Οικονομική συρρίκνωση

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατάφερε να ηρεμήσει τις αγορές υποσχόμενη απεριόριστες αγορές κυβερνητικών ομολόγων της ευρωζώνης επειδή διαβεβαίωσε ότι οι φορολογούμενοι και οι συνταξιούχοι των ακόμη ισχυρών ευρωπαϊκών οικονομιών θα καλύψουν, αν χρειαστεί, ενδεχόμενες απώλειες. Η ανακουφιστική αυτή παρέμβαση αποτελεί μια ιδανική ευκαιρία για να προωθηθούν στην ευρωζώνη οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ο έλληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς πρέπει να πείσει τους συμπατριώτες του ότι εννοεί ειλικρινά ότι θα τις εφαρμόσει. Τα σχέδια του ισπανού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι και του πορτογάλου υπουργού Οικονομικών Βιτόρ Γκασπάρ αξίζουν περισσότερη υποστήριξη. Και κάποιος δεν θα μπορούσε παρά να ελπίσει ότι ο ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι θα κατεβεί στις επόμενες εκλογές.

Η Γαλλία, αντίθετα, μοιάζει να μην έχει αντιληφθεί την κατάσταση. Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επιδιώκει να λύσει τα προβλήματα της χώρας του με αναπτυξιακά προγράμματα. Αλλά όταν οι πολιτικοί λένε «ανάπτυξη» εννοούν «δανεισμό». Και αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Γαλλία. Η Goldman Sachs υπολόγισε ότι η Γαλλία πρέπει να γίνει φθηνότερη κατά 20% για να εξυπηρετήσει το χρέος της σε βάθος χρόνου. Το ίδιο ισχύει για την Ισπανία και την Ιταλία, που πρέπει να γίνουν φθηνότερες κατά 10% – 15%. Οσο για την Ελλάδα και την Πορτογαλία, οι τιμές στην εσωτερική αγορά των χωρών αυτών πρέπει να μειωθούν κατά 39% και 32% αντιστοίχως, μόνο για να φθάσουν το επίπεδο τιμών της Τουρκίας.

Οι ευρωπαίοι πολιτικοί τείνουν να πιστεύουν ότι είναι δυνατόν να ανακτήσουν οι οικονομίες τους την ανταγωνιστικότητά τους μέσω διαρθρωτικών αλλαγών, έργων υποδομών, τόνωσης της παραγωγικότητας, αλλά όχι μέσω εσωτερικής υποτίμησης. Αυτή είναι μια φενάκη, διότι με τέτοια βήματα βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα μόνο στο μέτρο που μειώνουν τις εσωτερικές τιμές έναντι των ανταγωνιστών τους στην ευρωζώνη. Και δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να μειωθούν οι τιμές, εφόσον οι χώρες αυτές παραμένουν στη νομισματική ένωση: είτε με εσωτερική υποτίμηση είτε με ταχύτερη ανατίμηση των εμπορικών εταίρων τους. Για να γίνει μια χώρα φθηνότερη πρέπει ο πληθωρισμός της να παραμένει μικρότερος από εκείνον των ανταγωνιστών της, και αυτό επιτυγχάνεται μόνο μέσω μιας οικονομικής συρρίκνωσης.