Το τρίτο μνημόνιο

Οπως ήταν αναμενόμενο, μετά τις γερμανικές εκλογές ανοίγει η συζήτηση για το χρέος με στόχο, όπως όλα δείχνουν, να υπάρξει συμφωνία πολύ πριν από το δεύτερο τρίμηνο του 2014. Μάλιστα η έλευση του προέδρου του Euro Working Group Τόμας Βάιζερ στην Αθήνα στις 16 Οκτωβρίου σηματοδοτεί την έναρξη των διαπραγματεύσεων που θα οδηγήσουν σε τρίτο μνημόνιο. Διότι θεωρείται αδιανόητο η νέα αναδιάρθρωση του χρέους να μη συνοδεύεται από όρους και προϋποθέσεις (conditionality).

Αν και αυτή τη φορά δεν πρόκειται να υπάρξει «κούρεμα» με τον τρόπο που έγινε την προηγουμένη, εν τούτοις μια επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του χρέους σε βάθος 30-50 ετών και μείωση των επιτοκίων συνιστά έμμεσο «κούρεμα» για τους πιστωτές. Και αυτή τη φορά το «κούρεμα» δεν αφορά τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ιδιώτες αλλά τον επίσημο τομέα (official sector), δηλαδή τα κράτη και τις κεντρικές τράπεζες που μας έχουν δανείσει ή έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα. Και οποιαδήποτε εμπλοκή του official sector θεωρείται βέβαιον ότι θα συνοδεύεται από νέο μνημόνιο, που είναι απαραίτητο για να δώσουν τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια την έγκρισή τους. Οσοι πιστεύουν ότι θα βγούμε από το μνημόνιο με τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος είτε πλανώνται είτε ψεύδονται.

Βεβαίως, με τη χώρα να έχει πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, τα μέτρα που θα περιλαμβάνονται στο νέο μνημόνιο θα είναι κυρίως διαρθρωτικά. Ακόμη και τα όποια δημοσιονομικά μέτρα θεωρείται ότι θα είναι διαρθρωτικού χαρακτήρα και όχι οριζόντιες μειώσεις μισθών και συντάξεων ή νέοι φόροι. Βεβαίως δεν αποκλείεται βραχυπρόθεσμα να υπάρξουν περικοπές ή/και νέα εισπρακτικά μέτρα. Σε γενικές γραμμές, όμως, η συμφωνία θα προβλέπει την υλοποίηση διαρθρωτικών μέτρων με αντάλλαγμα την αναδιάρθρωση του χρέους.

Δηλαδή, αν η Ελλάδα π.χ. υλοποιήσει τη μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων που έχει συμφωνηθεί ή ολοκληρώσει μια ιδιωτικοποίηση, τότε το επιτόκιο θα μειωθεί κατά 0,25%, αν προχωρήσει η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, η αποπληρωμή του χρέους θα επιμηκυνθεί κατά 5 ή 10 χρόνια κ.ο.κ.

Σήμερα, με τη χώρα να μπορεί να σταθεί στα πόδια της χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού, οι συνθήκες είναι διαφορετικές από αυτές που ίσχυαν όταν υπογράφθηκαν τα προηγούμενα μνημόνια. Το πρόβλημα του χρέους είναι περισσότερο πρόβλημα των δανειστών παρά δικό μας. Για μας αυτό που έχει σημασία πλέον είναι η έξοδος από την ύφεση.

Θα πρέπει λοιπόν η ελληνική πλευρά να προσέλθει στο τραπέζι με συγκεκριμένο σχέδιο και συγκεκριμένες προτάσεις για τις διαρθρωτικές αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και στη λειτουργία της οικονομίας ώστε η χώρα να καταστεί ανταγωνιστική. Και στο πλαίσιο αυτό να απαιτήσει από τους πιστωτές στήριξη, καθώς η επιστροφή στην ανάπτυξη είναι ο μόνος τρόπος να πάρουν πίσω τα λεφτά τους.

Αν τις προηγούμενες φορές οι εκάστοτε κυβερνήσεις, υπό την πίεση της κατάρρευσης της χώρας, «σύρθηκαν» να υπογράψουν ή τους «επιβλήθηκαν» μέτρα, σήμερα η δικαιολογία αυτή δεν στέκει. Η μπάλα βρίσκεται στα πόδια της κυβέρνησης και δεν επιτρέπεται να την πετάξει στην εξέδρα…