Στα χέρια ενός νέου εμίρη περνούν τα πλούτη του Κατάρ

Είναι αλήθεια ότι πολλοί θορυβήθηκαν για τις πιθανές επιπτώσεις (αρνητικές φυσικά) της αλλαγής κορυφής στο Κατάρ. Και θορυβήθηκαν, διότι ο νέος ισχυρός άνδρας της χώρας, σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Θάνι, θα έχει πλέον τον πρώτο λόγο σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της Qatar Investment Authority. Πρόκειται για την επενδυτική αρχή που διαχειρίζεται τα πλεονάσματα των κεφαλαίων του εμιράτου, όσα περισσεύουν δηλαδή στην κυβέρνηση της Ντόχα από την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων πετρελαίου και (κυρίως) φυσικού αερίου. Αλλοι υπολογίζουν στα 100 δισ. δολάρια την αξία των επενδύσεων στο εξωτερικό που έχει κάνει την οκταετία της λειτουργίας του το fund της κυβέρνησης του Κατάρ, άλλοι την υπολογίζουν στα 200 δισ. δολάρια.

Το εύλογο ερώτημα που αναζητεί απάντηση είναι τι μπορεί να φέρει στο κρατικό fund του Κατάρ η ξαφνική έλευση ενός νέου άνδρα 33 ετών που χρίζεται αιφνιδιαστικά μονάρχης από τον μόλις 61 ετών πατέρα του. Παρένθεση. Ο απερχόμενος εμίρης Χαμάντ μπιν Χαλίφα Αλ Θάνι κατέλαβε την εξουσία στο εμιράτο το 1995 ανατρέποντας τον πατέρα του με ένα, αναίμακτο πάντως, πραξικόπημα. Κλείνει η παρένθεση. Ποιοι αναρωτιούνται; Οι μέτοχοι της Barclays, όπου το επίσημο κρατικό επενδυτικό όχημα του Κατάρ κατέχει μερίδιο 12,7%. Αναρωτιούνται επίσης οι μέτοχοι της Credit Suisse, στην οποία το Κατάρ κατέχει μερίδιο 6%, της Royal Dutch Shell, όπου κατέχει μερίδιο 3%, της ελληνικής Alpha Bank, αλλά και της Sainsbury και της Miramax και πολλών ακόμη μεγάλων επιχειρήσεων κυρίως στην Ευρώπη.

Αναρωτιούνται οι μέτοχοι και οι εργαζόμενοι στα πολυκαταστήματα Harrods του Λονδίνου και Printemps του Παρισιού. Ακόμη και οι οπαδοί της γαλλικής ποδοσφαιρικής ομάδας Παρί Σεν Ζερμέν, η οποία ανήκει πλέον εξ ολοκλήρου στην κρατική εταιρεία συμμετοχών του Κατάρ, αναρωτιούνται αν θα συνεχίσει να ενισχύεται η ομάδα τους με παικταράδες σαν τον Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς ή με αειθαλείς σταρ του ποδοσφαίρου και των κοσμικοτήτων εν γένει, όπως ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, που, αν μη τι άλλο, κόβει μονέδα.

Οι οπαδοί της Παρί ίσως είναι εκείνοι που πρέπει να ανησυχούν λιγότερο για το μέλλον. Ο νέος ηγέτης του Κατάρ απολαμβάνει εδώ και καιρό στην πατρίδα του το προσωνύμιο… «ο Μίστερ Σπορ»! Δεξιοτέχνης τενίστας, αλλά και ποδοσφαιρόφιλος, ο εμίρης (πλέον) Ταμίμ πρωτοστάτησε στην εξαγορά της παριζιάνικης ομάδας από το κρατικό fund, παρ’ ότι είναι οπαδός της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Επιπλέον, επέβλεψε την εκστρατεία που απέδωσε την ανάθεση της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2022 στο Κατάρ.

Και πέρα από τα αθλητικά, ο Ταμίμ ως υποδιοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων παρακολούθησε από κοντά τα εξοπλιστικά προγράμματα που υπέγραψε η χώρα του με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ. Επίσης, διηύθυνε το 2010 τον στρατηγικό διάλογο με τη Σαουδική Αραβία, που οδήγησε στην αναθέρμανση των διμερών σχέσεων. Τέλος, ο Ταμίμ ανέλαβε καθοριστική δράση για την ανοικοδόμηση της περίφημης «Πόλης της Εκπαίδευσης». Πρόκειται για ένα campus παραρτημάτων δυτικών Πανεπιστημίων, που λειτουργεί στην Ντόχα με πρωτοβουλία της αγαπημένης μητέρας του νέου εμίρη, της Μόζα. Στη Μόζα χρωστά άλλωστε ο Ταμίμ, όπως πολλοί λέγουν, όχι μόνο την εξαιρετική μόρφωση που έλαβε, αλλά και την αναρρίχησή του στον θρόνο του Κατάρ.

Ενεργειακή και οικονομική υπερδύναμη

• Ο απελθών εμίρης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θάνι μετέτρεψε μέσα σε μία 15ετία το Κατάρ από μια χώρα της ερήμου σε κορυφαία ενεργειακή δύναμη στον κόσμο. Με πληθυσμό 2 εκατομμυρίων κατοίκων, εκ των οποίων οι ντόπιοι είναι μόλις 250.000 (οι υπόλοιποι είναι ξένοι εργάτες), η μικρή χώρα του Περσικού είναι σήμερα η μεγαλύτερη εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο.

