Μόλις δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση των Ρώσων ότι έχουν στα χέρια τους τα πρώτα δείγματα της λίμνης Βοστόκ στην Ανταρκτική, ενός όγκου γλυκού νερού που παραμένει απομονωμένος κάτω από χιλιόμετρα πάγου, αμερικανική αποστολή κατάφερε να φτάσει στο νερό μιας δεύτερης θαμμένης λίμνης, της Λίμνης Ουίλανς στη Δυτική Ανταρκτική.

Οι υπεύθυνοι της αποστολής Wissard, με επικεφαλής τον Τζον Πρίσκου του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Μοντάνα, προετοιμάζονταν για το φιλόδοξο εγχείρημα για μια δεκαετία, με την ελπίδα να ανακαλύψουν νέα στοιχεία για τον υδρολογικό κύκλο της Ανταρκτικής, αλλά και να αναζητήσουν μορφές ζωής που παραμένουν απομονωμένες από τον υπόλοιπο κόσμο εδώ και εκατομμύρια χρόνια.

Νερό κάτω από τον πάγο

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι γεωλόγοι έχουν ανακαλύψει στη λευκή ήπειρο γύρω στις 370 θαμμένες λίμνες, από τις οποίες οι περισσότερες πιστεύεται ότι επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ενός δικτύου υπόγειων ποταμών.

Η Λίμνη Ουίλανς είναι στην πραγματικότητα ένα πυκνό δίκτυο από κανάλια με έκταση γύρω στα 60 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Δορυφορικές μετρήσεις της ανύψωσης και της υποχώρησης του υπερκείμενου πάγου υποδεικνύουν ότι η λίμνη ανανεώνεται και περιοδικά μπορεί να αδειάζει εντελώς.

Η αμερικανική αποστολή αναχώρησε τον Δεκέμβριο από τη μόνιμη αμερικανική βάση του ΜακΜούρντο και χρειάστηκε να διανύσει εκατοντάδες δύσκολα χιλιόμετρα μέχρι να φτάσουν στη λίμνη στις 14 Ιανουαρίου.

Τα ξημερώματα της Δευτέρας τοπική ώρα, το γεωτρύπανο θερμού νερού που χρησιμοποιούσαν -τα συμβατικά γεωτρύπανα θα μόλυναν τα νερά με υγρά γεώτρησης- έφτασαν στην επιφάνεια της λίμνης, 800 μέτρα κάτω από τον πάγο,

Τεχνικός άθλος

Ήταν στην πραγματικότητα ένας τεχνικός άθλος, δεδομένου ότι η βρετανική αποστολή στην Ανταρκτική απέτυχε το Δεκέμβριο να φτάσει στα νερά μιας άλλης απομονωμένης λίμνης, με την ονομασία Λίμνη Έλσγουερθ.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 10 Ιανουαρίου, η ομάδα του Ρωσικού Ινστιτούτου Έρευνας Αρκτικής και Ανταρκτικής ανακοίνωσε ότι ανέσυρε τα πρώτα καθαρά δείγματα από τη Λίμνη Βοστόκ, τη μεγαλύτερη και πιο απομονωμένη από τις θαμμένες λίμνες της Ανταρκτικής.

Τα δεδομένα που θα προκύψουν τώρα από τις γεωτρήσεις αναμένεται να προσφέρουν νέα στοιχεία για το πώς η κίνηση των υπόγειων υδάτων επηρεάζει την κίνηση και τη σταθερότητα των υπερκείμενων παγετώνων.

Τα αποτελέσματα όμως ενδιαφέρουν και τους αστροβιολόγους, αφού ανακάλυψη ζωντανών οργανισμών που επιβιώνουν απομονωμένοι κάτω από τους πάγους για χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια θα αναπτέρωνε τις ελπίδες για την ανακάλυψη ζωής σε άλλα παγωμένα μέρη του Ηλιακού Συστήματος.

Ανάλογα περιβάλλοντα ίσως υπάρχουν στους υπόγειους ωκεανούς που πιστεύεται ότι κρύβονται σε δορυφόρους του Δία όπως η Ευρώπη, και σε φεγγάρια του Κρόνου όπως ο Εγκέλαδος.