«Οταν πηγαίνανε μαζί σχολείο» τα παιδιά του Μάο και του Τίτο

Ηταν το σχολείο που μάζεψε υπό τη σκέπη του τα παιδιά όλων των κομμουνιστών ηγετών της υφηλίου και των απανταχού επαναστατών και ακτιβιστών που μάχονταν στο όνομα της Οκτωβριανής Επανάστασης και συχνά του «πατερούλη» Ιωσήφ Στάλιν.

Το Interdom (πήρε το όνομά του από τις λέξεις «Ιnternatzionalny Dom» που σημαίνει «Διεθνής Οίκος») στην πόλη Ιβάνοβο της Ρωσίας ιδρύθηκε το 1933 με στόχο να μάθει… γράμματα τα παιδιά –μεταξύ πολλών άλλων –του ιδρυτή της Λαϊκής Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ, του ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας Γιόζιπ Μπροζ Τίτο και της γενικής γραμματέως του ισπανικού ΚΚ Ντολόρες Ιμπαρούρι, της γνωστής Πασιονάρια. Και η αλήθεια είναι ότι τα τέκνα των τριών αυτών προσωπικοτήτων έκατσαν, σε διαφορετικές χρονολογίες, στα θρανία του ιδιότυπου αυτού διεθνιστικού σχολείου για μη σοβιετικούς «νεαρούς κομμουνιστές».

Το Interdom συνελήφθη ως ιδέα στο μυαλό της ελβετίδας ακτιβίστριας Μεντόνα Μόζερ, γόνου της γνωστής οικογενείας ωρολογοποιών. Οπως αναφέρει η ρωσίδα δημοσιογράφος Οχάνα Βοζτάγεβα σε ντοκυμαντέρ που γύρισε για λογαριασμό του World Service του βρετανικού BBC, όταν η Μόζερ ταξίδεψε, νεαρή, στη Σοβιετική Ενωση το 1926, εντυπωσιάστηκε από τη δομή και τη λειτουργία του νεόκοπου σοβιετικού κράτους τόσο πολύ που αποφάσισε να δωρίσει ένα μέρος της κληρονομιάς που είχε μόλις αποκτήσει για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος για τέκνα ξένων κομμουνιστών, είτε διάσημων είτε λιγότερο προβεβλημένων.

Ο συμπατριώτης της Φριτζ Πλάτεν τη βοήθησε στην ευόδωση του σκοπού της: αρχικά το σχολείο έδρευε κοντά στην πόλη Ποντόλσκ, αλλά το 1933 το Interdom μεταφέρθηκε στο Ιβάνοβο, 250 χλμ. από τη Μόσχα, σε νέες εγκαταστάσεις που ανήκαν σε τοπική υφαντουργική βιομηχανία. Το σχολείο άνοιξε τις πύλες του για πρώτη φορά στις 26 Μαρτίου της χρονιάς εκείνης. Τα πρώτα παιδιά που φοίτησαν ήταν γιοι και κόρες αντιφασιστών της Βουλγαρίας και της Γερμανίας, ενώ λίγα χρόνια μετά κατέφταναν στο Ιβάνοβο παιδιά από όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου: Αυστρία, Ιταλία, Χιλή, Ιράν, Ανγκόλα, Ισπανία, Αιθιοπία, Σομαλία, ακόμη και Ελλάδα.

Τα μαθήματα γίνονταν στη μητρική γλώσσα κάθε ομάδας μαθητών ξεχωριστά (λόγου χάρη, τα παιδιά από την Ισπανία ήταν όλα σε μια τάξη) και οι ιθύνοντες έδωσαν σκληρό αγώνα προκειμένου να βρουν δασκάλους που να μιλάνε ακόμη και την πιο σπάνια γλώσσα. Ολα τα παιδιά είχαν δικαίωμα να ταξιδεύουν για να βλέπουν τους γονείς τους στην ιδιαίτερη πατρίδα τους ή όπου βρίσκονταν αν ήσαν εξόριστοι. Και στα διαλείμματα των μαθημάτων τους τα παιδιά τραγουδούσαν όλα μαζί επαναστατικά τραγούδια.

«Τα χρόνια που πέρασα στο Ιnterdom με βοήθησαν να αποκτήσω μια πιο κοσμοπολίτικη άποψη του κόσμου» λέει η Μπεατρίς Οτίγκο-Ποτάποβα, κόρη ενός κομμουνιστή ακτιβιστή από την Κένυα, προσθέτοντας πως «αρνούμαι να αποδεχθώ οποιαδήποτε μορφή εθνικισμού ή ρατσισμού».

Υπάρχει όμως και ο αντίλογος. Τον διατυπώνουν παιδιά επαναστατών τα οποία βρέθηκαν εκεί μόνο και μόνο για να μην είναι εμπόδιο στη δράση των γονιών τους. «Θυμάμαι πόσο πολύ έκλαψα όταν έφθασα στο Ιβάνοβο» διηγείται σήμερα η 83χρονη Νταούλια Σαάντι που μπήκε εσωτερική στο περίφημο σοβιετικό σχολείο το 1939, σε ηλικία μόλις εννέα ετών. «Ρώτησα αργότερα τη μητέρα μου: Πώς μπόρεσες και μου το έκανες αυτό; Πώς μπόρεσες και με εγκατέλειψες εκεί;» λέει η Σαάντι, κόρη γενικού γραμματέα του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος στη Συρία, στον Λίβανο και στην Παλαιστίνη. Και καταλήγει: «Οι ζωές των γονιών μας ήταν τόσο πολύ αφοσιωμένες στον επαναστατικό αγώνα τους ώστε μετέτρεψαν τις δικές μας παιδικές ζωές σε κάτι αφύσικο».

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης το Interdom χρησίμευσε ως χώρος στέγασης των παιδιών που είχαν πληγεί από το πυρηνικό δυστύχημα της 26ης Απριλίου 1986 στο Τσερνομπίλ. Το σχολείο λειτουργεί και σήμερα χωρίς ίχνος από το παλαιό κλέος του, έχοντας πλέον μαθητές από τη Ρωσία ή τις γύρω πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.

Η κυβέρνηση του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν είχε σχέδια να μετατρέψει το σχολείο σε στρατιωτική ακαδημία, αλλά τα σχέδια «πάγωσαν» όταν οι νεαροί μαθητές, σε συνεργασία με τους γονείς και τους διδάσκοντες, αντιτάχθηκαν στην απόφαση και διοργάνωσαν απεργία πείνας αρνούμενοι να το εγκαταλείψουν.

Υπάρχει επίσης η ιδέα το σχολείο να συγκεντρώσει παιδιά που προέρχονται από χώρες της Μέσης Ανατολής που σπαράσσονται από εμφυλίους πολέμους όπως η Συρία και η Λιβύη.

Υπολογίζεται ότι ως σήμερα στο Interdom έχουν φοιτήσει συνολικά περίπου 5.000 παιδιά από 85 διαφορετικές χώρες.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 7 Οκτωβρίου 2013