Μπορεί οι ιστορικές εξελίξεις του περασμένου Σαββάτου να κατάφεραν ένα αποφασιστικό χτύπημα στη Χρυσή Αυγή, όμως, υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να προβληματίζουν, πέρα και από το δικαστικό και το πολιτικό σκέλος. Η ίδια η δικογραφία που έφερε στο φως τη συστηματική δράση στρατολόγησης της οργάνωσης στα σχολεία, δείχνει μία από τις πιο ανησυχητικές διαστάσεις γύρω από την ενδυνάμωση της Χρυσής Αυγής και των φασιστικών και νεοναζιστικών αντιλήψεών της: τη δύναμή της στους νέους ανθρώπους που αποτελούν προνομιακό πεδίο της λείας της. Αλήθεια όμως, τι πραγματικά ξέρουν οι περισσότεροι σημερινοί νέοι των 18, των 20, ή των 25 ετών για τον ολοκληρωτισμό και το ναζισμό; Γενικά, τι πραγματικά ξέρουν για το παρελθόν, για την ιστορία των όσων πέρασε ο τόπος;
Υπάρχουν παιδιά που μεγάλωσαν διαβάζοντας και συζητώντας. Υπάρχουν παιδιά που οι οικογένειές τους τούς μετέφεραν τη γνώση, την εμπειρία, το βίωμα. Υπάρχουν όμως παιδιά, και αυτά είναι πάρα πολλά, που η παιδεία τους εξαντλείται στο τηλεκοντρόλ και στα εφόδια που τους έδωσε ένα δραματικά ανεπαρκές εκπαιδευτικό σύστημα και που, ταυτόχρονα, μεγάλωσαν σε μία εποχή πλήρους απαξίωσης: στις παραστάσεις τους η πολιτική είναι ταυτισμένη με τη μίζα και την απάτη, το δημόσιο καθήκον έχει αντικατασταθεί από τη λοβιτούρα. Τι να σεβαστούν και πώς; Τι να αντιτάξουν στα ψέματα που τους λένε ο ναζισμός και ο φασισμός όταν τους πουλάνε πλαστά ιδανικά;
Από τα παιδιά που ανατράφηκαν στα χρόνια της απότομα ξεπεσμένης επίπλαστης ευημερίας και της κυριαρχίας της τηλεόρασης ποιο είναι το ποσοστό που διαβάζει οτιδήποτε, ιδίως ιστορία; Τα όποια στοιχεία είναι κατά καιρούς διαθέσιμα, ακόμα και για την ανάγνωση όχι βιβλίων, αλλά έστω εφημερίδων, είναι απολύτως αποκαρδιωτικά. Κι όταν περνούν ατέλειωτες ώρες στο διαδίκτυο σε ποιες ιστοσελίδες δίνουν το χρόνο τους; Τι γνωρίζει αυτή η γενιά για το ποιοι ήταν και το τι έκαναν οι ναζί στην Ελλάδα και στην Ευρώπη; Τι γνωρίζει όμως και για τον Εμφύλιο, για την πολιτική ανωμαλία, για τη χούντα, εν τέλει για το τι σημαίνει ολοκληρωτισμός; Ακόμα, αν ρωτήσεις ένα σημερινό εικοσάρη τι έγινε στα βουνά της Αλβανίας, πότε έγινε η Κατοχή, τι ήταν το Ολοκαύτωμα, τι συνέβη στο Δίστομο, αλλά και ποιος ήταν ο Παπαδόπουλος ή ο Ιωαννίδης και τι συνέβη στην Κύπρο, τι απάντηση θα πάρεις; Αν επίσης τον ρωτήσεις τι ήταν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, ποιος ήταν ο Βενιζέλος και ποιος ήταν ο Καραμανλής, τι θα πει; Εχουν όλοι οι νέοι άνθρωποι σήμερα αυτό το έλλειμμα παιδείας; Ασφαλώς όχι. Το έχουν όμως τόσοι πολλοί ώστε αυτό να καθίσταται πραγματικά επικίνδυνο. Κι όταν η απελπισία της κρίσης και η μαύρη προπαγάνδα τους χτυπούν μαζί την πόρτα, είναι πια πολύ εύκολοι στόχοι.
Η άγνοια είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που αυτή η γενιά είναι τόσο ευεπίφορη στην απάτη του ολοκληρωτισμού. Το ίδιο και η απαξίωση. Κι όταν αυτά τα παιδιά στοιχίζονται στις γραμμές της Χρυσής Αυγής το κεφάλι τους έχει γεμίσει από άχυρο: από ψέματα και από παραποιήσεις. Φοράνε τις γελοίες στολές παραλλαγής νομίζοντας ότι έτσι υπηρετούν ένα ιδανικό χωρίς να ξέρουν ότι υπηρετούν εκείνους που κατέστρεψαν ακριβώς αυτά τα ιδανικά. Όλα αυτά δεν τα καταλάβαμε εγκαίρως. Η ευθύνη μας είναι μεγάλη. Πρέπει κάτι να κάνουμε. Το μόνο που δεν γίνεται, είναι να τους αφήνουμε κι άλλο εύκολα θύματα στα ψεύδη του ολοκληρωτισμού. Εμείς φταίμε όταν πλησίασαν στις ψευδολόγες τάξεις του φασισμού. Όχι αυτά. Ευτυχώς, οι αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών, βοηθούν πολλούς να καταλάβουν.
