Ολοι οι άνθρωποι έχουν ένα ταλέντο. Ξέρετε ποιο είναι το δικό σας; Και αν ναι, είστε βέβαιοι ότι είναι το μόνο; Μήπως έχετε και κάποιο άλλο, «κρυφό» ταλέντο που αγνοείτε γιατί απλώς δεν έχει τύχει να το ανακαλύψετε; Κάτι τέτοιο δεν είναι διόλου απίθανο. Μπορεί, χωρίς καν να το γνωρίζετε, να έχετε εξαιρετική λειτουργική μνήμη – το χαρακτηριστικό που «φτιάχνει» τα παιδιά-θαύματα –, να διαθέτετε τη «στόφα» του ηγέτη, να είστε γεννημένος για να τρέχετε σαν τον Γιουσέιν Μπολτ, να έχετε αίσθηση της γεύσης αντάξια του πιο ικανού γευσιγνώστη ή ένα αλάνθαστο ένστικτο που μπορεί να σας «καθοδηγήσει» για να κερδίσετε όταν παίρνετε ένα ρίσκο. Η επιστήμη είναι σε θέση να σας βοηθήσει να αναζητήσετε – και να βρείτε – όλα τα παραπάνω και άλλα «κρυμμένα» ταλέντα που ενδεχομένως διαθέτετε. Και όχι μόνο αυτό: ακόμη και αν τελικά δεν τα έχετε, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να σας βοηθήσει να τα καλλιεργήσετε.

«Πωπώ! Εσύ είσαι καλή, είσαι πολύ καλή!». Επιτέλους, τα λόγια που ήλπιζα να ακούσω εδώ και μήνες! Κατεβάζω τα μάτια στα δάχτυλά μου εξακολουθώντας να αμφιβάλλω για τις ικανότητές μου. Ισως ήταν τυχαίο. Συνεχίζω στο επόμενο τεστ και όταν τελειώνω η ερευνήτρια είναι και πάλι ενθουσιασμένη. «Θεέ μου, αυτό είναι ρεκόρ!» λέει. «Μα πώς είσαι τόσο καλή;».

Φθάνοντας στην εφηβεία νομίζουμε ότι ξέρουμε περίπου πού βρίσκονται τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία μας, αν όμως είστε σαν εμένα, μάλλον θα έχετε αναρωτηθεί μήπως διαθέτετε κάποιο ταλέντα που ως τώρα δεν έχετε ανακαλύψει. Για να δω αν όντως είναι έτσι, αφιέρωσα μήνες σε ένα βουνό από τεστ που εξερεύνησαν τις νοητικές, σωματικές, συναισθηματικές και αισθητηριακές μου ικανότητες. Και τώρα, επιτέλους, βρήκα αυτό που έψαχνα.
Δεν πρόκειται απλώς για μια προσωπική νίκη. Το αποτέλεσμα επιβεβαιώνει επίσης την ιδέα ότι η επιστήμη μπορεί να μας βοηθήσει να αποκαλύψουμε ταλέντα που δεν γνωρίζαμε ότι είχαμε, επιτρέποντάς μας να κάνουμε καλύτερες επιλογές ως προς την καριέρα και τον ελεύθερο χρόνο μας και αυξάνοντας την εμπιστοσύνη μας στις ικανότητές μας. Δεν χρειάζεστε καν κάποιο εργαστήριο ή ειδικό εξοπλισμό για να αντλήσετε το μεγαλύτερο μέρος αυτής της γνώσης. Στην αναζήτησή μου βρήκα μια ολόκληρη σειρά τεστ τα οποία μπορεί να κάνει ο καθένας. Αν τα δοκιμάσετε ίσως ανακαλύψετε ανεκμετάλλευτες ικανότητες σε μια σειρά τομείς, από τα σπορ και την ηγετική ικανότητα ως την αξιολόγηση του κινδύνου και, όπως συνέβη στη δική μου περίπτωση, τη μυστηριώδη «εσωαντίληψη» («Interoception»).
Η «συνταγή» για παιδιά-θαύματα


