FoodChain

Με βάση τα όσα αναφέραμε την προηγούμενη Κυριακή, όταν συναντάμε πλέον τη λέξη συνένζυμο δεν τρομάζουμε και, ακόμη περισσότερο, γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ουσία που επιδιώκουμε να αυξηθεί στον οργανισμό μας. Με συγκεκριμένες προδιαγραφές βέβαια. Τα συνένζυμα γενικά έχουν μικρό μοριακό βάρος και υπάρχουν στον ανθρώπινο οργανισμό με ρόλο βοηθητικό μεν αλλά σημαντικό, γιατί διευκολύνουν τη δράση άλλων ουσιών, των ενζύμων, όταν αυτά μεσολαβούν (γίνονται δηλαδή οι καταλύτες) για να συμβούν κάποιες χημικές αντιδράσεις απαραίτητες για την καλή κατάσταση του οργανισμού μας.

Ενα από τα πιο γνωστά, και με εμπορική αξία, συνένζυμα είναι και το Co Q10. Διακινείται με την ασυνήθιστη για το κοινό και κωδικοποιημένη ονομασία Q10, αν και είναι ένα προϊόν που πωλείται χωρίς απαραίτητα να απαιτείται ιατρική γνωμάτευση. Αλλά και όταν ακόμη αποκρυπτογραφηθεί αυτό το «κιου-δέκα», και πάλι δεν λέει πολλά στον μη ειδικό. Το Co προέρχεται από την αντίστοιχη λέξη στα αγγλικά Coenzyme (=συνένζυμο). Το Q από το Quinone, τη χαρακτηριστική χημική ομάδα της κινόνης που δεσπόζει στο μόριο, και το 10 από τον αριθμό των ισοπρενικών ομάδων (με πέντε άτομα άνθρακα η καθεμία). Πρόκειται όμως για μία από τις πιο χρήσιμες ουσίες για έναν πολύπλοκο οργανισμό.

Στον ανθρώπινο οργανισμό υπάρχουν 60 – 100 τρισεκατομμύρια κύτταρα. Σε καθένα από αυτά βρίσκονται μιτοχόνδρια, βιολογικοί σχηματισμοί που σε γενικές γραμμές τους χαρακτηρίζουν σαν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας για το κάθε κύτταρο. Ωστόσο είναι μια πολύ γενική κουβέντα το να λέμε ότι ο οργανισμός μας παίρνει ενέργεια από τις τροφές και θέλει μια πολύ πιο εξειδικευμένη ανάλυση το πώς αυτή η ενέργεια φθάνει να διαμοιράζεται στα δισεκατομμύρια των κυττάρων, πολύ περισσότερο μάλιστα όταν υπάρχουν διάφορες ομάδες όπως τα εγκεφαλικά ή αυτά της καρδιάς που απαιτούν πολύ περισσότερη ενέργεια από άλλα. Ολο σχεδόν το οξυγόνο που εισπνέουμε καταναλώνεται στο να αντιδρά με τους υδατάνθρακες και τα λίπη που παίρνουμε από τις τροφές μας. Αυτή η αντίδραση με το οξυγόνο ονομάζεται καύση και κάπως πιο εξειδικευμένα οξείδωση.

Το 95% της ενέργειας στο κύτταρο αποδίδεται χάρη στη μεταφορά ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων, σαν να έχουμε δηλαδή έναν αγωγό που μεταφέρει ενέργεια στο κύτταρο απ’ έξω με τη βοήθεια ηλεκτρικού ρεύματος και άλλα μικρότερα εργοστάσια μέσα να τη μετατρέπουν σε μορφές χρήσιμες για αυτό. Αν το κύτταρο το φανταστούμε σαν μια μηχανή που χρησιμοποιεί οξυγόνο για καύσιμο, το συνένζυμο Q10 έχει αντίστοιχα τον ρόλο του σπινθηριστή, είναι δηλαδή το μπουζί που δίνει κάθε φορά τη δυνατότητα να γίνει η καύση, στην ουσία η μεταφορά στις σωστές κατευθύνσεις και μέσα από τις βιολογικές μεμβράνες ηλεκτρονίων και πρωτονίων για να συντίθεται το μόριο ΑΤΡ (που χρησιμεύει κάπως σαν ενεργειακό νόμισμα και «πληρώνεται» για τις ανάγκες κάθε φορά του κυττάρου). Το κακό είναι ότι τη δουλειά του συνενζύμου Q10 δεν μπορεί να την κάνει άλλος. Τροφές όπως τα λιπαρά ψάρια, το σκουμπρί, η σαρδέλα, το μοσχαρίσιο κρέας (ψητά και όχι τηγανητά) αλλά και το σπανάκι εφοδιάζουν τον οργανισμό με αυτό, ενώ σε προχωρημένη ηλικία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν παράγει πάντοτε όσα χρειάζεται και είναι ανάγκη να ενισχύεται με το Q10 σε μορφή κάψουλας που λαμβάνεται μαζί με το φαγητό για καλύτερη απορρόφηση, διότι το συνένζυμο αυτό διαλύεται (προσοχή: δεν εννοούμε ότι αποσυντίθεται) στο λίπος και όχι στο νερό.

Το Q10, επειδή μπορεί εύκολα να δώσει ηλεκτρόνια και τότε, όπως λέμε, οξειδώνεται, είναι και αντιοξειδωτικό. Αυτό σημαίνει πως όταν συναντηθεί με τις επιβλαβείς για τον οργανισμό ελεύθερες ρίζες που ψάχνουν για ηλεκτρόνια και δεν διστάζουν να τα αποσπάσουν από ωφέλιμες για εμάς ουσίες, καθιστώντας τες άχρηστες, τους δίνει τα ηλεκτρόνια που ζητούν και έτσι εξουδετερώνεται η δράση τους. Αν και έχει ανακαλυφθεί εδώ και 40 χρόνια η ιατρική κοινότητα ανακαλύπτει αργά και προσεκτικά τις καλές ιδιότητες του συνενζύμου αυτού, αλλά ακόμη συνιστάται να μην το παίρνουν με τη μορφή προσθέτων άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών.