Χουριέτ: «Από τον Ερντογάν εξαρτώνται όλα»

Πολλοί από το κυβερνόν κόμμα βλέπουν ότι έκαναν σοβαρότατο λάθος όταν προσπάθησαν να επιβάλλουν ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο ανάπλασης της Πλατείας Ταξίμ αλλά και όταν εξαπέλυσαν την αστυνομική βία κατά των ειρηνικών διαδηλωτών, γράφει ο Μουσταφά Ακιόλ στην εφημερίδα «Hurriyet». «Όμως ο ίδιος ο Ερντογάν, ο άνθρωπος που αποτελεί τον στόχο όλης αυτής της οργής στους δρόμους, παραμένει περιφρονητικός, προκλητικός και αναίσθητος».

Ο τούρκος αρθρογράφος αναφέρει ότι όταν ο Ερντογάν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο καθ’ οδόν προς τη Βόρεια Αφρική γιατί δεν μεταχειρίζεται πιο «ήπιους τόνους» προς τους διαδηλωτές, ο τούρκος πρωθυπουργός απάντησε: «Δεν γνωρίζω τι είναι οι πιο ήπιοι τόνοι». Ναι, πραγματικά δεν γνωρίζει, επιβεβαιώνει ο Ακιόλ.

«Αυτό ακριβώς είναι η καρδιά του προβλήματος: το εκφοβιστικό στυλ του Ερντογάν», γράφει στη «Hurriyet» την Τετάρτη. «Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν έκανε υπέροχα πράγματα για την Τουρκία την τελευταία δεκαετία και είχε επιτυχίες τις οποίες υποστήριξα με ενθουσιασμό. Όμως υπάρχει πρόβλημα με το πώς εννοεί τη δημοκρατία («κέρδισα τις εκλογές, αποφασίζω και διατάζω») και το πώς μειώνει τους αντιπάλους του και εκτρέφει την ένταση στη χώρα η οποία εξερράγη με τρόπο που ούτε ο ίδιος είχε διαβλέψει».

Ο Ακιόλ θεωρεί πως αν ο Ερντογάν «είχε εμφανιστεί μπροστά στις κάμερες την πρώτη νύχτα, είχε ζητήσει συγνώμη για τη βία και είχε υποσχεθεί διάλογο με την αντιπολίτευση και την κοινωνία των πολιτών για τα σχέδια για την Πλατεία Ταξίμ, τα πράγματα θα είχαν ηρεμήσει».

Ο αρθρογράφος δεν πιστεύει ότι η ένταση προκλήθηκε λόγω της δυσφορίας για την ισλαμιστική πολιτική της κυβέρνησης. «Όχι. Και ο Γκιουλ είναι εξίσου ισλαμιστής στην κοσμοθεωρία του, αλλά είναι πολύ πιο μετριοπαθής και φιλελεύθερος». Το πρόβλημα είναι «ο συνδυασμός μιας αυταρχικής προσωπικότητας με μια πολιτική κουλτούρα που τρέφει σεβασμό για τέτοιες προσωπικότητες».

Το τί μέλει γενέσθαι «εξαρτάται από το είδος της δράσης που θα αναλάβει ο Ερντογάν» για τον οποίο ο Ακιόλ τονίζει ότι «έχει αποδείξει ότι μπορεί να είναι πραγματιστής όταν το επιθυμεί». Το καλό σενάριο είναι δυνατό, καταλήγει.

Ξένα ΜΜΕ: Κλυδωνίζεται ο Ερντογάν αλλά δεν βυθίζεται

Πλήγμα με τεράστιες μεν επιπτώσεις στον Τούρκο πρωθυπουργό θεωρούν τα ξένα ΜΜΕ τις σαρωτικές διαδηλώσεις στη χώρα, που κλείνουν μία εβδομάδα, αλλά δεν βλέπουν απαραίτητα μοιραία έκβαση για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν -δηλαδή «πολιτικό θάνατο». Ο Ερντογάν θεωρείται ότι «επλήγη, αλλά δεν γκρεμίστηκε», αν και οι ημέρες της πολιτικής τους παντοδυναμίας φαίνεται πως έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Ο Ερντογάν ενισχυόταν μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα σταθερά ως η κυρίαρχη πολιτική φυσιογνωμία στην Τουρκία, πορεία που αποκρυσταλλώθηκε με την θριαμβευτική δεύτερη επανεκλογή του και επιβεβαιώνεται με την απουσία, ακόμη και τώρα, οποιασδήποτε προσωπικότητας που θα μπορούσε επικρατήσει απέναντί του. Όμως εάν ήθελε να γίνει «σουλτάνος», όπως τον χαρακτηρίζουν τούρκοι διαδηλωτές και ξένα ΜΜΕ, το όνειρό του πρέπει να θεωρηθεί ότι πνίγηκε στα δακρυγόνα.

«Οι άνευ προηγούμενου διαδηλώσεις και ταραχές θα θέσουν όρια στην εξουσία ενός πρωθυπουργού που θεωρείται κατά γενική ομολογία θύμα του ανυποχώρητου και συναισθηματικού τρόπου διακυβέρνησης που τον έφερε σε τρεις εκλογικές νίκες» γράφει το Reuters. Το κλίμα, υποστηρίζει, ίσως θάψει τις ελπίδες του να αναλάβει έναν ακόμη ισχυρότερο προεδρικό ρόλο τον επόμενο χρόνο.

To μήνυμα έχει φτάσει τουλάχιστον στο κόμμα του, το AKP, σύμφωνα με αναφορές στελεχών του που επικαλείται το βρετανικό πρακτορείο. «Μέλη του κόμματος πιστεύουν πως οι πολιτικές του πρέπει να μαλακώσουν, αν και παραμένουν πιστοί στην κομματική πειθαρχία και τον Ερντογάν προσωπικά» αναφέρουν.

Την εκτίμηση αυτή συμμερίζεται και ο αρχισυντάκτης του τουρκικού τμήματος της Deutsche Welle, Μπαχά Γκιουνγκόρ: Σε άρθρο του με τίτλο «Η τελευταία ευκαιρία του Ερντογάν», υποστηρίζει πως ο τούρκος πρωθυπουργούς δεν έχει πια το περιθώριο να κυβερνά όπως μέχρι τώρα.

H συγγνώμη που ζήτηση ο Αρίντς από τους διαδηλωτές για την υπέρμετρη αστυνομική βία, γράφει, θα έπρεπε να έρθει από τα χείλη του Ερντογάν. «Η αλαζονεία του όμως δεν του το επέτρεψε μέχρι τώρα», γράφει ο Γκιουνγκόρ, καλώντας τον να κάνει.

Η τελευταία εβδομάδα, υποστηρίζει, «είναι η τελευταία ευκαιρία για τον Ερντογάν να εγκαταλείψει την λανθασμένη του πολιτική πυγμής… και να απομακρυνθεί από την ανυποχώρητη στάση του απέναντι σε διαφωνούντες, επικρίσεις που προέρχονται από την κοινωνία και ΜΜΕ που τον ενοχλούν».

Το ίδιο ουσιαστικά σημείο επισημαίνει και ανάλυση στην ισπανική El Pais, η οποία συγκρίνει τις διαδηλώσεις στην Τουρκία με την λεγόμενη Αραβική Άνοιξη, τους Αγανακτισμένους ή τα κινήματα του Occupy. Η βασική ομοιότητα όλων αυτών με την Τουρκία αφορά άμεσα και τον ίδιο τον δοκιμαζόμενο πρωθυπουργό: Συνισταμένη της δυσφορίας είναι η «κρίσης της πολιτικής αντιπροσώπευσης και το διαζύγιο των θεσμών από τους πολίτες», γράφει.

O Τούρκος πρωθυπουργός, εκτιμά, έχει «πέσει στην παγίδα της ίδιας του της επιτυχίας». Η επανεκλογή του με ισχυρότατη πλειοψηφία τον εμποδίζει να αντιδράσει με τον έξυπνο τρόπο, όπως έκαναν άλλα στελέχη του ΑΚΡ που, με πρώτον τον πρόεδρο Γκιουλ, εμφανίστηκαν διαλλακτικότερα.