Εμπνεύστηκα για την αναζήτησή μου από μια πρόσφατη μελέτη της ψυχολόγου Τζοάν Ρούθσατς του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο στο Μάνσφιλντ και του βιρτουόζου του βιολιού Ζουρντάν Ουρμπάχ. Προκειμένου να διερευνήσουν τη βιολογία των παιδιών-θαυμάτων εξέτασαν τα γνωσιακά και αναπτυξιακά προφίλ οκτώ παιδιών των οποίων τα εξαιρετικά ταλέντα περιελάμβαναν τη μουσική, το μαγείρεμα, την τέχνη και τη γλώσσα. Μεγάλη συζήτηση έχει γίνει σχετικά με το από πού πηγάζει η ιδιοφυΐα αυτών των παιδιών. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το «κλειδί» της είναι η υψηλή γενική νοημοσύνη, άλλοι δίνουν έμφαση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως η εξάσκηση ή σε έναν συνδυασμό και των δύο. Η κυρία Ρούθσατς και ο κ. Ουρμπάχ διεπίστωσαν ωστόσο ότι ένα μόνο χαρακτηριστικό ήταν κοινό και στα οκτώ παιδιά: η εξαιρετική λειτουργική μνήμη.
Η λειτουργική μνήμη είναι η ικανότητά μας να συγκρατούμε πληροφορίες και να τις χειριζόμαστε ταυτοχρόνως –τη χρησιμοποιείτε όταν πολλαπλασιάζετε από μνήμης δυο διψήφιους αριθμούς, για παράδειγμα. Οι άνθρωποι που έχουν καλή λειτουργική μνήμη έχουν περισσότερο «χώρο» για να κάνουν τέτοιους νοητικούς χειρισμούς, κάτι το οποίο ίσως εξηγεί γιατί παρατηρείται σε τέτοιον βαθμό στα παιδιά-θαύματα. Τι γίνεται όμως με τους υπολοίπους; Μήπως ορισμένοι συνηθισμένοι άνθρωποι κατέχουν χωρίς να το ξέρουν αυτό το ταλέντο των ταλέντων; Μήπως και εγώ;
Το τεστ για τη λειτουργική μνήμη


Υπάρχει ένας πρόχειρος τρόπος για να δείτε πώς τα πάει η λειτουργική σας μνήμη, λέει η γνωσιακή ψυχολόγος Σούζαν Γκάδερκοουλ του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Ζητήστε από έναν φίλο να σας διαβάσει μια λίστα από τυχαίους αριθμούς, έναν ανά δευτερόλεπτο. Ξεκινήστε με μια σειρά από τρεις. Θυμηθείτε τα νούμερα, ύστερα επαναλάβετέ τα ξανά με αντίστροφη σειρά. Αν τα καταφέρετε με τρία, δοκιμάστε με τέσσερα, ύστερα με πέντε και ούτω καθεξής. Ενα μέσο 30χρονο άτομο θα πρέπει να μπορεί να φθάσει στα πέντε ή έξι, ένα 40χρονο στα περίπου πέντε και ένα 50χρονο στα περίπου τέσσερα. Η κυρία Γκάδερκοουλ με κατηύθυνε επίσης προς μια σειρά τεστ λειτουργικής μνήμης που έχουν σχεδιαστεί από την Cambridge Brain Sciences (http://www.cambridgebrainsciences.com).
Τα αποτελέσματά μου είναι απογοητευτικά μέτρια. Ανακαλύπτω όμως επίσης ότι υπάρχουν πράγματα που μπορώ να κάνω για να βελτιωθώ. Παρά το γεγονός ότι φαίνεται να έχει έναν ισχυρό γενετικό παράγοντα, υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι η λειτουργική μνήμη μπορεί να ενισχυθεί με τη βοήθεια εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ορισμένων κοινών παιχνιδιών στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ακόμη και το να αυξήσω την πρόσληψη ιχθυελαίων πλούσιων σε ω-3 μπορεί να με βοηθήσει. Ισως λοιπόν έχω ακόμη μία ευκαιρία να γίνω πιανίστας κοντσέρτων ή παγκοσμίου φήμης σεφ.
Σούπερ γεύση!



Η «καλή» αίσθηση της γεύσης μπορεί να καλλιεργηθεί με διάφορες τεχνικές

Στην επόμενη φάση της αναζήτησής μου βρίσκομαι καθισμένη σε ένα αποστειρωμένο λευκό δωμάτιο σε ένα τραπέζι γεμάτο από έναν τρομακτικό συνδυασμό βάζων και φλιτζανιών. Εχω έρθει εδώ περίεργη να μάθω μήπως διαθέτω αυτό που χρειάζεται να έχει κάποιος για να κάνει μια από τις δουλειές των ονείρων μου –του γευσιγνώστη. Η ερευνητική εταιρεία τροφίμων και γεύσης MMR, η οποία εδρεύει στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία, συμφώνησε να με υποβάλει στα τεστ που χρησιμοποιεί ώστε να επιλέξει δοκιμαστές τροφίμων για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Σύμφωνα με την Κριστίν Μπαρναγκό, μια από τους επικεφαλής ειδικούς στη γεύση επιστήμονες της εταιρείας, μόνο περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού θα μπορούσε να περάσει αυτή τη διαδικασία επιλογής. Είμαι μέσα σε αυτό;

