Πριν από 25 χρόνια ο Στινγκ τραγουδούσε για έναν «Αγγλο στη Νέα Υόρκη» που δεν μπορούσε να κρύψει την καταγωγή του στη νέα του πατρίδα αφού τον… πρόδιδε η βαριά προφορά του. Σε αντίστοιχη θέση θα βρεθεί πιθανότατα και ο νέος διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας ως ένας Καναδός στο Λονδίνο. Ο Μαρκ Κάρνι, ο οποίος αναλαμβάνει τα νέα του καθήκοντα την 1η Ιουλίου, θα είναι ο πρώτος μη γηγενής που τοποθετείται στην κορυφή της ιεραρχίας στα 318 χρόνια λειτουργίας της Τράπεζας. Ομως η καταγωγή του Κάρνι δεν αποτελεί το μόνο στοιχείο που τον διαφοροποιεί από όλους τους προκατόχους του.
Ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας θα είναι για πρώτη φορά επιφορτισμένος με τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας καθώς ως σήμερα τον ρόλο αυτό είχε η Αρχή Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών. Η εμφανής αδυναμία της ανεξάρτητης Αρχής να ασκήσει πραγματικό έλεγχο στο πανίσχυρο τραπεζικό λόμπι του λονδρέζικου Σίτι επιβεβαιώθηκε με το τελευταίο σκάνδαλο που ήρθε στο φως της δημοσιότητας έναν χρόνο πριν όταν η διοίκηση της Barclays παραδέχθηκε ότι «μαγείρευε» τα στοιχεία που διαμορφώνουν έναν από τους βασικότερους δείκτες αναφοράς για χρηματοοικονομικές συναλλαγές και αγοραπωλησίες συμβολαιακών και δομημένων προϊόντων συνολικής αξίας 350.000 δισ. δολαρίων.
Το σκάνδαλο του Libor
Το σκάνδαλο χειραγώγησης του διατραπεζικού επιτοκίου Libor ρίχνει τη σκιά του στην Τράπεζα της Αγγλίας και για έναν ακόμη λόγο: ο μέχρι πριν από έναν χρόνο θεωρούμενος ως ο επικρατέστερος διάδοχος του απερχόμενου διοικητή Μέρβιν Κινγκ ήταν εκείνος που βρέθηκε μαζί με τους άλλους τραπεζίτες μπλεγμένος στην υπόθεση, όπως αποδείχτηκε από την εξέταση της αρμόδιας επιτροπής του βρετανικού κοινοβουλίου την περασμένη χρονιά. Αυτός ήταν άλλωστε ο λόγος που τα ηνία της Τράπεζας καλείται τώρα να αναλάβει ένας τραπεζίτης από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και όχι ο μέχρι σήμερα υπ’ αριθμόν 2 στην ιεραρχία της Τράπεζας Πολ Τάκερ.
Οσοι βιάζονται να βρουν τα τρωτά σημεία του νέου διοικητή τον χαρακτηρίζουν «αλεξιπτωτιστή». Πράγματι, ο 48χρονος Καναδός δεν είχε ως σήμερα καμία σχέση με την κεντρική τράπεζα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ήρθε «από το πουθενά». Η θέση του ως επικεφαλής της τραπεζικής εποπτικής αρχής της Βασιλείας αποτελεί από μόνο του στοιχείο ικανό για να δικαιολογήσει την απόφαση του Ντέιβιντ Κάμερον να τον τοποθετήσει στη θέση.
Επιπλέον, τα πέντε χρόνια της θητείας του στην κεντρική τράπεζα του Καναδά θεωρούνται από τους οικονομικούς αναλυτές ως ιδιαίτερα επιτυχημένα αφού η οικονομία της βορειοαμερικανικής χώρας έχει ήδη από το 2011 επιστρέψει στα προ της κρίσης επίπεδα χάρη και στη νομισματική πολιτική που ακολούθησε ο Κάρνι. Στην ίδια γραμμή καλείται τώρα να μείνει πιστός ως διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας προκειμένου να δώσει ώθηση (μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων) σε μια οικονομία που ισορροπεί μεταξύ ύφεσης και αναιμικής ανάκαμψης.
«Χρειαζόμαστε το καλύτερο δυνατό που μπορεί να κάνει ο Κάρνι και προσδοκούμε τη συνεργασία μαζί του προκειμένου να εξισορροπήσουμε την οικονομία και τα χρέη μας δίνοντας ώθηση στη χώρα εν μέσω έντασης του διεθνούς ανταγωνισμού» δήλωσε ο βρετανός πρωθυπουργός στο Κοινοβούλιο.
