Η πρόσφατη εντυπωσιακή κατάληψη αλγερινού διυλιστηρίου από ακραίους ισλαμιστές επανέφερε στο προσκήνιο το ερώτημα αν η Αλ Κάιντα ζει και βασιλεύει ή αν, επιθέσεις όπως αυτή -εκτός δυτικού κόσμου και με χαμηλή αναφορά στα παγκόσμια ΜΜΕ-, δείχνουν ότι η οργάνωση που ίδρυσε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν πριν από 25 χρόνια πνέει τα λοίσθια.
Με τι είμαστε αντιμέτωποι σήμερα; Με την Αλ Κάιντα; Ή με ομάδες τύπου Αλ Κάιντα που δρουν στη Σαχάρα και αλλού; Και τελικά η σημερινή Αλ Κάιντα είναι περισσότερο ή λιγότερο επικίνδυνη από την χθεσινή;
Η Αλ Κάιντα ιδρύθηκε στο Πακιστάν το 1988 και έστησε ένα εκτεταμένο παγκόσμιο δίκτυο. Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου συνέβαλαν σημαντικά στο να διαδώσει τα την ιδεολογία της ακόμη περισσότερο. Σύμφωνα με τον «Guardian», στο απόγειο έφθασε γύρω στο 2004-5. Εκτοτε η ηγεσία της δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο.
Εκτός από τον Μπιν Λάντεν, έχουν σκοτωθεί όλα τα υψηλόβαθμα στελέχη της. Απομένουν μόνο ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχιρι, αφοσιωμένος και αποτελεσματικός αλλά χωρίς το χάρισμα του Μπιν Λάντεν, και Σαΐφ αλ-Αντέλ, ο οποίος δεν διαθέτει αρκετό κύρος και ενδέχεται να είναι κρατούμενος στο Ιράν.
Εκτός από έλλειψη ηγετών, η Αλ Κάιντα έχει και έλλειψη στρατοπέδων. Ελάχιστες εγκαταστάσεις απομένουν ενώ πριν από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου διέθετε δεκάδες οργανωμένα στρατόπεδα.
Πλήγμα έχει δεχθεί και ο αριθμός των στρατολογηθέντων. Ολες οι προσπάθειες της Αλ Κάιντα να κερδίσει την λαϊκή υποστήριξη _ στο Ιράκ, στο Πακιστάν, στη Σαουδική Αραβία _ απέτυχαν.
Οι δυο πιο εντυπωσιακές επιθέσεις των τελευταίων ετών _ η προαναφερθείσα στην Αλγερία και στο Μουμπάι της Ινδίας από Πακιστανούς μαχητές _ πραγματοποιήθηκαν από οργανώσεις που είχαν ελάχιστη (Αλγερία) ή καμία (Μουμπάι) επαφή με την ηγεσία της Αλ Κάιντα. «Αυτό δείχνει ότι το απομεινάρι του οποίου ηγείται ο Ζαουάχιρι είναι ένα παίκτης μεταξύ πολλών», συνεχίζει ο «Guardian». Η κατάσταση σήμερα παραπέμπει στην «προ Αλ-Κάιντα εποχή» όπου «μια σειρά διαφόρων τοπικών οργανώσεων πραγματοποιούσαν ενέργειες σε τοπικό επίπεδο χωρίς κεντρικό συντονισμό».
Η τρομοκρατική απειλή βεβαίως συνεχίζει να υφίσταται. Όμως μια επίθεση σε μεγάλη δυτική πρωτεύουσα ή αεροσκάφος δυτικών αερογραμμών είναι μάλλον απίθανη σήμερα. Οι «μεγάλες επιθέσεις» πραγματοποιούνται _ αλλά στο Ισλαμαμπάντ, στο Μουμπάι, στην Καμπούλ, στη Βαγδάτη και τελευταίως στην έρημο της Σαχάρα. Και οι στόχοι δεν είναι μεγάλου βεληνεκούς _ ένα διυλιστήριο στη νότια Αλγερία δεν έχει καμία σχέση με το Πεντάγωνο ή το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας και στη δουλειά των μυστικών υπηρεσιών.
Η μεγαλύτερη απειλή σήμερα προέρχεται από τη νέα γενιά βετεράνων που θα επιστρέψουν από τα πεδία μαχών στη Συρία και, πλέον, στο Μάλι για να σκορπίσουν το χάος στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι στην επίθεση στην Αλγερία συμμετείχαν και κάτοχοι καναδικού ή γαλλικού διαβατηρίου.
Η Αραβική Ανοιξη άνοιξε ένα νέο πεδίο το οποίο επιδεινώνεται από τον πακτωλό όπλων που «εξάγονται» από την Λιβύη. Αν στην ισλαμιστική διαμάχη στο Μάλι προσθέσουμε την επίθεση στην Αλγερία, τις συλλήψεις στις Φιλιππίνες, τις αντιτρομοκρατικές επεμβάσεις στην Ινδονησία, τους νεκρούς στο Πακιστάν, τις αεροπορικές επιδρομές στο Αφγανιστάν, τις μάχες στην Υεμένη και τους πυροβολισμούς στο Ιράν, η σημερινή εικόνα φαντάζει τρομακτική. Όμως στην πραγματικότητα, η τρομοκρατία εμπνέει στους Δυτικούς πολύ λιγότερο τρόμο σήμερα απ’ όσο στο παρελθόν.