Μια καλή αίσθηση όσφρησης είναι ζωτικής σημασίας για να γίνει κανείς επαγγελματίας δοκιμαστής, οπότε αρχικά αρχίζω να μυρίζω μια σειρά βαζάκια που περιέχουν βαμβάκια ποτισμένα με οσμές και να λέω τι είναι η καθεμία από αυτές. Στη συνέχεια μου λένε να πίνω γουλιές από μια σειρά φλιτζάνια και να γράφω τις γεύσεις του κάθε υγρού. Σε άλλα τεστ προσπαθώ να ξεχωρίσω ανάμεσα στις βασικές γεύσεις: πικρό, γλυκό, αλμυρό, ξινό και ουμάμι. Το ένα τέταρτο του πληθυσμού θα αποτύγχανε σε αυτό το τεστ επειδή έχει μια παραλλαγή στο γονίδιο PTC η οποία εμποδίζει την ικανότητά του να γεύεται τις πικρές τροφές. Αν ένας δυνατός εσπρέσο λάτε σάς φαίνεται άνοστος, είναι πιθανό να είστε «τυφλός στο πικρό». Το δυσκολότερο τεστ αφορά την αναγνώριση διαφόρων γεύσεων στο ίδιο υγρό. Σε γενικές γραμμές η κυρία Μπερναγκό εντυπωσιάζεται από τις επιδόσεις μου. Εχω απαντήσει σωστά στο 65% των ερωτήσεων, περίπου το όριο που θέτουν προκειμένου να επιλέξουν κάποιον για περαιτέρω εκπαίδευση.
Το τεστ της γλώσσας


«Πολύ γενικά υπάρχει ένας συσχετισμός, ότι όσο περισσότερους υποδοχείς γεύσης έχει κάποιος τόσο πιο ευαίσθητος είναι» λέει η κυρία Μπερναγκό. Μπορείτε να βρείτε πώς τα πάτε αν περάσετε τη γλώσσα σας με ένα σφουγγαράκι ποτισμένο με μπλε χρωστική τροφίμων και μετρήσετε τα ροζ εξογκώματα που βλέπετε. Ο μέσος άνθρωπος έχει περίπου 20 ανά μία κυκλική περιοχή με μέγεθος ίσο με την τρύπα των φύλλων του ντοσιέ, αν και ο αριθμός τους ποικίλλει σε τεράστιο βαθμό: όσοι έχουν τη λεγόμενη «σούπερ γεύση» έχουν 50 ή και παραπάνω. Παραδόξως οι συγκεκριμένοι θα απορρίπτονταν ως υποψήφιοι επαγγελματίες δοκιμαστές τροφίμων, καθώς τροφές όπως η ρόκα, το μπρόκολο ή η καυτερή πιπεριά μπορεί να έχουν υπερβολικά έντονη γεύση γι’ αυτούς. Το να μυρίζετε διάφορα προϊόντα όπως τα βότανα προσπαθώντας να τα κατονομάσετε, ακόμη και μόλις για λίγα λεπτά κάθε ημέρα, μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε την αίσθηση της γεύσης σας. Θα χρειαστώ αυτές τις τεχνικές αν θελήσω να καλλιεργήσω τον ουρανίσκο μου για τη δουλειά των ονείρων μου.
Γεννημένη δρομέας;

Αλλη σύσταση μυών κάνει τον δρομέα και άλλη τον μαραθωνοδρόμο

Η ανακάλυψη ότι η λειτουργική μνήμη δεν είναι το φόρτε μου με κάνει να θέλω να μάθω περισσότερα. Στρέφω λοιπόν την προσοχή μου από τη νοητική γυμναστική σε κάτι πιο «σαρκικό». Στους Ολυμπιακούς του 2012 η Ελεν Γκλόβερ κέρδισε το πρώτο χρυσό μετάλλιο για τη Βρετανία στην κωπηλασία γυναικών. Μόλις τέσσερα χρόνια νωρίτερα ήταν δασκάλα και δεν είχε πατήσει ποτέ το πόδι της σε κωπηλατική λέμβο. Αν η Γκλόβερ μπορεί να το κάνει, μήπως μπορούμε και εμείς;

