορεί να «κάψει ηλεκτρομαγνητικά» όλα αυτά τα συστήματα και να μας αφήσει κλειδωμένους εκτός σπιτιών, χωρίς «έξυπνους βοηθούς», είναι… άλλη ιστορία.

Το 2014 είναι η χρονιά που επιτέλους θα δοθούν στο εμπόριο οι επεξεργαστές υπολογιστών της «γενιάς των 14 nm». Ηγουν τα κανάλια επικοινωνίας των τρανζίστορ του επεξεργαστή θα έχουν πλάτος 14 νανόμετρα (nm = δισεκατομμυριοστά του μέτρου), αντί για τα 22 nm που είχε η αμέσως προηγούμενη γενιά. Πρακτικά, αυτή η διάσταση καναλιού σημαίνει ότι χωράνε μέσα του μόλις 30 άτομα, ή αλλιώς ότι η μικροηλεκτρονική του πυριτίου πλησιάζει ολοταχώς στο όριό της. Ευτυχώς, η ανακάλυψη μεθόδου μαζικής κατασκευής γραφενίου θα μας επιτρέψει την περαιτέρω σμίκρυνση των κυκλωμάτων και στα επόμενα χρόνια.

Τρεις όψεις του κυλινδρικού «προσωπικού υπερυπολογιστή» Mac Pro της Apple

Το τι θετικές επιδράσεις έχει η σμίκρυνση το έχουν διαπιστώσει ήδη οι αγοραστές «έξυπνων τηλεφώνων»: ο τετραπύρηνος επεξεργαστής τους είναι τόσο ισχυρός όσο ήταν το 2000 ο ισχυρότερος επεξεργαστής για υπολογιστές γραφείου. Οταν λοιπόν εμφανιστούν υπολογιστές γραφείου με την επόμενη γενιά επεξεργαστών, οι δυνατότητές τους θα φθάνουν τα επίπεδα των… υπερυπολογιστών του 2000. Σας φαίνεται και αυτό υπερβολικό; Δεν έχετε παρά να δείτε ως προανάκρουσμα το τι θα σας προσφέρει από τον Φεβρουάριο η Apple, με κυκλώματα της γενιάς των 22 nm: O νέος υπολογιστής της Mac Pro είναι ένας κύλινδρος με ύψος το μισό του προηγούμενου μοντέλου, ο οποίος διαθέτει ως 12 επεξεργαστές Intel Xeon E5, μνήμη 16-64 GB DDR3 EEC, διπλή κάρτα γραφικών AMD FirePro D500 –με μνήμη 3-6 GB VRAM εκάστη –και τιμή αγοράς 3.000-4.000 δολάρια. Στην τιμή δεν περιλαμβάνεται οθόνη, αν και μέσω της διεπαφής Thunderbolt 2 o Mac Pro επιτρέπει τη σύνδεση επάνω του μέχρι και… έξι οθονών 27 ιντσών.

Η προσφορά ενός «προσωπικού υπερυπολογιστή» χωρίς οθόνη μάς θυμίζει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας U.S. Patent No. 8,610,726 που απέκτησε στις 17 Δεκεμβρίου 2013 η Apple: Ενας «έξυπνος προβολέας με ακτίνες λέιζερ», που θα μπορεί να προβάλλει εικόνα υπερυψηλής ανάλυσης οπουδήποτε και χωρίς το ακριβό συνήθειο αλλαγής λυχνιών κάθε χρόνο που έχουν οι γνωστοί προβολείς DLP των home cinema. Αλλά υπάρχει και ένα άλλο είδος «προσωπικής οθόνης» που έρχεται σύντομα κοντά μας: τα Google Glass και οι μιμήσεις τους.

Τα «έξυπνα» γυαλιά της ReconJet μιμούνται τις φουτουριστικές δυνατότητες των Google Glass

Οπως θα έχετε ήδη δει ή διαβάσει, τα «έξυπνα γυαλιά» της Google φέρνουν στα μάτια μας τις δυνατότητες ενός υπολογιστή tablet και θα αρχίσουν να πωλούνται από τον Φεβρουάριο. Παράλληλα όμως κατασκευαστές όπως η Spaceglasses.com ετοιμάζουν… «υπερβολικά έξυπνα» γυαλιά: όχι μόνο συνδέονται με επεξεργαστή Intel i5, αλλά προσφέρουν και τη δυνατότητα να επεξεργάζεται κανείς τα πάντα τρισδιάστατα –σαν να ζει σε ολογραφικό σύμπαν.

Συνάμα το 2014 είναι η χρονιά που αναμένεται να εμφανιστούν μνήμες υπολογιστών φτιαγμένες από μεμρίστορ. Σε τι διαφέρουν αυτές; Στο ότι δεν καταχωρίζουν τα δεδομένα κατά τον τυπικό ηλεκτρονικό τρόπο «ανοιχτό/κλειστό», αλλά σε μια μεταβλητή νανοαντίσταση ατομικής κλίμακας. Το αποτέλεσμα είναι όχι μόνον ότι «θυμούνται αστραπιαία» την κατάσταση του συστήματος πριν κλείσει, αλλά και ότι μπορούν να προσαρμόζονται σε διάφορες καταστάσεις. Στην πράξη, οι υπολογιστές και οι συσκευές με μνήμη-μεμρίστορ θα ανάβουν αμέσως, ξεκινώντας από το σημείο που τους κλείσαμε, και θα «μαθαίνουν» σταδιακά από τις ενέργειές μας, επιταχύνοντας σημαντικά την απόδοσή τους.

Κάντε λοιπόν το επόμενο βήμα επιστημονικής φαντασίας μόνοι σας: τι θα συμβεί όταν κάποιος έχει υπολογιστή ισχύος «κυλίνδρου της Apple», του έχει βάλει μνήμη-μεμρίστορ, τον έχει συνδέσει σε εκτυπωτή τρισδιάστατων αντικειμένων και «βλέπει και χειρίζεται ολογραφικά» τα αντικείμενα που μοντελοποιεί μέσω γυαλιών τύπου Spaceglasses; Μα, φυσικά, έκρηξη δημιουργικότητας! Το μόνο μελανό σημείο σε αυτόν τον εκπληκτικό νέο κόσμο είναι ότι οι οθόνες-γυαλιά παραείναι κοντά στα μάτια μας. Τόσο που… θα πάψουμε ίσως να βλέπουμε τους ανθρώπους δίπλα μας.