• Το Κατάρ αναπτύσσεται με κινεζικούς ρυθμούς (6,3% το 2012) και έχει ανεργία μόλις 0,5%. Είναι επίσης η χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο – 102.800 δολάρια ετησίως. Και ενώ πρόκειται για μια βαθιά θρησκευόμενη και συντηρητική κοινωνία, προβάλλει ως πρωτοπόρος των μεταρρυθμίσεων.

• Στην Ντόχα εδρεύει το «ισλαμικό CNN», το τηλεοπτικό δίκτυο Aλ Τζαζίρα (ιδρύθηκε το 1996). Στην Ντόχα λειτουργούν επίσης γραφεία των Ταλιμπάν και της Χαμάς. Ως το 2009 όμως η πρωτεύουσα του Κατάρ φιλοξενούσε και ισραηλινό εμπορικό κέντρο! Εκλεισε μετά την εισβολή των Ισραηλινών στη Γάζα τη χρονιά εκείνη…

Η στήριξη από τη σεΐχα Μόζα
Η μητέρα τουτ Ταμίμ έχει οικοδομήσει μια βάση εξουσίας στη χώρα
Λέγεται ότι πίσω από έναν ισχυρό ηγέτη κρύβεται µια ισχυρή γυναίκα – εξυπακούεται ότι η ρήση δεν ισχύει όταν πρόκειται για γυναίκα-ηγέτη. Στην περίπτωση του νέου εµίρη του Κατάρ Ταµίµ µπιν Χαµάντ αλ Θάνι η γυναίκα αυτή είναι η µητέρα του. Η εντυπωσιακά όµορφη και αριστοκρατική σεΐχα Μόζα δεν έπαιξε τον καθοριστικό ρόλο µόνο στην ανατροφή και στη µόρφωση του Ταµίµ. Με το εκπαιδευτικό και επιστηµονικό Ιδρυµα του Κατάρ (Qatar Foundation), που δηµιούργησε και στο οποίο ανήκει και η «Πόλη της Εκπαίδευσης», έχει οικοδοµήσει µια παρασκηνιακή αλλά πανίσχυρη βάση εξουσίας στη χώρα.

Η Μόζα είναι η δεύτερη από τις τρεις συζύγους του απελθόντος εμίρη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θάνι. Είναι όμως και η μοναδική που παρίσταται στο πλευρό του στις επίσημες εμφανίσεις του και τον συνοδεύει στις διεθνείς περιοδείες. Γυναίκα με καλλιέργεια και απαράμιλλη ανατολίτικη φινέτσα, η σεΐχα φρόντισε να λάβουν εξαιρετική μόρφωση όλα τα παιδιά της. Ο Ταμίμ είναι αλήθεια ότι τα έπαιρνε τα γράμματα, γι’ αυτό και το 2003 έλαβε τον τίτλο του διαδόχου που αποποιήθηκε (!) ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιασίμ. Παρεμπιπτόντως, ο Χαλίφα αλ Θάνι έχει δύο μεγαλύτερους γιους από την πρώτη σύζυγό του, οι οποίοι όμως ουδέποτε μπήκαν στο παιχνίδι της διαδοχής.

Ο Ταμίμ έλαβε αγγλο-γαλλική παιδεία. Σπούδασε στα φημισμένα βρετανικά σχολεία Χάροου και Σέρμπορν και επίσης στη Βασιλική Στρατιωτική Ακαδημία του Σάντχερστ. Ως παιδί όμως είχε αλγερο-μαροκινή γκουβερνάντα, ενώ η μητέρα του τον έστελνε τα καλοκαίρια στη Γαλλία για να εξοικειωθεί καλύτερα με τη γλώσσα. Η πρώτη κυβέρνηση που διόρισε έχει για επικεφαλής έναν πρώην αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών (ο πρωθυπουργός ανέλαβε και υπουργός Εσωτερικών), ενώ διατήρησε το διπλωματικό επιτελείο του πατέρα του. Διατήρησε τον ίδιο υπουργό Εξωτερικών, αλλά διόρισε νέο υπουργό Οικονομικών.

Ο νέος εμίρης δεν αποκάλυψε ακόμη αν προτίθεται να διατηρήσει την ηγεσία της Επενδυτικής Αρχής του Κατάρ. Ο διεθνής Τύπος πιθανολογεί ότι θα τη διατηρήσει, ερμηνεύοντας τις διακηρύξεις περί «συνέχειας» της εικόνας του Κατάρ στο εξωτερικό και της «μεταρρύθμισης στο εσωτερικό», που περιέλαβε στο πρώτο διάγγελμά του την Πέμπτη. Ισως αυτός να είναι ο κεντρικός στόχος της διακυβέρνησης Ταμίμ: η διατήρηση των οικονομικών και διπλωματικών επιτευγμάτων του πατέρα του και η θωράκιση του εσωτερικού της χώρας από τον κίνδυνο να σαρωθεί κι αυτή από την περίφημη Αραβική Ανοιξη. Συντηρητική η συνταγή; Οχι απαραιτήτως, αν σκεφθεί κανείς ότι διόρισε και γυναίκα υπουργό (Επικοινωνιών) ο Ταμίμ, μια από τις ελάχιστες στον αραβικό κόσμο. Ε, η σεΐχα Μόζα ίσως να έβαλε το δαχτυλάκι της κι εδώ.