Για να ανακαλύψω αν έχω ένα λανθάνον ταλέντο στα σπορ επισκέπτομαι τον φυσιολόγο της άθλησης Κρις Ιστον στο Πανεπιστήμιο του Κίνγκστον στο Λονδίνο. Προπονούμαι για ημιμαραθώνιο, οπότε θέλω να μάθω αν έχω κάποια έφεση στον δρόμο αντοχής. Ο ειδικός εντοπίζει ως το «κλειδί» για κάτι τέτοιο τη σύσταση των μυών. Ο τύπος δύο, οι λεγόμενοι μύες ταχείας σύσπασης, αφορά μυς που είναι ισχυροί αλλά κουράζονται εύκολα –είναι δηλαδή τέλειοι για δυνατά αθλήματα όπως το σπριντ ή η άρση βαρών -, ενώ ο τύπος ένα, οι μύες βραδείας σύσπασης, είναι καλύτερος για το τρέξιμο αντοχής. «Υπάρχουν μάλλον ισχυρές ενδείξεις ότι δεν μπορεί κάποιος να αλλάξει τον τύπο των μυϊκών ινών» λέει ο κ. Ιστον. «Αν έχετε 90% μυϊκές ίνες τύπου δύο, μπορεί να προπονηθείτε σκληρά αλλά είναι μάλλον απίθανο να κερδίσετε ποτέ έναν τρίωρο μαραθώνιο».Η μυϊκή σύσταση διαπιστώνεται συνήθως με τη χρήση επεμβατικών βιοψιών, υπάρχουν όμως απλές εναλλακτικές που ο καθένας μπορεί να προσπαθήσει.
Το τεστ του άλματος


Ενα καλό τεστ για τους μυς ταχείας σύσπασης είναι το τεστ του κάθετου άλματος, το οποίο συνίσταται στο να πηδήξετε όσο πιο ψηλά μπορείτε από όρθια στάση και στη συνέχεια να μετρήσετε τη διαφορά ανάμεσα το σημείο όπου έφθασε το άλμα σας και το σημείο όπου φθάνετε τεντώνοντας εντελώς τα πόδια σας σε όρθια στάση. Ενα πολύ καλό σκορ είναι τα 65 εκατοστά για τους άνδρες και τα 50 εκατοστά για τις γυναίκες. Για να ψάξετε για ίνες βραδείας σύσπασης απλώς καθήστε σε βαθύ κάθισμα με την πλάτη να ακουμπά σε έναν τοίχο και μείνετε σε αυτή τη στάση όσο περισσότερο μπορείτε. «Αν μπορείτε να διατηρήσετε τη συστολή των μυών περισσότερο από 30 δευτερόλεπτα, τότε το πιθανότερο είναι ότι έχετε υψηλό ποσοστό από αυτές τις ανθεκτικές στην κόπωση ίνες τύπου ένα» λέει ο κ. Ιστον. Η διάγνωση είναι χονδρική, στη δική μου περίπτωση πάντως τα τεστ είναι ξεκάθαρα: το άλμα μου είναι για λύπηση, στο βαθύ κάθισμα όμως αντέχω ακόμη ύστερα από αρκετά λεπτά. Αυτά είναι καλά νέα για τον ημιμαραθώνιό μου.
Το τεστ VO2 max


Επόμενο βήμα είναι ένα κλασικό τεστ του εργαστηρίου της επιστήμης της άθλησης, το VO2 max test. Αυτό μετράει τον μέγιστο όγκο οξυγόνου που μπορεί να χρησιμοποιήσει το σώμα μέσα σε ένα λεπτό, και ο οποίος προλέγει τη δυνατότητα αντοχής. Μπορεί να βελτιωθεί κάπως με την προπόνηση, όλοι όμως έχουμε ένα γενετικώς προκαθορισμένο «πλαφόν». Το τεστ είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο. Πρέπει να φοράω μια μάσκα η οποία αναλύει τη σύσταση της αναπνοής μου ενώ τρέχω σε έναν διάδρομο με όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες. Κοιτάζοντας το σκορ μου ο κ. Ιστον λέει ότι δεν φόρτσαρα αρκετά. Παρ’ όλα αυτά το ποσοστό λίπους μου και ο δείκτης μάζας σώματος δείχνουν ένα καλό επίπεδο καταλληλότητας για δρόμους μεγάλων αποστάσεων. Καθώς όμως αρχίζω να παίρνω τα πάνω μου, δέχομαι ένα μεγάλο πλήγμα. Μια απλή εξέταση αίματος αποκαλύπτει ότι έχω κάτω του μέσου όρου επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων και αιμοσφαιρίνης, κάτι το οποίο επηρεάζει την ποσότητα οξυγόνου που μπορεί να πάρει το αίμα μου. Παρ’ όλα τα θετικά σημάδια, όσο και αν προπονηθώ, δεν πρόκειται ποτέ να γίνω ένας πρώτης τάξεως μαραθωνοδρόμος.
Ηγετική φυσιογνωμία



