Σε αγώνα δρόμου έχει αποδυθεί η συγκυβέρνηση για να ξεριζώσει από το… συλλογικό ασυνείδητο την αντίληψη ότι οι παρεμβάσεις για το πολιτικό χρήμα που συνεχώς εξαγγέλλονται, αλλά ουδέποτε υλοποιούνται, αποτελούν το γεφύρι της Αρτας, κάτω απ’ το οποίο περνάει προστατευμένος ο χείμαρρος της διαφθοράς των πολιτικών. Οι κυβερνητικοί εταίροι θέλουν να κάνουν κάτι για να αντιμετωπίσουν το αίσθημα οργής των πολιτών και να διασφαλίσουν ότι αυτή τη φορά μπορεί πράγματι να υπάρξει διαφάνεια στη διαχείριση του πολιτικού χρήματος.
Πυρετωδώς δουλεύει η ομάδα εργασίας στο υπουργείο Εσωτερικών, που έχει αναλάβει να επεξεργαστεί προσχέδιο νόμου σχετικά με τη χρηματοδότηση των κομμάτων και τις θεσμικές αλλαγές για τον έλεγχο των οικονομικών τους. Ηδη, προχωρημένες είναι οι νομοθετικές επεξεργασίες για διαφάνεια στα έσοδα και δαπάνες, στην προβολή, δημοσιότητα και έλεγχο των οικονομικών των πολιτικών κομμάτων, εν τέλει στη χρηματοδότησή τους με επανεξέταση των όρων και των προϋποθέσεών της.
Το νέο πλαίσιο κινείται στους άξονες που έχει θέσει η Επιτροπή κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO), η οποία έχει κάνει αυστηρές συστάσεις στη χώρα μας ως προς την άσκηση εποπτείας στα οικονομικά των κομμάτων. «Μπούσουλας» είναι επίσης οι εκθέσεις της οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια Ελλάδας για τις παρεμβάσεις που θα γίνουν συνδυαστικά από τις προτάσεις του υπουργείου Εσωτερικών και του υπουργείου Δικαιοσύνης –άλλωστε για το θέμα του πολιτικού χρήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς έχουν γίνει κοινές συσκέψεις του υπουργού Εσωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδη, του γενικού γραμματέα Διαφάνειας του υπουργείου Δικαιοσύνης κ. Γ. Σούρλα και υπηρεσιακών παραγόντων.
Πρώτο μέλημα στις επεξεργασίες που γίνονται στο υπουργείο Εσωτερικών είναι να καταργηθεί η δυνατότητα χρήσης ανώνυμων κουπονιών για δωρεές σε πολιτικά κόμματα, συνασπισμούς κομμάτων και υποψηφίους. Ο προσανατολισμός στις διατάξεις που ετοιμάζονται είναι να υπάρχει ονομαστικός κατάλογος των ιδιωτών που δίνουν χρήματα σε κόμματα και υποψηφίους.
Μάλιστα, στο ίδιο πλαίσιο εξετάζεται να θεσπιστεί απαίτηση όλες οι προσφορές οι οποίες υπερβαίνουν ένα ορισμένο όριο να πραγματοποιούνται μέσω τραπεζικού εμβάσματος. Γι’ αυτό υπάρχει πρόταση τα κόμματα, αλλά και οι υποψήφιοί τους, να τηρούν τραπεζικό λογαριασμό, στον οποίο να καταλήγουν οι εισφορές, ώστε να μπορεί να γίνει διασταύρωση.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο να διασφαλιστεί ο ανεξάρτητος έλεγχος όσον αφορά τα πολιτικά κόμματα και να ενισχυθεί σημαντικά η ανεξαρτησία της Επιτροπής Ελέγχου με συνεχή παρακολούθηση των οικονομικών εγγράφων τους.
Εχει προβάδισμα η πρόταση να γίνει ανεξάρτητη αρχή η Επιτροπή Ελέγχου με κυρίαρχο τον ρόλο των δικαστικών λειτουργών. Εξετάζεται ο έλεγχος των εκλογικών δαπανών των κομμάτων και των υποψηφίων βουλευτών να διενεργείται από επιτροπή στην οποία να μη μετέχουν εκπρόσωποι κομμάτων –ή η συμμετοχή βουλευτών να έχει γνωμοδοτικό χαρακτήρα (χωρίς δικαίωμα ψήφου). Διερευνάται από πού θα προέρχονται οι δικαστικοί (συνταξιούχοι, εν ενεργεία, Ελεγκτικό Συνέδριο, ΣτΕ κ.ά.). Ακούγεται, μάλιστα, ότι μπορεί να μετέχει και εισαγγελικός λειτουργός, ενώ τίθεται στην αιχμή του δόρατος το έργο της επιτροπής να στηριχθεί με ισχυρό ελεγκτικό μηχανισμό.
