ΤΟ ΒΗΜΑ –ΤΗΕ NEW YORK TIMES

Η χάραξη ενός μονοπατιού για τους εορτασμούς της 200ης επετείου από τη Μάχη του Βατερλό το 2015 είναι το ίδιο επίφοβη, όσο το να διέσχιζε κάποιος το πεδίο της μάχης την 18η Ιουνίου 1815, ημέρα που ο Δούκας του Ουέλινγκτον, ως διοικητής διεθνούς στρατιάς, κατατρόπωσε το Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Ένα ερειπωμένο σύμπλεγμα αγροικιών ονόματι Ουγκουμόντ, κρίσιμο για την έκβαση της μάχης, αναστηλώνεται για να γίνει κέντρο πληροφόρησης. Παραδίπλα, ένα υπόγειο κέντρο επισκεπτών βρίσκεται υπό κατασκευή, ενώ ανακαινίζονται δρόμοι και μνημεία από την φοβερή σύγκρουση Βρετανίας – Γαλλίας. Κι επειδή διανύουμε εποχή θεαματική, περισσότεροι από 6.000 ενθουσιώδεις συμμετέχοντες αναμένεται να αναπαραστήσουν τη μάχη ανήμερα της «στρογγυλής» επετείου των 200 ετών, δηλαδή στις 18 Ιουνίου 2015.
Το Βατερλό βρίσκεται στο σημερινό Βέλγιο. Η ιστορική μνήμη είναι ζωντανή εδώ, ωστόσο δεν συμμερίζονται όλοι τον ενθουσιασμό των Βρετανών για τους σχεδιαζόμενους εορτασμούς. Κάποιοι μάλιστα, τιμούν περισσότερο τον ηττημένο Γάλλο αυτοκράτορα.
Κάθε χρόνο, στο γαλλόφωνο κομμάτι του Βελγίου, γίνονται γιορτές για το Ναπολέοντα, σύμφωνα με τον κόμη Ζορζ Γιάκομπς ντε Χάγκεν, τον Βέλγο επικεφαλής μιας επιτροπής που είναι υπεύθυνη για την αναστήλωση του Ουγκουμόντ. «Ο Ναπολέων, γι’ αυτους τους ανθρώπους, ήταν πολύ δημοφιλής. Γι’ αυτό και σήμερα υπάρχουν πολλοί εχθροί του σχεδίου επέκτασης των εορτασμών γιατα 200 χρόνια από τη μάχη», λέει ο 73χρονος Γιάκομπς.
Το 1815, το Βέλγιο δεν υπήρχε ακόμη. Οι ολλανδόφωνες επαρχίες του ήταν μέρος του Βασιλείου της Ολλανδίας, ενώ το γαλλόφωνο κομμάτι του ειχε προσαρτηθεί στην Γαλλική Αυτοκρατορία. Οι ολλανδόφωνοι πολέμησαν υπό τον Ουέλινγκτον, οι γαλλόφωνοι υπό τον Ναπολέοντα.
Πολλοί σύγχρονοι γαλλόφωνοι Βέλγοι αντιτάχθηκαν στο σχέδιο κατασκευής ενός μνημείου για τους πεσόντες Βρετανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν υπερασπιζόμενοι την Βορινή Πύλη του Ουγκουμόντ στις 18 Ιουνίου 1815.
«Τους είπα, αυτός είναι ένας όρος για να μας βοηθήσουν οι Βρετανοί στη διοργάνωση των εκδηλώσεων, οπότε η Βορινή Πύλη κέρδισε τη μάχη κι εμείς πήραμε το μνημείο», λεει ο 73χρονος Γιάκομπς.
Κι αν το Βέλγιο ήταν απρόθυμο να εμπλακεί στην υπόθεση, η Γαλλία από τη πλευρά της επέδειξε εξίσου μηδενικό ενδιαφέρον. «[Οι Γάλλοι] μας είπαν πως δεν θέλουνε να πάρουν μέρος σε μια τέτοια βρετανική θριαμβολογία», λεει η κόμισσα Ναταλί ντου Παρκ Λοκμαρία, επίσης εκ των διοργανωτών των εορτασμών του 2015.
Όσο για το μνημείο πεσόντων της Βορινής Πύλης, η επίμονη απέφερε καρπούς. Οι Βρετανοί διαβεβαιώνουν πως δεν επιθυμούν να εκμεταλλευθούν εθνικιστικά την περίσταση. «Σε καμία περίπτωση, δεν θα θριαμβολογήσουμε ή οι εορτασμοί θα είναι αγγλοκεντρικού περιεχομένου», τονίζει ο Μάικλ Μίτσελ, ένας βρετανός εθελοντής διοργανωτής. Και υπενθυμίζει ότι «ο Ουέλινγκτον ηγήθηκε ενός στρατού 25.000 Άγγλων, Σκωτσέζων και Ιρλανδών, η δύναμη του απαρτίστηκε από ακόμη 26.000 Γερμανούς και 17.000 Ολλανδούς στρατιώτες».
Η Γερμανία σκοπεύει να πάρει μέρος στους εορτασμούς μνήμης.
Περίπου 300.000 άνθρωποι επισκέπτονται το πεδίο της περίφημης μάχης κάθε χρόνο, αλλά οι διοργανωτές ευελπιστούν πως η αναστήλωση της αγροικίας και το νέο κέντρο επισκεπτών θα ανεβάσει τον αριθμό αυτό στους 500.000.
«Χάρη στους Βρετανούς, τελείωσε αυτή η ανόητη ναπολεόντεια εμπειρία και ήρθαν εκατό χρόνια ειρήνης», καταλήγει ο Γιάκομπς.