Το ύψος του ενδεχομένως χαρίζει στον Μπαράκ Ομπάμα περισσότερο «ηγετικά» χαρακτηριστικά

Στην καθημερινή ζωή μου δεν έχω πολλές ευκαιρίες να αναλάβω ηγετικό ρόλο, πάντα όμως θεωρούσα ότι θα ήμουν μάλλον καλό αφεντικό. Προκειμένου να ανακαλύψω αν αυταπατώμαι επισκέπτομαι τον Μαρκ βαν Φουχτ και την ομάδα του στο Πανεπιστήμιο VU στο Αμστερνταμ στην Ολλανδία. Εχει υιοθετήσει μια επαναστατική προοπτική σχετικά με την ηγεσία, υποστηρίζοντας ότι οι πρώτοι πρόγονοί μας, οι οποίοι ζούσαν σε μικρές ομάδες και αντιμετώπιζαν υψηλά επίπεδα απειλής, θα πρέπει να χρειάζονταν αποτελεσματικούς ηγέτες προκειμένου να επιβιώσουν. Ως αποτέλεσμα εξελιχθήκαμε έτσι ώστε να αναζητούμε κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στους ηγέτες, λέει ο ειδικός και μαζί με την ομάδα του προσπαθεί να τα εντοπίσει.

Ορισμένα ηγετικά χαρακτηριστικά είναι σωματικά, με σημαντικότερο το ύψος. Η Νάνσι Μπλέικερ, μέλος της ομάδας, έχει διαπιστώσει ότι, και στα δύο φύλα, τα ψηλότερα άτομα δίνουν την εντύπωση ότι είναι περισσότερο «ηγετικά». Γιατί; Επειδή συνδέουμε το ανάστημα με διάφορες ιδιότητες που πρέπει να έχει ένας καλός ηγέτης. «Οι ψηλοί άνδρες θεωρούνται περισσότερο κυριαρχικοί, περισσότερο υγιείς και σθεναροί και επίσης περισσότερο έξυπνοι» λέει. «Για τις γυναίκες το μόνο είναι ότι θεωρούνται πιο έξυπνες». Για να θεωρείται κάποιος «ψηλός» θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 εκατοστά επάνω από τον μέσο όρο των ατόμων του ιδίου φύλου με εκείνον, κάτι το οποίο σημαίνει ότι εγώ, με ύψος 1,70 μ., δεν ανήκω σε αυτή την κατηγορία.
Η νεανική μου όψη, από την άλλη πλευρά, μπορεί να είναι ένα «συν» –υπό ορισμένες συνθήκες. Δύο άλλα μέλη της ομάδας, ο Αλεν Γκάμπο και ο Μπράιαν Σπίζακ, έχουν διαπιστώσει ότι προτιμούμε ηγέτες που φαίνονται νεότεροι για να μας οδηγήσουν σε αλλαγές και πιο ώριμες φυσιογνωμίες σε περιόδους σταθερότητας. Οι μελέτες τους δείχνουν επίσης ότι όταν υπάρχει ανάγκη για συνεργασία επιλέγουμε ηγέτες και από τα δύο φύλα με περισσότερο θηλυπρεπή χαρακτηριστικά, ενώ σε περιπτώσεις σύγκρουσης προτιμούμε ηγέτες με πιο αρρενωπά πρόσωπα. «Κάποιος του οποίου το πρόσωπο δείχνει πιο αρρενωπό έχει περισσότερες πιθανότητες να συμπεριφερθεί επιθετικά» λέει ο κ. Γκάμπο «και μάλλον θα τα πάει καλύτερα στην υπεράσπιση της ομάδας».
Το τεστ των δακτύλων


