Κόλαφος η Εκθεση της Τρόικας για την πάταξη της φοροδιαφυγής

«Εκτροχιασμό» του φοροεισπρακτικού και φοροελεγκτικού μηχανισμού με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα έσοδα και την ομαλή εκτέλεση του κρατικού προϋπολογισμού αποκαλύπτει έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι κόκκινες κάρτες που μοιράζει η Τρόικα πολλές και οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν αρκετές ώστε να μην κινδυνεύσουν τα έσοδα καθώς ούτε η φοροδιαφυγή έχει καταπολεμηθεί ούτε τα ληξιπρόθεσμα εισπράττονται με την ένταση που απαιτούν οι περιστάσεις και η κρίσιμη κατάσταση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία.

Μάλιστα ζητά να δοθεί αυτονομία στην Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων ώστε να δοθεί τέλος στις όποιες πολιτικές παρεμβάσεις από όπου και αν αυτές προέρχονται αλλά και στη διαφθορά.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση ότι η Διεύθυνση Εσωτερικών Υποθέσεων παρέλαβε πρόσφατα στοιχεία για 130 υπαλλήλους που εμφανίζονται στις λίστες με τα άτομα που έχουν βγάλει χρήματα στο εξωτερικό και ελέγχονται για το πόθεν έσχες. Σύμφωνα με την Τρόικα «για να είναι οι έλεγχοι αποτελεσματικοί, απαιτείται συνακόλουθη επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων, έως και την ποινή της απόλυσης».

Στην Έκθεση των 72 σελίδων καταγράφονται συγκλονιστικές διαπιστώσεις για τον φοροεισπρακτικό και φοροελεγκτικό μηχανισμό και εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς πως θα επιτευχθεί ο φιλόδοξος κατά πολλούς στόχος των εσόδων αν συνεχίσει να επικρατεί αυτή η κατάσταση.

Συγκεκριμενα, τα τεχνικά κλιμάκια της Τρόικας επισημαίνουν ότι οι μεταρρυθμίσεις προχωρούν αποσπασματικά, ενώ νευραλγικοί τομείς του φορολογικού μηχανισμού παραμένουν χωρίς ουσιαστική στελέχωση. Επίσης, οι νέοι ελεγκτές δεν γνωρίζουν τη δουλειά ενώ ο νέος Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων δεν είναι αυτόνομος από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών.

Το ίδιο συμβαίνει και με το ΣΔΟΕ που παραμένει υπό την σκέπη της κυβέρνησης, ενώ οι περισσότεροι ελεγκτές στη Δ.Ο.Υ. Μεγάλων Φορολογουμένων δεν έχουν χώρο εργασίας και φορητούς υπολογιστές.

Άλλα στοιχεία που έχουν ενδιαφέρουν κατά την Τρόικα είναι ότι 1 στους 2 ελεγκτές του υπουργείου Οικονομικών είναι πάνω από 50 ετών και 1 στους 4 έχουν «πατήσει» τα 55 χρόνια.

Μάλιστα η Τρόικα, ενώ αυτή επέβαλε τις μειώσεις στους μισθούς και τις συντάξεις, τώρα έρχεται να διαπιστώσει ότι οι αμοιβές των νεοεισερχομένων ελεγκτών είναι κάτω από 700 ευρώ και μόνο 20% πάνω από τον κατώτατο μισθό στην Ελλάδα. Στις άλλες φορολογικές διοικήσεις των χωρών του ΟΟΣΑ ο κατώτατος μισθός ενός ελεγκτή ανέρχεται περίπου σε 134% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Στην Ελλάδα αντιστοιχεί σε λιγότερο από 50% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Σε ότι αφορά στους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν πέρυσι, μόνο το 25% των τακτικών ελέγχων έγιναν στις μεγάλες επιχειρήσεις και μόνο το 38% των στοχευμένων ελέγχων σε φορολογούμενους μεγάλου πλούτου και ελεύθερους επαγγελματίες υψηλών εισοδημάτων.

Άκρως απογοητευτική είναι η πρόβλεψη της Τρόικας για την επίτευξη των στόχων των ληξιπρόθεσμων οφειλών για το 2013 χωρίς άμεσες παρεμβάσεις.

Στο Μνημόνιο υπάρχει σαφής πρόβλεψη για είσπραξη εφέτος 1,9 δισ. ευρώ από «παλιές» ληξιπρόθεσμες οφειλές ενώ οι εσωτερικές προβλέψεις του υπουργείου Οικονομικών διαμορφώνουν το ύψος αυτό σε 1,176 δισ. ευρώ.

Οι ίδιο πάντως αναγνωρίζουν ότι από το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων χρεών μικρό είναι το ποσοστό που θεωρούνται εισπραξιμα καθώς οι περισσότερες οφειλές αφορούν πτωχευμένες εταιρείες, ΔΕΚΟ, μεγάλα πρόστιμα που είναι δυσανάλογα της πραγματικής παράβασης.

Την ίδια στιγμή, γαλλικό κλιμάκιο εφοριακών έχουν εκπαιδεύσει περίπου 60 Έλληνες ελεγκτές ώστε να μπορούν να εντοπίσουν φοροφυγάδες μέσα από τον έλεγχο τραπεζικών καταθέσεων, επαγγελματικών δαπανών, μεγάλων αγορών προϊόντων κτλ.

