Ταχεία διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού επιθυμεί η Τουρκία, άποψη την οποία φαίνεται να συμμερίζονται απολύτως τα Ηνωμένα Εθνη. Η Αγκυρα διακηρύττει σε όλους τους τόνους ότι είναι έτοιμη για λύση και ουσιαστικά «φωτογραφίζει» το διάστημα από τον Νοέμβριο ως και τον Μάρτιο του 2014 ως επαρκές και ικανό για να βρεθεί λύση. Σε αυτό το πλαίσιο, το σενάριο μιας Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η οποία θα περιλαμβάνει τις βασικές παραμέτρους μιας λύσης, δεν μπορεί να αποκλειστεί. Θεωρείται ελκυστικό από ορισμένα εκ των εμπλεκομένων μερών, ενώ θα μπορούσε να συνδυαστεί με πρόοδο στο θέμα της επιστροφής της Αμμοχώστου. Η ενεργότερη όμως εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), την οποία δείχνει ότι επιθυμεί η Λευκωσία, δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανή.
Δύο είναι οι λόγοι για τους οποίους η τουρκική πλευρά εμφανίζεται επισπεύδουσα στο Κυπριακό. Ο πρώτος αφορά το ότι από τον Μάρτιο θα εισέλθει σε μακρά προεκλογική περίοδο, κατ’ αρχάς λόγω τοπικών εκλογών και στη συνέχεια λόγω προεδρικών εκλογών. Και ο δεύτερος σχετίζεται με την αποφυγή τετελεσμένων στο ζήτημα του φυσικού αερίου, στο οποίο αναμένονται κρίσιμες αποφάσεις.
Παράλληλα με τη δημόσια εποικοδομητική στάση της όμως η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει περάσει τα μηνύματα ότι εφόσον ούτε αυτή τη φορά δεν ευοδωθεί η προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού θα θέσει σε εφαρμογή το πολυδιαφημισμένο «Σχέδιο Β’». Αυτό αφορά την απόπειρα διεθνούς αναβάθμισης και κατόπιν αναγνώρισης των Κατεχομένων –ουσιαστικά τη διχοτόμηση του νησιού.
Αυτός είναι, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, ο λόγος για τον οποίο η Αγκυρα και οι Τουρκοκύπριοι τηρούν σκληρή στάση στο θέμα του κοινού ανακοινωθέντος με το οποίο, τυπικά, θα ξεκινήσει ο νέος γύρος συνομιλιών. Στο επίκεντρο της εμπλοκής, που όπως εξηγούν ενημερωμένες κυπριακές πηγές δεν είναι αξεπέραστο, βρίσκεται το θέμα της κυριαρχίας και του επονομαζόμενου «καταλοίπου εξουσίας» (δηλαδή των εξουσιών που θα περάσουν στα δύο ομόσπονδα κρατίδια μετά τη λύση). Η επιμονή αυτή περιέχει «άρωμα συνομοσπονδίας» και διχοτομικές τάσεις.
Αυτή είναι και η αιτία που ο κύπριος πρόεδρος κ. Ν. Αναστασιάδης τονίζει ότι οι συνομιλίες δεν μπορούν να ξεκινήσουν αν δεν υπάρχει καθαρός ορίζοντας βάσει του κοινού ανακοινωθέντος.
Το ζήτημα του φυσικού αερίου επηρεάζει τους σχεδιασμούς, αν και όχι με τον ίδιο τρόπο για όλους. Η Ουάσιγκτον θεωρεί π.χ. ότι η έρευνα και η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου μπορεί να προχωρούν χωρίς να αποτελούν προαπαιτούμενα για την επίλυση. Διαφορετική είναι η στάση του Λονδίνου αλλά και του ΟΗΕ, διά του ειδικού απεσταλμένου του Αλεξάντερ Ντάουνερ, που θεωρούν ότι το φυσικό αέριο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός λύσης μέσω της μελλοντικής μεταφοράς του στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Η τελευταία είναι η άποψη την οποία συμμερίζεται η Αγκυρα. Η τουρκική πλευρά γνωρίζει ότι εντός του 2014 θα ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις σε θέματα έρευνας και εκμετάλλευσης. Κατ’ αρχάς αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα συμβόλαια για την κατασκευή τερματικού σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο Βασιλικό. Η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ, το οποίο, με ψήφους πέντε υπέρ και δύο κατά, δίνει το δικαίωμα στην ισραηλινή κυβέρνηση να αποφασίζει επί των εξαγωγών υδρογονανθράκων χωρίς προηγούμενη έγκριση της Κνεσέτ, χαρακτηρίζεται στη Λευκωσία πολύ σημαντική.
Η σημασία της έγκειται στο γεγονός ότι μετά τα αποτελέσματα της πρώτης επιβεβαιωτικής γεώτρησης της Noble Energy στο Οικόπεδο 12 η ποσότητα που εντοπίστηκε για να είναι βιώσιμος ο τερματικός σταθμός LNG δεν επαρκεί. Ηδη η Λευκωσία έχει ζητήσει ποσότητες από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» και φαίνεται ότι η απάντηση του Τελ Αβίβ θα είναι θετική. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται «unitization». Η ισραηλινοκυπριακή συνεργασία αναμένεται να αυξήσει, σημειώνουν ενημερωμένες πηγές, το ενδιαφέρον του Τελ Αβίβ για πρόοδο στο Κυπριακό, κάτι που υπό προϋποθέσεις θα ήταν ενισχυτικό των ελληνοκυπριακών θέσεων. Επιπλέον, η γαλλική Total και η κοινοπραξία της ιταλικής Eni με την κορεατική Kogas σχεδιάζουν να προχωρήσουν εντός του 2014 σε γεωτρήσεις στα οικόπεδα όπου ήδη έχουν ολοκληρώσει σεισμικές έρευνες.
Στο πλαίσιο της εντατικοποίησης της διαδικασίας η Αγκυρα εντάσσει και τις χιαστί συναντήσεις του ελληνοκύπριου και του τουρκοκύπριου διαπραγματευτή, των κκ. Α. Μαυρογιάννη και Οσμάν Ερτούγ αντιστοίχως, με αξιωματούχους της Τουρκίας και της Ελλάδας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ. Μαυρογιάννης θα συναντήσει τον τούρκο μόνιμο υφυπουργό Εξωτερικών Φεριντούν Σινιρλίογλου. Οσον αφορά τον κ. Ερτούγ, δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί με ποιον θα συναντηθεί στην Αθήνα. Πληροφορίες, που επισήμως δεν επιβεβαιώνονται, μιλούν για συνάντησή του με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών.
Η τουρκική πλευρά πίεζε ώστε οι «χιαστί» συναντήσεις να διεξαχθούν εντός του Οκτωβρίου. Η καθυστέρηση στην ολοκλήρωση του κοινού ανακοινωθέντος αναμένεται να τις καθυστερήσουν. Η Αγκυρα επιμένει ότι οι συναντήσεις πρέπει να γίνουν την ίδια ημέρα και την ίδια ώρα, διότι, όπως έλεγαν τουρκικές διπλωματικές πηγές σε εφημερίδες της γείτονος, δεν θέλει να φανεί πως αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. Την ίδια στιγμή η Αθήνα επιμένει, διά στόματος του κ. Ευ. Βενιζέλου, ότι οι συναντήσεις αυτές δεν σημαίνουν πως αποδέχεται ή θα αποδεχθεί «τετραμερή».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