Το πόσο θηλυπρεπής ή αρρενωπός δείχνετε εξαρτάται σε έναν βαθμό από την ποσότητα της τεστοστερόνης στην οποία εκτεθήκατε μέσα στη μήτρα. Μια μελέτη που έγινε το 2003 από τον Τζον Μάνινγκ, ο οποίος σήμερα ανήκει στο Πανεπιστήμιο του Σουόνσι στη Βρετανία, είχε υποστηρίξει ότι μπορείτε να εκτιμήσετε αυτή την έκθεση υπολογίζοντας τις αναλογίες των δαχτύλων σας, και συγκεκριμένα τον λόγο του δείκτη προς τον παράμεσο: αν ο μεταξύ τους λόγος είναι μικρός, υποδηλώνει υψηλή έκθεση στην τεστοστερόνη. Το συμπέρασμα αυτό αμφισβητήθηκε προσφάτως, πολλές μελέτες όμως έχουν δείξει ότι η αναλογία αυτή συνδέεται σταθερά με μια ποικιλία χαρακτηριστικών. Ο Λεάντερ βαν ντερ Μέι έχει διαπιστώσει, για παράδειγμα, ότι οι άνδρες με χαμηλό λόγο είχαν πιο επιθετικές, κυριαρχικές προσωπικότητες. Υποπτεύεται ότι το στυλ ηγεσίας τους θα τείνει να είναι περισσότερο αυταρχικό και λιγότερο συμμετοχικό από εκείνο των ηγετών με μεγαλύτερη αναλογία. Ο λόγος του δικού μου δείκτη προς τον παράμεσο είναι υπερβολικά χαμηλός –εκτός της κλίμακας του «φυσιολογικού» για τις γυναίκες -, κάτι το οποίο, όπως επισημαίνει ο ειδικός, ίσως συνεισφέρει στο να έχω έναν «αρσενικό, ανταγωνιστικό εγκέφαλο». Μπορεί επίσης να κατευθύνει το στυλ ηγεσίας μου προς το αντιπαθητικά αυταρχικό.
Κορόνα – γράμματα


Μισός αιώνας ερευνών σχετικά με την κρίση και τη λήψη αποφάσεων έχει δείξει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, τις περισσότερες φορές, μάλλον δεν τα καταφέρνουν στο ζύγισμα ριψοκίνδυνων επιλογών. Παρ’ όλα αυτά ορισμένα άτομα μπορούν να ξεπεράσουν τις υποσυνείδητες προκαταλήψεις τους και να πάρουν σωστές αποφάσεις σε δύσκολες περιστάσεις. Δεν φιλοδοξώ να γίνω τζογαδόρος, πιλότος δοκιμαστικών πτήσεων ή εξερευνητής, αυτό όμως θα μπορούσε να είναι ένα χρήσιμο ταλέντο στην καθημερινή ζωή. Οπως φαίνεται, υπάρχουν κάποιοι τρόποι για να ανακαλύψω αν το έχω.
Τα τεστ νοημοσύνης του κινδύνου


