Κάθε «φακελάκι» είχε συνήθως μέσα 15.000 ευρώ, μετρητά. Τα λεφτά τα έδιναν κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες λάδωναν πολιτικούς για αναθέσεις έργων και άλλες διευκολύνσεις. Τα μοίραζε ο ταμίας του Λαϊκού Κόμματος (PP) της Ισπανίας, άνθρωπος που έχαιρε της πλήρους εμπιστοσύνης του προέδρου. Να όμως που ήρθε η ώρα της αποκάλυψης. Ο Λουίς Μπάρθενας είχε σε μυστικούς λογαριασμούς στην Ελβετία 22 εκατ. ευρώ και η δεξιά κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι είναι με την πλάτη στον τοίχο, ηθικά ακάλυπτη και υπόλογη για διαφθορά μεγατόνων. Τι να πεις για τόσο μαύρο χρήμα σε έναν λαό που ματώνει από την άγρια λιτότητα που του επιβάλλεις; Και δεν μιλάμε για ένα σάπιο μήλο στο καλάθι. Περισσότεροι από 300 πολιτικοί, από όλα τα κόμματα, εμπλέκονται σε σκάνδαλα, την ώρα που το 95% των Ισπανών πιστεύει ότι η διαφθορά έχει διαβρώσει τους πάντες και τα πάντα.

«Το είδαμε στην Ελλάδα με τις μίζες από τα εξοπλιστικά και τις offshore που ξέπλεναν το μαύρο χρήμα πολιτικών. Το είδαμε με τις λίστες των φοροφυγάδων από την Ελβετία. Το βλέπουμε τώρα στην Ισπανία με ένα σκάνδαλο που έχει προκαλέσει ηθικό κλονισμό στην κυβέρνηση» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Αντόνιο Κουέστα, ισπανός ανταποκριτής του πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina στην Αθήνα.

