Με την ευκαιρία της επετείου των ογδόντα ετών της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία, να ξεκαθαρίσουμε κάτι: η Γερμανία είναι τόσο πιθανό να ξαναγίνει ναζιστική, όσο πιθανό είναι οι Ινδιάνοι να κυβερνήσουν την Αμερική, ή να ανασυσταθεί η Σοβιετική Ενωση: δηλαδή, καθόλου.

Αυτό είναι κάτι που η παρούσα τουλάχιστον στήλη έχει επισημάνει πολλές φορές στο παρελθόν – όσοι εκ των αναγνωστών της τη διαβάζουν πραγματικά, το θυμούνται, ενώ οι υπόλοιποι μπορούν εύκολα να ανατρέξουν στα σχετικά κείμενα.

Η σημερινή Γερμανία είναι ίσως η πιο προηγμένη δημοκρατία της Ευρώπης. Και η προχθεσινή αναφορά της Γερμανίδας καγκελάριου Μέρκελ στη «διαρκή ευθύνη» της χώρας της για το ναζιστικό παρελθόν της και τα εγκλήματά του στην επέτειο των ογδόντα ετών για την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, συμβάλλει σε αυτό που έτσι κι αλλιώς ξέρει καλά κάθε άνθρωπος που έχει τα λογικά του: ότι γερμανική διολίσθηση σε τέτοιου είδους κινδύνους δεν υφίσταται.

Πολύ περισσότερο, η όποια συζήτηση περί ναζισμού σε σχέση με τη σημερινή Γερμανία είναι τόσο γελοία και τόσο φτηνά λαϊκιστική, που όχι μόνον δεν συμβάλλει στην κατανόηση της σημερινής κατάστασης στην Ευρώπη αλλά αντιθέτως τη συσκοτίζει – ο υπογράφων έχει αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο σχετικό με τη σημερινή Γερμανία βιβλίο προκειμένου να εξηγήσει το γιατί.

Αυτός ο συσχετισμός, που είναι όχι απλώς άκαιρος, από κάθε πλευρά λανθασμένος, άδικος και παραπλανητικός, λειτουργεί και παρελκυστικά από την πραγματική σημερινή συζήτηση. Κι αυτό, επειδή όταν συσχετίζει κανείς σήμερα τη Γερμανία με τους ναζί, το μόνο που πετυχαίνει είναι να γελοιοποιεί, και ορθώς, στα μάτια κάθε σοβαρού ανθρώπου την κριτική για τη σημερινή πολιτική του Βερολίνου.

Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει χειρότερη οπτική γωνία προσέγγισης της σημερινής Γερμανίας από τη δήθεν συσχέτισή της με το ναζισμό. Δυστυχώς, πολύ περισσότερο θα πρέπει να ανησυχούμε εμείς για τον κίνδυνο τέτοιου είδους τερατωδίες φιλοναζιστικών απόψεων να γίνουν κομμάτι της ζωής μας παρά οι ίδιοι οι Γερμανοί.

Το πρόβλημα με τη σημερινή Γερμανία, δεν είναι ο ναζισμός. Είναι ο ηγεμονισμός. Δεν είναι το πνεύμα του Χίτλερ που την οδηγεί, ούτε που πρόκειται ποτέ ξανά να την οδηγήσει. Είναι το πνεύμα του Μπίσμαρκ, ή ακόμα και του Φρειδερίκου του Μεγάλου, εκείνο που καθορίζει πολύ περισσότερο τη σημερινή λογική της και τη δράση της και αυτό, και πάλι, όχι με τη λογική των όπλων αλλά με τη λογική της ηγεμονικής δύναμης.

Αλλωστε, όσοι ασχολούνται σήμερα με τη Γερμανία – πολλοί άρχισαν όψιμα, γιατί πριν από τρία χρόνια, όταν ξεκινούσε η κρίση όλοι μιλούσαν για «Ευρώπη», τώρα τουλάχιστον όλοι μιλούν για «Γερμανία» χωρίς προσχήματα – πρέπει να θυμούνται κάτι που στους περισσότερους διαφεύγει: ότι ο όρος Reich δεν σημαίνει ναζισμό: σημαίνει τη «γερμανική ένωση», την «αυτοκρατορία». Προϋπάρχει του Χίτλερ – γι αυτό και εκείνος βάφτισε το τερατούργημά του «Τρίτο» Ράιχ.

Το σημερινό λοιπόν πρόβλημα της Ευρώπης δεν έχει να κάνει με το «Τρίτο», αλλά με το Ράιχ, που αντικειμενικά, πραγματολογικά, είναι σήμερα η Γερμανία. Κι αν αυτά τα δύο κάποιος τα μπερδεύει, ή το κάνει σκόπιμα, ή, απλώς, το κάνει από άγνοια. Όμως, είτε έτσι, είτε αλλιώς, αυτό το ανιστόριτο «μπέρδεμα», μόνον κακό κάνει.