Το Berlin numeracy test (http://www.riskliteracy.org/) περιλαμβάνει μια σειρά προβλήματα βασισμένα στις πιθανότητες τα οποία αξιολογούν τον «αλφαβητισμό του κινδύνου», την ικανότητα κάποιου να ερμηνεύει σωστά πληροφορίες που σχετίζονται με τον κίνδυνο και να ενεργεί με βάση αυτές. Μου φαίνεται δύσκολο, όμως τα αποτελέσματά μου είναι απρόσμενα καλά. «Σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό είστε ανάμεσα στους πλέον στατιστικά «εναλφάβητους» στον κόσμο» λέει η online σελίδα των αποτελεσμάτων. Αυτή είναι μια καλή αρχή, το τεστ όμως θυμίζει περισσότερο ασκήσεις μαθηματικών παρά μια διερεύνηση του αν θα πρέπει να εμπιστεύομαι το ένστικτό μου ή όχι. Ακόμη και ο άνθρωπος που το σχεδίασε, ο Εντουαρντ Κόουκλι του Πολυτεχνείου του Μίσιγκαν στο Χάουτον, συμφωνεί ότι ο αλφαβητισμός του κινδύνου δεν αφορά μόνο το να υπολογίζει κάποιος τις πιθανότητες –πολύ συχνά άλλωστε μας λείπουν οι απαραίτητες πληροφορίες για να κάνουμε κάτι τέτοιο -, επομένως μια βασική ικανότητα που σχετίζεται με αυτόν είναι το να γνωρίζουμε πόση εμπιστοσύνη μπορούμε να έχουμε στην κρίση μας.
Εδώ έρχεται το δεύτερο τεστ. Μου ζητεί να αποφασίσω αν διάφορες δηλώσεις είναι σωστές ή λάθος και να αξιολογήσω την εμπιστοσύνη μου στις απαντήσεις μου. Το σκορ μου δεν εξαρτάται από το αν απαντώ σωστά ή όχι, αλλά από την ικανότητά μου να καταλάβω τα όριά μου –ή, όπως θα το έθετε ο σχεδιαστής του τεστ, ο Ντίλαν Εβανς, πόσο «νοήμων σχετικά με τον κίνδυνο» είμαι. Ο κ. Εβανς, συγγραφέας του «Risk Intelligence: How to live with uncertainty» («Νοημοσύνη του κινδύνου: πώς να ζεις με την αβεβαιότητα») λέει ότι μετράει πόσο καλός είναι κάποιος στο να προβλέψει αν ένα αβέβαιο αποτέλεσμα είναι πιθανό να συμβεί.
Αν, όπως συνέβη σε μένα, τα αποτελέσματά σας δεν είναι λαμπρά, μπορείτε να καλλιεργήσετε τη νοημοσύνη του κινδύνου σας. Ο κ. Εβανς θεωρεί ότι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι είναι ιδιαίτερα καλοί στην αξιολόγηση του κινδύνου είναι επειδή λαμβάνουν το σωστό είδος πληροφοριών κάθε φορά που διακινδυνεύουν κάτι. «Περίπου όπως όταν προσαρμόζει κάποιος το χέρι του σε κάθε βολή για να πετύχει με το βελάκι τον στόχο, το να παίρνετε πληροφορίες σχετικά με την ευστοχία σας στις απαντήσεις μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τη νοημοσύνη κινδύνου σας» λέει. Υπό τον όρο φυσικά ότι θα διδαχθείτε από τα λάθη σας.
Εκτη αίσθηση


Εξακολουθώντας να αναζητώ ένα χάρισμα που δεν ήξερα ότι έχω, αποφασίζω να διερευνήσω ένα πιθανό ταλέντο το οποίο μού είχε κινήσει την περιέργεια από την πρώτη φορά που διάβασα γι’ αυτό στο «New Scientist». Η «εσωαντίληψη» είναι η ικανότητα να συντονίζεται κάποιος με σήματα που στέλνει το ίδιο του το σώμα και μετρείται από το πόσο σωστά μπορείτε να μετρήσετε τους παλμούς της καρδιάς σας χωρίς να πάρετε τον σφυγμό σας.
Μπορεί να ακούγεται παράξενη ως ικανότητα, ολοένα περισσότερο όμως συνδέεται με χρήσιμα γνωσιακά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι με υψηλή εσωαντιληπτική ευαισθησία είναι πιο διαισθητικοί, κάτι το οποίο υποδηλώνει ότι οι ενστικτώδεις εμπνεύσεις πηγάζουν από υποσυνείδητα σήματα του σώματος. Τέτοιοι άνθρωποι μπορούν να διαισθανθούν κινδύνους οι οποίοι είναι «κρυμμένοι» από τη συνείδηση. Είναι επίσης καλύτεροι στο να θυμούνται συναισθηματικές πληροφορίες και έχουν πιο πλούσια συναισθηματική ζωή, κάτι το οποίο μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα εσωτερικά σήματα του σώματος ανιχνεύονται από τον νησιδιακό φλοιό του εγκεφάλου, μια περιοχή η οποία ευθύνεται επίσης για την επεξεργασία των συναισθημάτων. Επιπροσθέτως, τα άτομα αυτά είναι πιο ευαίσθητα συναισθηματικά και έχουν περισσότερη ενσυναίσθηση, ενώ επίσης έχει φανεί ότι έχουν λιγότερο άγχος όταν μιλούν δημόσια.
Το τεστ των χτύπων της καρδιάς



Αν μπορείτε να μετρήσετε τους παλμούς της καρδιάς σας χωρίς να χρειάζεστε παλμογράφο, τότε μάλλον έχετε αναπτυγμένη «εσωαντίληψη»

Θέλοντας να εξερευνήσω τις εσωαντιληπτικές ικανότητές μου επισκέπτομαι το Κέντρο Επιστημών της Συνείδησης Sackler στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ στη Βρετανία για να συναντήσω τον Χαγκ Κρίτσλεϊ και τη Σάρα Γκαρφίνκελ. Αρχικά η κυρία Γκαρφίνκελ μού ζητεί να υπολογίσω πόσες φορές χτύπησε η καρδιά μου σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ενώ παράλληλα καταγράφει τους παλμούς μου. Τα πάω καλά. Μόνο περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού μπορεί να αξιολογήσει τους παλμούς της καρδιάς του με ακρίβεια 80% ή περισσότερο, και αυτό ήταν το σκορ μου!