Ο Μπάρθενας ήταν ταμίας του Λαϊκού Κόμματος επί δύο δεκαετίες, Παραιτήθηκε το 2009, όταν το όνομά του ενεπλάκη για πρώτη φορά σε σκάνδαλα. Τα λεφτά τα έδινε σε βουλευτές για να κάνουν λόμπινγκ υπέρ κατασκευαστικών εταιρειών, την εποχή της φούσκας με τα ακίνητα, προτού ανέβει στην εξουσία η κυβέρνηση Ραχόι. Για να ελέγξει τη ζημιά, ο πρωθυπουργός είπε ότι δεν είχε ιδέα και διέταξε ανεξάρτητη έρευνα στα οικονομικά του κόμματος από ορκωτούς λογιστές. Αλλά το κακό είχε γίνει. Κόσμος διαδήλωνε την περασμένη εβδομάδα έξω από τα γραφεία του κόμματος στη Μαδρίτη. Η δημοτικότητα της κυβέρνησης έχει πέσει κάτω από το 30% μέσα σε έναν χρόνο. «Οι Ισπανοί είδαν μισθούς και συντάξεις να κόβονται κατά 20%, φόρους να αυξάνονται, επιδόματα να χάνονται, σκληρές περικοπές στην Υγεία και στην Παιδεία. Η ανεργία έχει φθάσει στο 26%, με 6 εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς δουλειά. Μόνο η διαπλοκή και η διαφθορά είναι στα ύψη» λέει ο Κουέστα.
Ο ταμίας επιμένει ότι τα 22 εκατ. ευρώ ανήκαν σε επενδυτές από τη Λατινική Αμερική. Μόνο που δεν πείθει. Γιατί μόλις πέρυσι εκμεταλλεύθηκε τον νόμο για τη φορολογική αμνηστία που ψήφισε η κυβέρνηση, για να φέρει πίσω, στο όνομά του, 10 εκατ. αδήλωτα και αφορολόγητα ευρώ. Κατόπιν τούτων το κόμμα τον διέγραψε. Τα περαιτέρω τα έχει αναλάβει η Δικαιοσύνη. Και ο ισπανικός Τύπος, που αποκαλύπτει σχεδόν κάθε μέρα πτυχές του σκανδάλου φέρνοντας σε πολύ δύσκολη θέση ακόμη και τον ίδιο τον πρωθυπουργό.
Η εφημερίδα «El Mundo» έγραψε ότι ο Ραχόι ζήτησε προσωπικά από τον Μπάρθενας να σταματήσει να μοιράζει λεφτά. Η «El Pais» επικαλέστηκε πρώην βουλευτή του κόμματος που επιβεβαίωσε ότι μαύρο χρήμα έδινε και έπαιρνε μέσα στο PP. Πρωτοκλασάτα στελέχη βγαίνουν στην τηλεόραση και ζητούν κάθαρση. Οι Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης απαιτούν να εμφανιστεί ο πρωθυπουργός στη Βουλή, για να δώσει εξηγήσεις.
Στο μεταξύ, η οργή του κόσμου φουντώνει από τα απανωτά σκάνδαλα με πρωταγωνιστές πολιτικούς, τραπεζίτες, επιχειρηματίες, ακόμη και τη βασιλική οικογένεια. Στη δίνη άλλου κυκλώνα βρίσκεται ο πρώην υπουργός Οικονομικών του PP και πρώην επικεφαλής του ΔΝΤ Ροντρίγκο Ράτο. Ηταν πρόεδρος της αμαρτωλής τράπεζας Bankia, που έδινε αφειδώς στεγαστικά δάνεια τον καιρό της φούσκας. Οταν χτύπησε η κρίση, το τέταρτο μεγαλύτερο πιστωτικό ίδρυμα της Ισπανίας έφθασε να έχει τρύπα 3 δισ. ευρώ. Τελικά κρατικοποιήθηκε, με προίκα 18 δισ. ευρώ από το ισπανικό Δημόσιο. Αλλά 350.000 μικροκαταθέτες και συνταξιούχοι έχουν κάνει αγωγή εναντίον του Ράτο και 32 στελεχών της τράπεζας για απάτη, παραποίηση δημοσίων εγγράφων και χειραγώγηση τιμών.
Οργιο σπατάλης και διαφθοράς έγινε και στην Γκαλίθια, στην περιφέρεια στην οποία εκλέγεται ο Ραχόι. Ο Ανχελ Κουράς, Δεξιός δήμαρχος στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, τη μεγαλύτερη πόλη της επαρχίας, κατηγορείται για σειρά παράνομες συμβάσεις για δημόσια έργα. Ο πρόεδρος της περιφερειακής κυβέρνησης της Μαδρίτης ελέγχεται για την αγορά ενός ρετιρέ στη Μαρμπέγια. Ο Ινιάθιο Γκονθάλεθ πλήρωσε 770.000 ευρώ, ποσό που δεν δικαιολογείται από τον μηνιαίο μισθό των 4.800 ευρώ που δηλώνει στην Εφορία.
Σοσιαλιστές και εθνικιστές καταλανοί πολιτικοί απασχολούν επίσης τη βραδυκίνητη ισπανική Δικαιοσύνη με δεκάδες υποθέσεις. Στο κάστρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PSOE), στην Ανδαλουσία, πολιτικοί του κόμματος είχαν στήσει κόλπο με πρόωρες συντάξεις για συγγενείς και φίλους.

«Το μέγεθος της διαφθοράς που αποκαλύπτεται κόβει την ανάσα. Μίζες, κατάχρηση δημοσίου χρήματος, φοροδιαφυγή, απάτες… Ο κόσμος θέλει κάθαρση και να δει κάποιους να μπαίνουν στη φυλακή» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ρόμπερτ Τένισον, συγγραφέας του «Φονικά μυστικά: Διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και δολοφονίες στη Νότια Ισπανία». Συνολικά 300 ισπανοί πολιτικοί, από όλα τα κόμματα σε όλη τη χώρα, εμπλέκονται ή κατηγορούνται για υποθέσεις διαφθοράς, από την αρχή της οικονομικής κρίσης. Ελάχιστοι έχουν καταδικαστεί.


«Πελατειακό κράτος, αναξιοκρατία και νεποτισμός»

Ο καθηγητής και αρθρογράφος της «El Pais» Βίκτορ Λαπουέντε Χινέ εξηγεί γιατί είναι διεφθαρμένες οι χώρες του Νότου

«Γιατί είναι τόσο διεφθαρμένες χώρες όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Πορτογαλία;» ρώτησε «Το Βήμα» τον Βίκτορ Λαπουέντε Χινέ, καθηγητή Πολιτικών Επιστημών και αρθρογράφο στην «El Pais».


