Το καλοκαίρι της αναδιάρθρωσης

Μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στο τέλος του πρώτου εξαμήνου, ξεκινά, μεσούντος του θέρους, η ανασυγκρότηση του τραπεζικού κλάδου. Μια διαδικασία η οποία θα πλήξει τόσο τον επιχειρηματικό κόσμο όσο και τους εργαζόμενους σε τράπεζες και επιχειρήσεις, αλλά και την κοινωνία ευρύτερα. «Μπαίνουμε σε βαθιά νερά» αναφέρει χαρακτηριστικά κορυφαίος τραπεζίτης, καθώς στο επίκεντρο της διαδικασίας αυτής βρίσκεται η διαχείριση του προβληματικού χαρτοφυλακίου δανείων των τραπεζών.

Είναι προφανές ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν για τα προβληματικά δάνεια συνδέονται με το μέλλον και τις προοπτικές της πλειονότητας των επιχειρήσεων της χώρας, οι οποίες είτε έχουν σταματήσει να εξυπηρετούν τα δάνειά τους είτε έχουν μεταφέρει στο μέλλον την αποπληρωμή τους και απλώς εμφανίζονται ως ενήμερα στα βιβλία των τραπεζών. «Οι τράπεζες θα κληθούν να πάρουν αποφάσεις για το ποιες επιχειρήσεις αξίζουν να χρηματοδοτηθούν και ποιες όχι και ανάλογα θα κατανείμουν τους περιορισμένους πόρους τους» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι.

Πράγμα που σημαίνει ότι οι τραπεζίτες με τη σειρά τους θα μεταφέρουν την πίεση στην πελατεία τους. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «θα ζητήσουν από τις επιχειρήσεις να διαμορφώσουν τα δικά τους σχέδια αναδιάρθρωσης που θα τις καταστήσουν βιώσιμες, άρα και χρηματοδοτήσιμες, σύμφωνα με τα μοντέλα που έχει επιβάλει η τρόικα». Αλλωστε, με βάση αυτά πορεύονται οι επίτροποι των τραπεζών, οι οποίοι εμφανίζονται να έχουν λόγο στις μεγάλες δανειοδοτήσεις και σε κλάδους «με ευαισθησία» όπως αναφέρει ανώτατο τραπεζικό στέλεχος.

Πάντως, η διαδικασία ανασυγκρότησης του τραπεζικού κλάδου ξεκινά με την κατάθεση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των τραπεζών που ανακεφαλαιοποιήθηκαν με κρατικά χρήματα, δηλαδή των τεσσάρων συστημικών και των μικρότερων που θα ακολουθήσουν. Τα σχέδια αυτά θα υποβληθούν στην αρμόδια διεύθυνση ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG Comp) και θα περιλαμβάνουν αναλυτικά τον τρόπο διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το χρονοδιάγραμμα πώλησης θυγατρικών εταιρειών σε Ελλάδα και εξωτερικό με στόχο τη μείωση του μεγέθους των τραπεζικών ομίλων, τον εξορθολογισμό του δικτύου καταστημάτων μετά τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, τη μείωση του προσωπικού κτλ.

Η έγκριση των σχεδίων θα αποτελέσει τον «οδικό χάρτη» πάνω στον οποίο θα κινηθούν οι διοικήσεις των τραπεζών τα επόμενα χρόνια, υπό το άγρυπνο βλέμμα της Τράπεζας της Ελλάδος και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), που θα ελέγχουν την τήρηση των συμφωνηθέντων.

Η αρχή αναμένεται να γίνει το καλοκαίρι με την πώληση θυγατρικών εταιρειών και την εφαρμογή προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου, ιδιαίτερα στους ομίλους της Alpha Bank και Τράπεζας Πειραιώς, που ήταν πρωταγωνιστές του γύρου εξαγορών και συγχωνεύσεων που προηγήθηκε. Σε κάθε περίπτωση, ο περιορισμός των δικτύων και η μείωση του προσωπικού αναμένεται να ολοκληρωθούν στη διάρκεια ζωής των σχεδίων αναδιάρθρωσης, δηλαδή μέσα σε μία τριετία.

Παράλληλα, οι τράπεζες θα πρέπει να προετοιμαστούν για τα πανευρωπαϊκά stress test που θα κάνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στο τελευταίο τρίμηνο του έτους. Στο μεταξύ, ξεκινά και η αξιολόγηση διοικήσεων τραπεζών από το ΤΧΣ, αρχής γενομένης από τη Eurobank, η οποία, ύστερα από τη ματαίωση του deal με την Εθνική, δεν κατέστη δυνατόν να αντλήσει το 10% της αύξησης κεφαλαίου από ιδιώτες επενδυτές. Το Ταμείο έχει ήδη αναθέσει στην εταιρεία συμβούλων Egon Zehnder την αξιολόγηση των ηγετικών στελεχών της τράπεζας.

Είναι προφανές ότι οι διαδικασίες αυτές κρατούν τις διοικήσεις απασχολημένες με θέματα που δεν σχετίζονται με την άσκηση της τραπεζικής. «Είναι ώρα να τελειώνουμε με τα διαδικαστικά θέματα για να ασχοληθούν οι τράπεζες με την πραγματική οικονομία» αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, οι οποίοι επισημαίνουν ότι «η επανεκκίνηση της οικονομίας δεν θα ξεκινήσει όσο οι τράπεζες δεν κάνουν τη δουλειά τους».

Πράγματι, έχει δημιουργηθεί ένα εξαιρετικά γραφειοκρατικό σύστημα που δυσχεραίνει τη λήψη αποφάσεων. «Για όλο και περισσότερες αποφάσεις πρέπει να απευθυνθούμε στο ΤΧΣ για έγκριση, με αποτέλεσμα για ένα θέμα ρουτίνας να περιμένουμε τρεις και τέσσερις εβδομάδες μέχρι να αποφανθούν οι σύμβουλοι του ταμείου, το οποίο έχει να διαχειριστεί μεγάλο όγκο τέτοιων εγκρίσεων» αναφέρει επικεφαλής κορυφαίας τράπεζας. Σύμφωνα με τον ίδιο, τίθεται το ζήτημα «να αποφασίσουμε τι θα κάνει το ΤΧΣ: θα ασχολείται με θέματα στρατηγικής ή με το καθημερινό μάνατζμεντ των τραπεζών;»

Πάντως, στον σχεδιασμό του Ταμείου βρίσκεται η αναζήτηση επενδυτών για το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και τη Νέα Proton Bank, διαδικασίες που έχουν αναταθεί στη Goldman Sachs και τη Rothschild αντίστοιχα. Αν δεν βρεθεί ενδιαφερόμενος στο εξωτερικό, τότε εκτιμάται ότι οι δύο τράπεζες θα καταλήξουν στη Eurobank, για την οποία στη συνέχεια θα κινηθεί διαδικασία αναζήτησης επενδυτών. Αλλωστε, υποχρέωση του ΤΧΣ, το οποίο είναι πλέον ο βασικός μέτοχος όλων των τραπεζών, είναι να πωλήσει την τράπεζα, όσο και τις συμμετοχές του στις υπόλοιπες, και να συγκεντρώσει για λογαριασμό του Δημοσίου όσο το δυνατόν περισσότερα κεφάλαια από αυτά που δαπάνησε για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος.