Ο χώρος της Υγείας στην Ελλάδα είναι από τους πλέον ευαίσθητους –κάποιοι θα πουν «και από τους πλέον νοσογόνους»… Κοινή διαπίστωση όλων είναι ότι πάσχει. Αυτό δεν σημαίνει ότι επί της σημερινής πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, όπως και επί προηγουμένων υπουργών, δεν έχουν γίνει προσπάθειες εξορθολογισμού και εκσυγχρονισμού –άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο φιλόδοξες, άλλες περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένες. Ολες όμως, φοβούμαι, έπασχαν ως προς την κεντρική τους φιλοσοφία. Ο υπουργός με τους συμβούλους του αποφάσιζε και διέτασσε ένα πλαίσιο αλλαγών, τις οποίες επιχειρούσε να επιβάλει στο σύνολο του χώρου της Υγείας. Αυτός ο χώρος όμως προφανώς περιλαμβάνει στους κόλπους του ισχυρά και αντικρουόμενα συμφέροντα, καθώς και καταξιωμένες προσωπικότητες με γνώση και εμπειρία, η οποία είναι κρίμα να αγνοείται. Κατά κάποιον τρόπο οι υπουργοί είχαν πάντα την τάση να βάζουν το κάρο μπροστά από το άλογο. Εδιναν έμφαση στη δική τους πολιτική βούληση και στους σχεδιασμούς των δικών τους ανθρώπων (έστω ειδικών, αν και όχι πάντα…) αγνοώντας και την αντίσταση των συμφερόντων και τις θέσεις των πιο ειδικών.
Χρειάζεται μια διαφορετική φιλοσοφία, μια διαφορετική προσέγγιση. Το ζητούμενο είναι να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο ενεργού και δημιουργικής συμμετοχής όλων των εμπλεκόμενων φορέων και προσωπικοτήτων κοινής αποδοχής, το οποίο να προσδιορίσει συγκεκριμένους στόχους, να θέσει στενά αλλά ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, και να συντονίσει έναν δεσμευτικό διάλογο που θα κυοφορήσει την αναγκαία, μεγάλη μεταρρύθμιση στον χώρο της Υγείας. Μια μεταρρύθμιση που θα περιλαμβάνει άμεσα βήματα, μεσοπρόθεσμες λύσεις και μακρόπνοες αλλαγές. Μια μεταρρύθμιση που θα αθροίζει τη γνώση και την εμπειρία όλων, αντί να διαιρεί τα επιμέρους συμφέροντα.
Η επιδίωξη μιας τέτοιας συναίνεσης είναι ρεαλιστική; Ενας τέτοιος διάλογος μπορεί να αποδώσει; Προσωπικά, με την επιστημονική και ακαδημαϊκή γνώση, την επαγγελματική εμπειρία, τη συνδικαλιστική συμμετοχή τριών και πλέον δεκαετιών, είμαι πεπεισμένος ότι ναι, είναι δυνατόν:
- Να συνεργαστούν, αλληλοσυμπληρούμενοι, ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας της Υγείας.
- Να κλείσει η ψαλίδα μεταξύ δημόσιων νοσοκομείων και ιδιωτικών κλινικών.
- Να εναρμονιστεί το λειτούργημα των γιατρών του ΕΣΥ με αυτό των πανεπιστημιακών γιατρών.
- Να βρεθεί ασφαλές σημείο ισορροπίας ανάμεσα στα γενόσημα και στα πρωτότυπα φάρμακα.
- Να βρεθούν οι χρυσές τομές στη διοικητική αναδιοργάνωση των δομών του Συστήματος Υγείας.
- Να συμφωνηθεί ένα νέο σύστημα αξιολόγησης του ιατρικού δυναμικού του Δημοσίου, καθώς και της λειτουργίας των δημόσιων νοσοκομείων και ιδιωτικών κλινικών.
- Να υλοποιηθεί μια αποτελεσματική αποκέντρωση της Υγείας, που θα περιλαμβάνει την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών, αλλά και την ιατρική εκπαίδευση (ειδικότητες), καθώς και την εκπαίδευση του νοσηλευτικού προσωπικού.
Η πρόκληση μιας συναινετικής μεταρρύθμισης της πάσχουσας Υγείας θυμίζει, πράγματι, το πρόβλημα του… τετραγωνισμού του κύκλου. Κι όμως, δεν είναι έτσι! Απλώς, δεν είναι πρόκληση για μαθητευόμενους μάγους. Τα συχνά αντικρουόμενα συμφέροντα στον ευρύτερο ιατρικό χώρο έχουν σημεία τομής τα οποία μπορούν να προσδιοριστούν, και στόχους στους οποίους μπορούν να συγκλίνουν. Αλλά δεν τους δόθηκε ποτέ πραγματικά η ευκαιρία και η δυνατότητα να το κάνουν. Μια διαφορετική φιλοσοφία και προσέγγιση θα απέδιδε νομοτελειακά και διαφορετικά αποτελέσματα. Είναι, κατά βάθος, σήμερα το μόνο ρεαλιστικό στοίχημα αλλαγής σε έναν χώρο όπου όλοι συνομολογούν ότι πάρα πολλά πρέπει να αλλάξουν.
Ο κ. Στέλιος Μ. Χατζηγάκης είναι χειρουργός-οφθαλμίατρος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