«Η διαφθορά στον Νότο της Ευρώπης θυμίζει περισσότερο αναπτυσσόμενα κράτη με αυταρχικές κυβερνήσεις παρά προηγμένες καπιταλιστικές δημοκρατίες που ανήκουν εδώ και δεκαετίες στην ΕΕ. Αλλά δεν είμαι θιασώτης της θεωρίας περί πολιτισμικής διαφοράς μεταξύ Βορρά και Νότου. Είναι απαράδεκτο να λέμε ότι η διαφθορά είναι μέρος της κουλτούρας μας, ενώ στη Σουηδία, ας πούμε, δεν είναι.

Ή ότι η προτεσταντική ηθική των βόρειων χωρών τις προφυλάσσει από διεφθαρμένες πρακτικές. Λέγεται, εξίσου λανθασμένα κατά τη γνώμη μου, ότι η διαφθορά είναι ρουτίνα στις πρώην κομμουνιστικές χώρες, επειδή η παράβαση των νόμων ήταν ένα είδος αντίστασης στην καταπιεστική εξουσία. Το λένε για την Ελλάδα όσοι πάνε πίσω στην Τουρκοκρατία, όταν η εξαπάτηση του κατακτητή ήταν πατριωτική πράξη.

Τέτοια επιχειρήματα είναι αναχρονιστικά, επικίνδυνα και ανεπαρκή, γιατί συγχέουν αίτιο και αιτιατό. Προτιμώ μια δομική ερμηνεία, που έχει σχέση με το πελατειακό κράτος. Σε μια πόλη 500.000 ανθρώπων στη Σουηδία, δύο ή τρεις, ανάμεσά τους και ο δήμαρχος, διορίζονται από το κόμμα που κέρδισε τις εκλογές. Στην Ισπανία το κόμμα που κερδίζει στις τοπικές εκλογές διορίζει εκατοντάδες υπαλλήλους. Η διαφθορά δεν είναι η αιτία, είναι το αποτέλεσμα της ευνοιοκρατίας, της αναξιοκρατίας και του νεποτισμού.

Αυτός είναι ο λόγος που κάθε μεταρρύθμιση στην Ισπανία συναντά λυσσαλέα αντίσταση από τους μηχανισμούς των κομμάτων και τους διορισμένους του Δημοσίου που δεν θέλουν να χάσουν προνόμια. Δεν είναι τυχαίο που δύο από τις χώρες με τη μικρότερη διαφθορά στον κόσμο, η Σουηδία και η Νέα Ζηλανδία, έχουν καταργήσει τη μονιμότητα στο Δημόσιο εδώ και χρόνια, και εφαρμόζουν εκεί το ίδιο εργασιακό καθεστώς που ισχύει για όσους δουλεύουν στον ιδιωτικό τομέα.

Η μεγαλύτερη ελπίδα για να ξεριζώσουμε τη διαφθορά είναι να πειστούν οι πολίτες ότι οι φόροι τους πάνε χαμένοι όχι τόσο από κακή πολιτική όσο από τους κακούς πολιτικούς και από το πελατειακό κράτος που έχει δημιουργήσει η κομματοκρατία» μας λέει.
Νοτιοανατολική Ευρώπη
Ταξιδάκια στην Ελλάδα και μίζες για όλους