Από την άλλη, από τον Μάρτιο του 2011 που έχει ψηφιστεί το σύστημα διαιτησίας φορολογικών υποθέσεων ακόμη δεν έχει λειτουργήσει και εκκρεμούν στα δικαστήρια 113.63 φορολογικές υποθέσεις (103.049 στο πρωτοδικείο, 9.328 στο εφετείο και 1.257 στο ελεγκτικό συνέδριο).

Για όλα τα παραπάνω, τα τεχνικά κλιμάκια της Τρόικας που βρέθηκαν στην Ελλάδα τον πρώτο μηνα του 2013 και παρέδωσαν στις 30 Ιανουαρίου το πόρισμα –Εκθεσή τους προτείνουν μεταξύ άλλων τα εξής:

– Να εντατικοποιηθούν και να αυστηροποιηθούν οι ποινικές διώξεις

– Αμεση διαγραφή οφειλών (ληξιπρόθεσμων) που έχουν καταγραφεί ως ανείσπρακτες.

– Ταχεία πρόσληψη νέων ελεγκτών με εμπειρία από τον ιδιωτικό τομέα. Ο αριθμός αυτών θα ανέρχεται στους 200

– Η νέα Γενικής Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων να έχει υπό τη σκέπη της το ΣΔΟΕ και τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων

– Να μπει τέλος σε οποιαδήποτε ζητήση για νέα ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών και να μην δοθεί καμία φορολογική αμνηστία

Για την αναδιάρθρωση της φορολογικής διοίκησης τα τεχνικά κλιμάκια της Τρόικας προτείνουν μεταξύ άλλων στην κυβέρνηση να θεσπίσει νόμο ο οποίος θα προβλέπει τη δημιουργία μιας σημαντικά πιο αυτόνομης φορολογικής υπηρεσίας και θα προσδιορίζει τον βαθμό αυτονομίας, το πλαίσιο διακυβέρνησης, τη λογοδοσία, τις κατά νόμον αρμοδιότητες του επικεφαλής της υπηρεσίας και την αρχική στελέχωση της υπηρεσίας. Η νέα υπηρεσία θα πρέπει είναι σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα τον Μάρτιο του 2014.

Η Τρόικα προτείνει οι έλεγχοι σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα να γίνονται βάσει ανάλυσης κινδύνου και να επικεντρωθούν οι φοροελεγκτές στις πλέον προσοδοφόρες υποθέσεις.

Για την είσπραξη των οφειλών και την ενίσχυση των φορολογικών ελέγχων προτείνεται:

– Η Μονάδα Μεγάλων Οφειλετών να επικεντρωθεί στις εισπράξιμες μεγάλες οφειλές.

– Να στελεχωθεί πλήρως η υφιστάμενη Μονάδα Μεγάλων Οφειλετών και να συσταθεί παράλληλα δεύτερη «Μονάδα Μεγάλων Οφειλετών» για τη μεγιστοποίηση της είσπραξης οφειλών από τις 1.500 μεγαλύτερες εισπράξιμες οφειλές κατά το 2013. Οι 1.500 μεγαλύτερες εισπράξιμες οφειλές αντιστοιχούν σε ένα επιμέρους σύνολο οφειλετών ,έκαστος των οποίων οφείλει τουλάχιστον 600.000 ευρώ με συνολικό ύψος ανεξόφλητου χρέους περίπου 5,5 δις ευρώ.

– Τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργούνται στη διευρυμένη δεξαμενή υποθέσεων να παρακολουθούνται στενά και να αναπροσαρμοστούν τα κριτήρια επιλογής, ιδιαίτερα εκείνα που αφορούν σε ελεύθερους επαγγελματίες (π.χ. γιατρούς, δικηγόρους).

Πάνω από 1,7 δισ. ευρώ χρωστούσε το κράτος σε επιστροφές ΦΠΑ τον Δεκέμβριο του 2012 σε χιλιάδες μικρομεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του τεχνικού κλιμακίου οι εφορίες δεν επιστρέφουν ΦΠΑ σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα επιβίωσης. Οι επιχειρήσεις αυτές αναγκάζονται να προ-χρηματοδοτήσουν τον ΦΠΑ και συνεπώς βρίσκονται σε λιγότερο ανταγωνιστική θέση σε σύγκριση με ξένες επιχειρήσεις.

Σκληρή κριτική ασκεί η Τρόικα και για τη νομοθεσία που ισχύει για τις επιστροφές ΦΠΑ. «Το δικαίωμα των φορολογουμένων σε επιστροφή ΦΠΑ υπόκειται σε παραγραφή μετά την παρέλευση υπερβολικά σύντομης προθεσμίας. Οι αιτήσεις επιστροφής ΦΠΑ παραγράφονται μετά από 3,5 χρόνια. Μετά από τότε είτε απαιτείται πλήρης φορολογικός έλεγχος είτε ο φορολογούμενος πρέπει να προσφύγει στα δικαστήρια για να πληρωθεί. Αντί όμως να «τιμωρείται» ο φορολογούμενος θα έπρεπε να τιμωρείται το δημόσιο, που δεν επέστρεψε εγκαίρως τον οφειλόμενο ΦΠΑ» τονίζουν στην μακροσκελή και υπερ-αναλυτική έκθεσή τους.