Οι ατομικές διαφορές στην εσωαντιληπτική ευαισθησία φαίνονται να είναι αρκετά συγκεκριμένες, αν και η ευαισθησία μειώνεται με την ηλικία. Παρ’ όλα αυτά η κυρία Γκαρφίνκελ και ο κ. Κρίτσλεϊ θεωρούν ότι η προπόνηση μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση. Η σύνδεση των παλμών της καρδιάς ή άλλων εσωτερικών σημάτων του σώματος με εξωτερικές αισθήσεις φαίνεται να είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα. Η κυρία Γκαρφίνκελ συνιστά να συγκεντρώνετε την προσοχή σας σε μια περιοχή του σώματος κάθε φορά για να ανακαλύψετε πού είστε πιο ευαίσθητοι στον σφυγμό σας. Εγώ είμαι στις άκρες των δακτύλων μου. Η κυρία Γκαρφίνκελ, ύστερα από προπόνηση, μπορεί να αισθανθεί την καρδιά της να χτυπάει στο κεφάλι της. Υπάρχει ενδεχομένως θεραπευτική αξία στην εκπαίδευση ατόμων ώστε να έχουν περισσότερη συνείδηση της εσωτερικής κατάστασης του σώματός τους, και αυτό όχι μόνο επειδή η χαμηλή εσωαντιληπτική ευαισθησία έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη.
Βοσκός κάμπιας!


Μια από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν στο Κέντρο Sackler για να βοηθήσουν την αύξηση της εσωαντίληψης είναι η αυτονομική βιοανάδραση (autonomic biofeedback). Βρίσκομαι καλωδιωμένη σε μια συσκευή που μετράει την αγωγιμότητα του δέρματος και μου ζητούν να κινήσω μια κάμπια-κινούμενο σχέδιο σε μια οθόνη χρησιμοποιώντας ένα ασυνήθιστο χειριστήριο –την κατάσταση του σώματός μου. Με το μηχάνημα να διαβάζει τα επίπεδα της φυσιολογικής μου διέγερσης, όσο πιο πολύ καταφέρνω να χαλαρώσω τόσο περισσότερο η κάμπια κινείται προς τα δεξιά, προς τη γραμμή του τερματισμού. Οταν αγχώνομαι κινείται προς τα αριστερά. Για να τερματίσεις το παιχνίδι πρέπει να συντονιστείς με το σώμα σου, ακόμη όμως και αν η εσωαντιληπτική ευαισθησία σου είναι χαμηλή, το ίδιο το παιχνίδι σε βοηθάει. «Τα άτομα τα οποία δεν είναι πολύ καλά στο να ξέρουν ποια κατάσταση του σώματος είναι χαλαρή μπορούν να χρησιμοποιήσουν το εξωτερικό σήμα της κάμπιας για να καταλάβουν καλύτερα το σώμα τους» λέει η κυρία Γκαρφίνκελ. Ως αποτέλεσμα το παιχνίδι μπορεί πραγματικά να βοηθήσει τους ανθρώπους να μάθουν να χαλαρώνουν.
Οσο για μένα, η επίδοσή μου υποδηλώνει ότι έχω το χάρισμα εκ φύσεως. «Δεν το πιστεύω! Αυτό ήταν καταπληκτικό!» λέει η κυρία Γκαρφίνκελ καθώς η κάμπια μου περνάει τη γραμμή του τερματισμού μέσα σε 20 δευτερόλεπτα. Ορισμένοι άνθρωποι δεν καταφέρνουν να ολοκληρώσουν το τεστ μέσα στον επιτρεπόμενο μέγιστο χρόνο των 3 λεπτών. «Είναι πολύ ασυνήθιστο να είναι κάποιος τόσο καλός» προσθέτει η ερευνήτρια. «Ανακάλυψες μια καινούργια δεξιότητα». Επιτέλους! Βρήκα το κρυφό μου ταλέντο –είμαι παγκοσμίου κλάσεως βοσκός για κάμπιες!

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