Κατάρα διαρκείας είναι για τις χώρες του πάλαι ποτέ Ανατολικού Μπλοκ τα σκάνδαλα διαφθοράς που φθάνουν τώρα πολύ ψηλά, σε νυν και πρώην πρωθυπουργούς, και σε υπουργούς, συνήθως Αμυνας και Αποκρατικοποιήσεων.
Στη Σλοβενία η κυβέρνηση παραπαίει από την περασμένη Πέμπτη. Προσωπικός λογαριασμός του Συντηρητικού πρωθυπουργού, με 210.000 ευρώ αγνώστου προελεύσεως, προκάλεσε πολιτική κρίση που μπορεί να φθάσει ως τις πρόωρες εκλογές. Ο Γιάνες Γιάνσα –λάτρης των ταξιδιών στην Ελλάδα –έχασε την πλειοψηφία, μετά την παραίτηση του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος στον κυβερνητικό συνασπισμό, που απαιτεί εξηγήσεις για τα αδήλωτα λεφτά. Παραιτήθηκαν οι υπουργοί Οικονομικών, Δικαιοσύνης και ο πρόεδρος της Βουλής, ενώ κόσμος διαδηλώνει κάθε μέρα στη Λιουμπλιάνα για τις περικοπές στους μισθούς.
Θρυλείται ότι τα χρήματα του Γιάνσα είναι μέρος της προμήθειας από το λεγόμενο σκάνδαλο «Patria», τον χρηματισμό πολιτικών για τη μεγαλύτερη αγορά αμυντικού εξοπλισμού της χώρας, από τη φινλανδική αμυντική βιομηχανία Patria. Είναι μια συμφωνία για την προμήθεια 135 τεθωρακισμένων, αξίας 278 εκατ. ευρώ. Εισαγγελείς άρχισαν να ερευνούν την υπόθεση το 2010. Εκτός του πρωθυπουργού, ελέγχονται ο τότε υπουργός Αμυνας και ο πρώην αρχηγός του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων, που κατηγορούνται για κατάχρηση εξουσίας.
Εν μέσω του σκανδάλου, ο Γιάνσα έγινε πρωτοσέλιδο όταν αποκαλύφθηκε, τον Μάιο, ότι ναύλωσε ιδιωτικό τζετ για να έρθει για ορειβατικές διακοπές στην Κάλυμνο, ενώ διεξάγονταν σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβέρνησης και συνδικαλιστών για τα μέτρα λιτότητας. Εκείνες τις ημέρες είχε κληθεί να καταθέσει στη δίκη των μεσαζόντων για το σκάνδαλο «Patria». Δεν εμφανίστηκε ποτέ.
Η ιδιωτική πτήση προς την Ελλάδα κόστισε 20.000 ευρώ, ποσό που αναλογεί σε επτά μισθούς του πρωθυπουργού, ο οποίος αμείβεται με 3.000 ευρώ τον μήνα. Ο Γιάνσα επιμένει ότι είναι θύμα πλεκτάνης στημένης από τους πολιτικούς αντιπάλους του.
Στη Σλοβακία σέρνεται εδώ και έναν χρόνο το σκάνδαλο «Gorilla» για τις ιδιωτικοποιήσεις. Ξέσπασε όταν ήρθε στο φως της δημοσιότητας ένας απόρρητος φάκελος της Υπηρεσίας Πληροφοριών με το κωδικό όνομα «Gorilla».
Ενοχοποιεί στελέχη πολιτικών κομμάτων, τα οποία φαίνεται ότι έπαιρναν μίζες για αποκρατικοποιήσεις και συμβάσεις του Δημοσίου. Ανάμεσα στα ονόματα είναι αυτά του εθνικιστή πρώην πρωθυπουργού Μίκουλας Ντζούριντα και του Σοσιαλιστή νυν πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίκο.
Εξαιτίας του «Gorilla» αναγκάστηκε να παραιτηθεί τον Αύγουστο η διευθύντρια του Εθνικού Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (FNM). Η Αννα Μπουμπενίκοβα είχε εντολή να προχωρήσει σε αποκρατικοποιήσεις ύψους 50 δισ. ευρώ ως το 2015.
Πρώην πρωθυπουργός της Ρουμανίας αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει, με μια σφαίρα στον λαιμό, πέρυσι τον Ιούνιο, λίγες ώρες προτού τον συλλάβουν για σκάνδαλο διαφθοράς. Ο Αντριάν Ναστάζε, πρωθυπουργός το διάστημα 2000-2004, κρίθηκε ένοχος από το Ανώτατο Δικαστήριο για την κατηγορία ότι το 2004, στη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, καταχράστηκε 1,5 εκατ. ευρώ. Τα χρήματα τα είχαν δώσει εταιρείες και επιχειρηματίες που είχαν προσκληθεί σε συμπόσιο από το Σοσιαλιστικό κόμμα του. Το δικαστήριο τον καταδίκασε σε φυλάκιση δύο ετών.
Η Βουλγαρία έχει πέσει από τις αρχές αυτού του μηνός στη δίνη του σκανδάλου με τα μεταχειρισμένα F-16 από την Πορτογαλία. Καθημερινά δημοσιεύματα στον Τύπο αποκαλύπτουν ότι η κυβέρνηση πρόκρινε να αγοράσει, αντί 350 εκατ. ευρώ, εννέα μαχητικά αεροσκάφη τύπου F-16 από «τρίτο χέρι» και χωρίς διαγωνισμό, ενώ υπήρχε πιο ανταγωνιστική προσφορά από τη Σουηδία. Πηγές από το υπουργείο Αμυνας είπαν ότι η Πορτογαλία είχε πληρώσει λιγότερο από το ένα τρίτο του ποσού που ζητεί σήμερα από τη Σόφια για να αγοράσει όχι εννέα αλλά 25 F-16 από τις ΗΠΑ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