Επίσης, εξετάζονται προτάσεις που είχαν τεθεί και στο παρελθόν για κατάργηση (ή περιορισμό, όπως έλεγε ο πρώην υπουργός κ. Ι. Ραγκούσης) των δαπανών για κομματικά χρηματοδοτούμενη μετακίνηση ετεροδημοτών, για έκδοση ατομικών προεκλογικών φυλλαδίων κ.λπ.
Στο πλαίσιο της διαφάνειας των προεκλογικών εκστρατειών, υπάρχει η πρόταση να επεκταθεί η χρονική περίοδος ελέγχου, καθώς ένας υποψήφιος βουλευτής μπορεί να έχει προβεί σε δαπάνες πολύ καιρό πριν από την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου, ενώ είναι συνηθισμένο φαινόμενο να γίνεται μήνες πριν εδραίωση της παρουσίας του στη δημόσια σφαίρα, με «εντατική» εμφάνιση στα ΜΜΕ, προετοιμάζοντας την υποψηφιότητά του.
Παράλληλα, προωθείται η απλοποίηση της καταγραφής του «πόθεν έσχες» βουλευτών και η υποχρέωση της ανάρτησης σε διαδικτυακό ιστότοπο άμεσα, άμα τη εκλογή τους.
Ο υπουργός Εσωτερικών έχει προτάξει την ανάγκη, όποιες μέθοδοι εξυγίανσης και αν επιλεγούν, αναπόσπαστα χαρακτηριστικά τους να είναι η διαφάνεια και η κοινωνική λογοδοσία. Ο ίδιος είναι λάτρης του αμερικανικού μοντέλου και της απενοχοποίησης της συμμετοχής ιδιωτών και θα επιθυμούσε την κατάργηση της κρατικής επιχορήγησης των κομμάτων σε συνδυασμό με την απελευθέρωση και την πολυσυλλεκτικότητα της ιδιωτικής χρηματοδότησης. Ωστόσο κάτι τέτοιο θα προκαλούσε τριγμούς εντός και εντός της κυβέρνησης και ο προσανατολισμός είναι η δραστική μείωση της κρατικής επιχορήγησης. Ετσι, προτάσσεται η υιοθέτηση μεικτής χρηματοδότησης (κρατικής και ιδιωτικής).
Πολιτικές συγκλίσεις
Στο όνομα της «κάθαρσης»…
Αυτές τις ημέρες βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες να υπάρξουν πολιτικές συγκλίσεις για το πολιτικό χρήμα, κυρίως μεταξύ των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης (ΝΔ, ΠαΣοΚ, ΔΗΜΑΡ). Και οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι ενδιαφέρονται να δώσουν το στίγμα της «κάθαρσης». Αλλωστε στην προγραμματική συμφωνία υπήρχε ειδική αναφορά υπό τον τίτλο «Εξυγίανση του πολιτικού συστήματος» με την εξής διατύπωση: «Επανεξέταση όρων και προϋποθέσεων για τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Μείωση της επιχορήγησης των πολιτικών κομμάτων. Πλήρης έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων και των βουλευτών από ανεξάρτητο θεσμικό όργανο».
Η προϊστορία πάντως των εγχειρημάτων για νομοθετικές πρωτοβουλίες επί του θέματος τα τελευταία χρόνια (επί υπουργίας κκ. Τ. Γιαννίτση, Ι. Ραγκούση), με έντονες τις αντιδράσεις και τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των κομμάτων, προκαλεί δισταγμούς και διπλό ή τριπλό έλεγχο των τελικών αποφάσεων για την «καυτή πατάτα». Η προσεκτική διαχείριση του θέματος γίνεται με μέλημα να απομειωθούν οι μεγάλες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Ιδιαίτερα για τη ΔΗΜΑΡ, που θέλει να μη χάσει κάθε ίχνος του αριστερού της στίγματος, συμμετέχοντας στην κυβέρνηση, είναι φλέγον ζήτημα, γνωρίζοντας ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ.
Σε αυτό το πλαίσιο αναμένεται εντός των ημερών η εκδήλωση πρωτοβουλίας της ΔΗΜΑΡ για την ανάδειξη του ζητήματος της εξυγίανσης του πολιτικού συστήματος και της διαφάνειας στη διαχείριση του πολιτικού χρήματος με δημόσιες εκδηλώσεις. Αλλωστε έχει από καιρό προτείνει, μεταξύ άλλων, τη μείωση στο ήμισυ της κρατικής επιχορήγησης των κομμάτων, την πρόσβαση στην κρατική επιχορήγηση όλων των κομμάτων που εκπροσωπούνται σε εκλογές, αλλά και απαγόρευση της χρηματοδότησης κομμάτων από επιχειρήσεις εντός ή εκτός Ελλάδος, καθώς και εξωχώριες.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