«Πώς τον γνώρισα; Πώς ένα ετεροφυλόφιλο αγόρι από τις βορειοαμερικανικές ακτές του Ειρηνικού κατέληξε να διαβάζει και να θαυμάζει την ποίηση του αλεξανδρινού Καβάφη ενώ σπούδαζε στο Κολοράντο; Θα πρέπει ένας φίλος και συμφοιτητής μου –νεαρός ποιητής με πιο πρόωρη ανάπτυξη, που συνέβαινε να είναι ομοφυλόφιλος– να μου έδειξε τις μεταφράσεις της Ρέι Ντάλβιν και να διάβασε λίγα ποιήματα. Έτσι γινόταν γνωστός ο Καβάφης τη δεκαετία του 1970, ως “πολιούχος” άγιος των ομοφυλοφίλων. Όταν για πρώτη φορά επισκέφτηκα την Ελλάδα το 1980, τον διάβασα σοβαρά, σε μια εποχή που προτιμούσα τη νοσταλγία του Σεφέρη». Έτσι αφηγείται τη γνωριμία του με την ποίηση του Καβάφη ο αμερικανός ποιητής Ντέιβιντ Μέισον. Τη συνέχεια θα ακούσουμε στην εκδήλωση «Ο Καβάφης κι εγώ», που διοργανώνει ο Κύκλος Ποιητών για να τιμήσει τα 150 χρόνια από γέννηση του Κ.Π. Καβάφη (1863-1933). Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την Πέμπτη 31 Οκτωβρίου, στις 8.30 μ.μ.
Οι ποιητές Κική Δημουλά και Τίτος Πατρίκιος, οι ποιητές και μελετητές του Καβάφη Δημήτρης Δασκαλόπουλος και Νάσος Βαγενάς θα διαβάσουν αγαπημένα τους ποιήματα του Αλεξανδρινού και ο Στάθης Γουργουρής, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κολούμπια των ΗΠΑ, θα μιλήσει με θέμα «Καβάφης και μετάφραση: Η περίπτωση Τζέιμς Μέριλ». «Δεν πρέπει να έχει υπάρξει ποιητής του 20ού αιώνα που να έχει μεταφραστεί τόσο πολύ από τόσο πολλούς, τουλάχιστον στα αγγλικά. Από τις πρώτες μεταφράσεις του αδερφού του Τζον, ο καβαφική ποίηση πρέπει να έχει γνωρίσει ίσαμε 50 μεταφραστές σε περίπου 100 χρόνια» αναφέρει ο Στάθης Γουργουρής στο «Βήμα». Κατά την εκτίμησή του, οι μεταφράσεις του Καβάφη «παρόλο που έκαναν διάσημα τα ποιήματα του, σπανίως κατάφεραν να αποδώσουν την ποίηση του. Ενώ έδωσαν εικόνες και ιδέες, ή έστω την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του, σπανίως μετέφεραν την υφή και τον ρυθμό της ποίησης του. Η αρχικά παλαμική αντίληψη της πεζότητας του Καβάφη βρήκε τον αξιότερο συνήγορο στις αγγλόφωνες μεταφράσεις του. Ο Καβάφης κυρίως διαβάζεται και θαυμάζεται στα αγγλικά λόγω των ιδεών του, έστω και της ειρωνείας του ή ακόμη και ιδιοσυγκρασίας του, αλλά τα ίχνη της ιδιόρρυθμης ποιητικής του χάθηκαν». Όπως υποστηρίζει ο ίδιος, «Εξαίρεση υπήρξαν οι μεταφράσεις μόλις τεσσάρων ποιημάτων του Καβάφη από τον κορυφαίο αμερικανό ποιητή Τζέιμς Μέριλ». Πρόκειται για τον βραβευμένο με Πούλιτζερ αμερικανό ποιητή Τζέιμς Μέριλ (1926-1995), γιο του ιδρυτή του χρηματιστηριακού ομίλου Merrill Lynch. «Ο Μέριλ λάτρεψε την Ελλάδα, ζώντας την καθημερινά για περισσότερα από είκοσι χρόνια. Στον Καβάφη βρήκε αλληλέγγυα όχι μόνο μια αισθητική ειρωνεία και έναν ερωτικό λυρισμό, αλλά προ πάντων τη μουσική μιας γλώσσας που αγάπησε σε όλη της εμβέλεια, από τις ωδές των Αρχαίων μέχρι τις βρισιές της Πλατείας Ομονοίας».
Στην ίδια εκδήλωση, ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Τζούμας θα διαβάσει κείμενα των αμερικανών ποιητών Αντρέι Κοντρέσκου και Ντέιβιντ Μέισον, του βάσκου ποιητή Ρικάρντο Αρέγκι, του ινδού ποιητή Σουντέπ Σεν, της ιρακινής ποιήτριας Αμάλ αλ-Τζουμπούρι και του ισραηλινού ποιητή Αμίρ Ορ για τη δημιουργική σχέση τους με τον Καβάφη. Μελοποιημένα ποιήματα του Καβάφη από ανέκδοτη δουλειά του συνθέτη Θοδωρή Οικονόμου, θα ερμηνεύσει ο ίδιος στο πιάνο. Την εκδήλωση θα παρουσιάσουν οι ποιητές Δημήτρης Αγγελής και Γιώργος Χουλιάρας.
Δείγμα από όσα θα ακούσουμε είναι το ακόλουθο ποίημα του ρουμανικής καταγωγής πολιτογραφημένου Αμερικανού Αντρέι Κοντρέσκου με τίτλο «Πώς ο Καβάφης βρήκε τον νέο ποιητή» (μτφ. Γιώργος Χουλιάρας):
«Κλειδωμένη στα Καρπάθια όρη από την εποχή του Γουτεμβέργιου
ακίνητη η μεσαιωνική πόλη μου έκανε υπέροχες εξαγωγές της τέχνης του
από ευγνωμοσύνη προς όποιον είχε φέρει τυπογραφείο τόσο ψηλά πριν
οι Τάταροι οι Άβαροι οι Βλάχοι οι Τούρκοι και ο Στάλιν
κλείσουν τα ορεινά περάσματα για βιβλία που λαθραία μπορεί να έφταναν
σε εμάς από έναν κόσμο μακριά από την τέχνη του 16ου αιώνα της συντεχνίας μας
και έτσι από μονοπάτια που γνώριζαν μόνο λίγοι λαθρέμποροι Τσιγγάνοι και ποιητές
έπεσα πάνω σε έναν ισχνό τόμο στίχων που μύριζαν θαλασσινό αλάτι και κρασί
γεμάτο λυκόφως και καημό ενός ποιητή για αγάπη καθώς πλοία έρχονταν κι έφευγαν
κι εγώ ήμουν γεμάτος με τη θλίψη του Καβάφη που κοίταζε τη θάλασσα. …»
