Αντρέι Μπάμπις: Κροίσος, λαϊκιστής και επίδοξος σωτήρας

Τον αποκαλούν «Μπερλουσκόνι της Τσεχίας». Αλλά ο ίδιος αρνείται κάθε σύγκριση με τον ατιμωμένο δισεκατομμυριούχο που υπήρξε πρωθυπουργός της Ιταλίας. «Ο Μπερλουσκόνι έκλεβε την Εφορία ενώ εγώ πληρώνω εκατοντάδες εκατομμύρια. Και δεν επιδίδομαι σε σεξουαλικές περιπέτειες» λέει.

Ομως η σύγκριση του Αντρέι Μπάμπις με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι είναι αναπόφευκτη. Ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στην Τσεχία ήρθε δεύτερος στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν την Παρασκευή και το Σάββατο, κάνοντας την έκπληξη και λαμβάνοντας το 18,6% των ψήφων.

Οι κουρασμένοι από την κρίση Τσέχοι τον ψήφισαν μαζικά επειδή τους άγγιξε το προεκλογικό του σύνθημα και ό,τι αυτό υπονοούσε: «Ναι, θα είμαστε καλύτερα» –με έναν πολιτικό που γνωρίζει πώς να βγάζει χρήματα. Απηυδισμένοι από μια σειρά σκανδάλων διαφθοράς που αμαύρωσαν την πολιτική ελίτ της χώρας, είδαν στον Μπάμπις έναν αυτοδημιούργητο επιχειρηματία που κέρδισε τα λεφτά του στην αγορά και όχι σε σκοτεινές πολιτικές δοσοληψίες.

«Ο Μπάμπις έχει την ίδια απήχηση με τον ευρωσκεπτικιστή Φρανκ Στρόναχ στην Αυστρία ή του Μπερλουσκόνι στην Ιταλία: είναι ένας πρακτικός επιχειρηματίας που μπορεί να φέρει αποτελέσματα, έχει πετύχει πράγματα στη ζωή του και μπορεί να διοικήσει τη χώρα σαν εταιρεία» είπε στο «Reuters» ο Σον Χάνλεϊ από το University College του Λονδίνου.

Σλοβάκος και όχι Τσέχος, ο Μπάμπις γεννήθηκε πριν από 59 χρόνια στην Μπρατισλάβα της τότε Τσεχοσλοβακίας. Ο πατέρας του ήταν διπλωμάτης –ο ίδιος υποστηρίζει ότι ήταν «ο συνιδρυτής του εξωτερικού εμπορίου της Σλοβακίας» επί κομμουνισμού –και γι’ αυτό ο Μπάμπις μεγάλωσε σε διάφορες χώρες: πήγε δημοτικό στο Παρίσι και γυμνάσιο στη Γενεύη.

Από μικρός φάνηκε το ταλέντο του στο να βγάζει χρήματα. «Εργάζομαι από τα 15 μου, μοίραζα γάλα, ξεφόρτωνα δέματα στον σταθμό, έχτιζα ή διακοσμούσα σπίτια, όλα για να κερδίσω λεφτά» λέει.

Σπούδασε διεθνές εμπόριο στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Μπρατισλάβα και εργάστηκε στο Μαρόκο από το 1985 ως το 1991. Μετά τη Βελούδινη Επανάσταση και τη διάσπαση της χώρας σε Τσεχία και Σλοβακία, επέστρεψε στην Πράγα. Ιδρυσε την εταιρεία Agrofert το 1993 και σταδιακά τη γιγάντωσε. Η Agrofert σήμερα είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος όμιλος στην Τσεχία και πέρσι είχε κέρδη 5 δισ. ευρώ. Περιλαμβάνει 200 εταιρείες και μισθώνει το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμης γης στη χώρα. Δραστηριοποιείται επίσης στα χημικά και στην παραγωγή τροφίμων.

Το 2011 ο Μπάμπις ίδρυσε το κεντρώο κόμμα ΑΝΟ, που σημαίνει «Ναι» και αποτελεί ακρωνύμιο της «Δράσης Δυσαρεστημένων Πολιτών», με κεντρικό στόχο «την καταπολέμηση της διαφθοράς και άλλων δεινών στο πολιτικό σύστημα της χώρας».

Σύντομα όμως ήρθαν στην επιφάνεια σκοτεινές στιγμές από το παρελθόν. Το Εθνικό Ινστιτούτο Μνήμης της Σλοβακίας αποκάλυψε ότι επί κομμουνισμού, ο Μπάμπις συνεργαζόταν με τη μυστική αστυνομία χρησιμοποιώντας το κωδικό όνομα «Μπούρες». Ο Μπάμπις αρνείται την κατηγορία και κατέθεσε μήνυση εναντίον του Ινστιτούτου. Η δίκη αναβλήθηκε για τον Ιανουάριο του 2014.

Ενα άλλο αμφιλεγόμενο σημείο είναι η αγορά πριν από λίγους μήνες του δημοσιογραφικού ομίλου Mafra που εκδίδει μεταξύ άλλων την «Dnes», την πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα στην Τσεχία, και λειτουργεί τηλεοπτικό σταθμό. Εκτοτε τα έντυπα και το κανάλι του ομίλου «λιβανίζουν» καθημερινά τον Μπάμπις και για τον λόγο αυτόν έχουν παραιτηθεί μεγαλοδημοσιογράφοι του ομίλου.

Οι ψηφοφόροι όμως τίμησαν τον Μπάμπις που δήλωσε (με τη βαριά σλοβακική προφορά του) αμέσως μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων: «Δεν επιθυμούμε να κυβερνήσουμε αλλά να περάσουμε νομοσχέδια στη Βουλή. Θα ξεκινήσουμε με νομοσχέδια για τη μεταρρύθμιση του κράτους».

Σήμερα ο Μπάμπις –διευθύνων σύμβουλος και μοναδικός ιδιοκτήτης του ομίλου Agrofert καθώς και υπ’ αριθμόν 736 στη λίστα Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους παγκοσμίως –είναι ο ρυθμιστής της τσεχικής πολιτικής σκηνής μετεκλογικά. Ο νικητής των εκλογών, ο Σοσιαλδημοκράτης Μποχουσλάβ Σομπότκα, έλαβε μόλις 20,5% και τώρα βρίσκεται σε αναζήτηση εταίρων για να σχηματίσουν κυβερνητικό συνασπισμό. Η προφανέστερη επιλογή είναι τα κεντρώα κόμματα ΑΝΟ και Χριστιανοδημοκρατικό. Ακόμη είναι νωρίς καθώς οι διαπραγματεύσεις μπορεί να κρατήσουν μήνες.

Ο Μπάμπις είναι παντρεμένος με την κατά 20 χρόνια νεότερή του Μόνικα με την οποία έχει δύο παιδιά. Εχει και άλλα δύο από τον πρώτο γάμο του. Κοιμάται μόνο λίγες ώρες κάθε νύχτα και ασκεί στενό έλεγχο στις επιχειρήσεις του και στους 28.000 εργαζομένους. Μέχρι πρόσφατα σνομπάριζε την τεχνολογία και κρατούσε ένα χειρόγραφο ημερολόγιο για τα ραντεβού του αστειευόμενος ότι με αυτό δεν κινδυνεύει από τους χάκερ. «Είμαι ζάπλουτος. Σχεδόν όλα μου τα όνειρα έχουν γίνει πραγματικότητα» δηλώνει.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 29 Οκτωβρίου 2013