Εγκώμια από τον Κάμερον
Πλέκοντας το εγκώμιο του καναδού τραπεζίτη, ο βρετανός πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στην πολύτιμη εμπειρία του τόσο σε θεσμικούς φορείς χάραξης νομισματικής πολιτικής όσο και «στον ιδιωτικό τομέα». Στην προκειμένη περίπτωση, η αναφορά σχετίζεται κυρίως με τα 13 χρόνια προϋπηρεσίας του Κάρνι στην Goldman Sachs. Κανείς βέβαια δεν «θύμισε» στον Κάμερον ότι η φήμη της Goldman Sachs δεν προκαλεί πλέον ευχάριστους συνειρμούς, ειδικά αν κάποιος όπως ο Κάρνι είχε στη δικαιοδοσία του τους ευαίσθητους (αν όχι αμαρτωλούς) τομείς της διαχείρισης κρατικού χρέους.Με μια πρόχειρη ματιά στα πεπραγμένα της αμερικανικής τράπεζας διαπιστώνει κανείς ότι όταν ο Κάρνι ανέβαινε τα σκαλιά της ιεραρχίας στις διοικήσεις «διαχείρισης χρέους αναδυόμενων οικονομιών», η ρωσική οικονομία κλυδωνιζόταν από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 1998. Την περίοδο εκείνη η αμερικανική τράπεζα έπαιζε σε διπλό ταμπλό: από τη μια πλευρά είχε θέση οικονομικού συμβούλου στο Κρεμλίνο (το οποίο εφάρμοζε τότε κατά γράμμα τη νεοφιλελεύθερη συνταγή μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων) ενώ από την άλλη πλευρά κερδοσκοπούσε εναντίον της Ρωσίας ποντάροντας στην αδυναμία αποπληρωμής του χρέους της.
Σήμερα οι ιστορίες αυτές ανήκουν πια στην ιστορία και από το βιογραφικό του Κάρνι έχουν απαλειφθεί πλέον τα «σκοτεινά σημεία» και έχει μείνει μόνο η φήμη του ως «αυστηρού επόπτη» από την πενταετή θητεία του στην καναδική κεντρική τράπεζα.
Σκιά νέων χρηματοπιστωτικών σκανδάλων
Ο διάδοχος του Κινγκ θα πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να τα βάλει με τους τραπεζίτες του Σίτι
Οταν πριν από έναν χρόνο άρχισε η διαρροή στον διεθνή Τύπο της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του υποδιοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Πολ Τάκερ με τον εκτελεστικό διευθυντή της Barclays Ρόμπερτ Ντάιαμοντ αποκαλύφθηκε –σε δόσεις –η πραγματική διάσταση του σκανδάλου της χειραγώγησης του διατραπεζικού επιτοκίου Libor. Ετσι, μέσα σε λίγες εβδομάδες, ήρθε στο φως της δημοσιότητας το έως τότε αόρατο δίκτυο εσωτερικής συνεννόησης των μεγαλύτερων τραπεζικών ομίλων που έδιναν ψευδή στοιχεία για το κόστος δανεισμού τους από τη διατραπεζική αγορά προκειμένου να εμφανίζουν προς τα έξω μια (ψεύτικη) εικόνα οικονομικής ευρωστίας.
Στο σκάνδαλο είχαν εμπλακεί επιχειρήσεις υπεράνω πάσης υποψίας, όπως η ελβετική UBS, αλλά το αμιγώς βρετανικό ενδιαφέρον εστιάστηκε στην Barclays και κυρίως στον ύποπτο ρόλο του Τάκερ. Η βρετανική τράπεζα πλήρωσε ακριβά την ανάκτηση της αξιοπιστίας της (κατέβαλε συνολικά πρόστιμο 350 εκατ. ευρώ στις αμερικανικές και βρετανικές Αρχές), ενώ το «άστρο του Ντάιαμοντ έσβησε άδοξα, παρά τα διθυραμβικά σχόλια του Τύπου και τους επαίνους του τραπεζικού λόμπι που τον συνόδευαν στην καριέρα του. Ομως το τίμημα για τον Τάκερ ήταν ακόμη πιο οδυνηρό. Μπορεί να μην έχασε τη θέση του, όμως ο Κάμερον του τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια στερώντας του αυτό που εθεωρείτο σχεδόν δεδομένο: την αναβάθμισή του σε διοικητή της τράπεζας μετά τη λήξη της θητείας του Μέρβιν Κινγκ.
Ετσι τώρα, για να φανεί αντάξιος της εμπιστοσύνης του Κάμερον, ο διάδοχος του Κινγκ θα πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να τα βάλει με τους τραπεζίτες του Σίτι. Βέβαια η φήμη που τον συνοδεύει από το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB) της Βασιλείας προϊδεάζει θετικά για την ικανότητά του να επιβάλει αυστηρούς κανόνες παρά τις επιθυμίες (και τις πιέσεις) των τραπεζιτών. Ομως στην περίπτωση του βρετανικού πιστωτικού συστήματος καλείται να χαράξει βαθιές τομές που δεν έχουν έως τώρα καταφέρει να κάνουν οι άλλοι κεντρικοί τραπεζίτες.
Συγκεκριμένα, θα πρέπει να επιβάλει τον διαχωρισμό των εμπορικών από τις επενδυτικές δραστηριότητες των τραπεζών που θεωρείται αναγκαία και ικανή συνθήκη εξυγίανσης του κλάδου. Ασφαλώς οι υπόγειες διαδρομές των χρηματιστηριακών εντολών και της κερδοσκοπίας δεν πρόκειται να έρθουν στην επιφάνεια μόνο με τον διαχωρισμό των τραπεζών σε εμπορικές και επενδυτικές.
Αλλωστε, μόλις πριν από μία εβδομάδα η υπαγόμενη στην Τράπεζα της Αγγλίας Αρχή Χρηματοπιστωτικών Συμπεριφορών (FCA) ξεκίνησε έρευνα για τη διερεύνηση πιθανού σκανδάλου στις αγορές συναλλάγματος. Αν λοιπόν ο Μαρκ Κάρνι θελήσει να φτάσει την επιχείρηση κάθαρσης του χρηματοπιστωτικού κλάδου ως το τέλος, προφανώς θα έχει πολλή δουλειά μπροστά του.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