Ανάμεσα στην «Οδύσσεια» και στον Καβάφη

Ο ήχος της «Οδύσσειας»: αυτός είναι ο Θοδωρής Οικονόμου που συνέθεσε και έπαιξε ζωντανά και στις 120 παραστάσεις του ομηρικού έπους διά χειρός Ρόμπερτ Γουίλσον στην Αθήνα και στο Μιλάνο. Και τώρα που η μουσική της «Οδύσσειας» κυκλοφορεί σε CD, ο ίδιος, «σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος…», αποφάσισε να δώσει μια σειρά προσωπικών συναυλιών. Γιατί η σύμπτωση το ήθελε, προτού συναντηθεί με τον αμερικανό σκηνοθέτη και την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, να έχει ξεκινήσει τη μελοποίηση ποιημάτων του Καβάφη.

«Είναι η πρώτη φορά που βγαίνω τόσο προσωπικά στο κοινό. Γιατί τα τελευταία δέκα χρόνια συνήθως φαίνομαι μέσα από τη δουλειά μου στο θέατρο ή τη συνεργασία μου με άλλους καλλιτέχνες, συνθέτες και τραγουδιστές».

Γι’ αυτό και θεωρεί τόλμημα αυτή την απόφασή του –ένα τόλμημα όμως που βασίζεται σε γερές βάσεις: «Μου έδωσε μεγάλη δύναμη η «Οδύσσεια», μου έδωσε μεγάλη δύναμη η εμπιστοσύνη που μου έδειξε ο Μπομπ Γουίλσον» λέει ο μουσικός. «Κι έτσι ένιωσα την ανάγκη να κάνω πολύ δικά μου πράγματα. Μέσα σε αυτή τη συγκυρία που ζούμε σήμερα, όπου δεν αρκεί απλώς να λες «ναι» σε μια δουλειά αλλά να κάνεις… ποδήλατο μόνος σου, άλλαξα πολύ. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η γέννηση του γιου μου…».

Τρία χρόνια δουλεύει πάνω στον Καβάφη και τώρα που «κλείδωσε» τις μελοποιήσεις του αποφάσισε να συνδυάσει στις συναυλίες του τον ποιητή με τον Ομηρο δημιουργώντας μια ενότητα.

«Ενώνω το όνειρο και το ταξίδι που πρεσβεύει η «Οδύσσεια» με την εσωτερικότητα του Καβάφη. Πρόκειται για δέκα μελοποιημένα ποιήματα (αν και έχω γράψει μουσική για 14) που θα παρουσιάσω για πρώτη φορά και μετά θα ηχογραφήσω ακολουθώντας τον παλιό καλό τρόπο». Ανάμεσά τους «Η Πόλη», «Τα Κεριά», «Οι Φωνές», «Τα Παράθυρα», «Περιμένοντας τους Βαρβάρους», «Διακοπή», «Θάλασσα του πρωιού», «Επιθυμίες», «Leaving Therapeia».

«Με αφορά όλο το έργο του Καβάφη, γι’ αυτό και μελοποιώ ποιήματα προ και μετά το 1913… Τα ερμηνεύω εγώ, ως συνθέτης, γιατί θέλω να δώσω την εικόνα και την αλήθεια όπως ακριβώς τα εμπνεύστηκα και τα πρωτοτραγούδησα…». Δημιουργεί λοιπόν ένα μουσικό σύμπαν το οποίο αναδύεται μέσα από έναν μουσικό αυτοσχεδιασμό. Τον ενδιαφέρει η ατμόσφαιρα στο μυαλό του ποιητή… «Είναι πολύ δύσκολο να βρεις έναν ερμηνευτή που θα κολυμπήσει άνευ όρων στο δικό σου όνειρο». Οσο για τον δίσκο, τον μεταφέρει για το 2014.

Ο Θοδωρής Οικονόμου συνηθίζει να γράφει μουσική πάνω στον λόγο, γι’ αυτό και δεν έχει ασχοληθεί πολύ με το τραγούδι. «Η σχέση μου με το τραγούδι είναι ιδιαίτερη. Πιστεύω ότι έχει καταστραφεί το τραγούδι. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει αλήθεια αλλά μια εμπορική ανάγκη».

«Ηταν μια τεράστια εμπειρία, ένα μάθημα δουλειάς» απαντά στο σχετικό ερώτημα ο Θοδωρής Οικονόμου. «Είναι ένα μάθημα για το πώς δουλεύεις, πώς ακούς, πώς βλέπεις τα πράγματα ως καλλιτέχνης. Είναι ένα μάθημα συνεργασίας για το πώς ξεπερνάς τους φόβους σου και γράφεις ατάκα κι επί τόπου μουσική… Είναι ένα μάθημα για το πώς σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι και πώς εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου. Ο Γουίλσον σού δίνει ελευθερία για να δημιουργήσεις και ο ίδιος κάνει τα πράγματα να λειτουργούν».

Θυμάται ότι τον ειδοποίησαν από το Εθνικό μόλις την προηγουμένη της ακρόασης… Ετρεξε και περίμενε στην ουρά. Οταν μπήκε μέσα, ο Γουίλσον του ζήτησε να κλείσει τα μάτια και να φανταστεί μια ταινία. «Παίξε σαν να γράφεις τη μουσική από την ταινία…» μου είπε. «Εκλεισα τα μάτια μου και ξεκίνησα. Οταν σταμάτησα είχαν περάσει είκοσι λεπτά και κανείς δεν είχε κουνηθεί από τη θέση του. Είπα μέσα μου: «Τώρα δώσε ό,τι μπορείς»… Mε σταμάτησε στα 45 λεπτά. Και άρχισε να μου δίνει μικρά θέματα για αυτοσχεδιασμό, όπως έναν ελέφαντα που χορεύει ή χίλιους ελέφαντες που χορεύουν ή ένα ποντικάκι που τρέχει, αρκούδες… Ημουν τρομερά ευχαριστημένος με τον εαυτό μου. Στην πιο δύσκολη οντισιόν της ζωής μου ήμουν ικανοποιημένος, ακόμη και αν δεν με επέλεγε… Επειτα από μία ώρα με πήραν τηλέφωνο…» λέει και συνεχίζει, φανερά συγκινημένος, τη διήγηση:

«Ξεκινήσαμε στο «Ρεξ». Μου έβαλε ένα ηλεκτρικό πιάνο και μου είπε: «Σ’ ευχαριστώ που ήρθες. Εγώ θα κάνω τη δουλειά μου κι εσύ παίζε. Θέλω όμως να έχω την ευχέρεια να σου λέω αν κάτι δεν μου κάνει…». Αυτός είναι ο Γουίλσον. Ξέρει να σου βγάζει το 100% και να σ’ το παίρνει με σεβασμό και ευγένεια… Σε αφήνει ελεύθερο γιατί χωρίς ελευθερία δεν μπορείς να παίξεις, δεν μπορείς να κάνεις τίποτα».