O θεματοφύλακας του ευρώ

Δεν προκαλεί ενθουσιασμό η διαπίστωση, αλλά είναι γεγονός ότι το σημερινό έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας που σοβεί στην Ευρώπη ανέδειξε έναν τραπεζίτη ως κορυφαία προσωπικότητα της χρονιάς που έφυγε –και πιθανότατα να διατηρήσει την κορυφή και τη νέα χρονιά. Πρόκειται για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι. Τον άνθρωπο που πίστεψε την Ανγκελα Μέρκελ όταν είχε υπογράψει, τον περασμένο Ιούνιο, την Τραπεζική Ενωση της ευρωζώνης και την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον Μόνιμο Μηχανισμό Διάσωσης (ESM) και έσπευσε να δηλώσει ότι από την πλευρά του θα κάνει «ό,τι είναι δυνατόν» για να σώσει την ευρωζώνη.

Οι συμφωνίες όμως δεσμεύουν αυτούς που τις πιστεύουν. Και λίγους μήνες αργότερα η Ανγκελα Μέρκελ διά του υπουργού της των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε διευκρίνισε ότι η συμφωνία του Ιουνίου δεν δεσμεύει το Βερολίνο, το οποίο, αντιθέτως, δεσμεύεται «από τους λόγους για τους οποίους το οδήγησαν στην αλλαγή γραμμής πλεύσης». Εκτεθειμένος από την «αλλαγή γραμμής πλεύσης» (λαϊκώς κωλοτούμπα), ο Μάριο Ντράγκι όχι μόνο δεν πτοήθηκε αλλά στο τέλος της ημέρας, όπως θα έλεγαν οι Βρετανοί, κατάφερε να βάλει τους Γερμανούς να υπογράψουν μια (έστω και με γερμανικούς αστερίσκους) συμφωνία για την ενιαία εποπτεία των τραπεζών στη ζώνη του ευρώ. Ο Ντράγκι χαιρέτισε τη συμφωνία δηλώνοντας ότι θα συμβάλει «σε μια σταθερή οικονομική και νομισματική ένωση και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».

Λίγες ημέρες αργότερα η βρετανική –αλλά όχι ευρωσκεπτικιστική –οικονομική εφημερίδα «Financial Times» ανακήρυξε τον ιταλό τραπεζίτη «Πρόσωπο της χρονιάς» για τη «σημαντική συμβολή του στον κατευνασμό των αγορών απέναντι στην ευρωζώνη, διατηρώντας παράλληλα τον θεσμικό ρόλο του ως εγγυητή της σταθερότητας των τιμών». Δεν είναι όμως μόνο οι «Financial Times» που απονέμουν στον Μάριο Ντράγκι –σ’ αυτόν τον πρώην τραπεζίτη της Goldman Sachs –τον τίτλο του σημαντικότερου ευρωπαίου αξιωματούχου για το 2012. Πλήθος έγκυρων πολιτικών και οικονομικών εφημερίδων και περιοδικών διαπίστωσε ότι το 2012 ήταν η Χρονιά του Δράκου για τους Κινέζους και η… Χρονιά του Ντράγκι για τους Ευρωπαίους!

Αναλαμβάνοντας την 1η Νοεμβρίου 2011 την ηγεσία της ΕΚΤ από τον γάλλο τραπεζίτη Ζαν-Κλοντ Τρισέ, ο Μάριο Ντράγκι έδειξε αμέσως ότι ήταν διατεθειμένος να σπάσει αβγά για να φτιάξει ομελέτα. Λίγες ημέρες μετά τον διορισμό του έθεσε σε εφαρμογή μια πολυαναμενόμενη από τις ευρωπαϊκές οικονομίες πολιτική χαλάρωσης των επιτοκίων του ευρώ που βοήθησε τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις της ευρωζώνης να αντιμετωπίσουν την πρωτοφανή σε διάρκεια οικονομική ύφεση στην οποία τις είχε βυθίσει η κρίση χρέους. Επιπλέον ο επονομαζόμενος από τον ευρωπαϊκό τύπο «Σούπερ Μάριο» κατάφερε να καθησυχάσει –εν μέρει και στο μέτρο του εφικτού βεβαίως –τις περιβόητες αγορές παρέχοντας εκ μέρους της ΕΚΤ εγγυήσεις 1 τρισ. ευρώ για τρία χρόνια για την ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών.

«Ο πρόεδρος της ΕΚΤ γνώριζε πώς να βγει από την πανοπλία του τεχνοκράτη για να ασκήσει στρατηγική πολιτικού ηγέτη» γράφει η γαλλική «Le Figaro». Οι αρετές και οι ικανότητες του ιταλού ευρωτραπεζίτη στην πολιτική και στη διπλωματία φάνηκαν άλλωστε προτού καν μετακομίσει στη Φραγκφούρτη, όπου εδρεύει η ΕΚΤ. Φάνηκαν όταν έπεισε το Βερολίνο ότι μπορεί να μην είναι Γερμανός ο διάδοχος του Ζαν-Κλοντ Τρισέ. Μπορεί να μην είναι Γερμανός αλλά να είναι «γερμανικών πεποιθήσεων». Σε συνεντεύξεις και σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με γερμανούς πολιτικούς, οικονομικούς και τραπεζικούς αξιωματούχους ο Μάριο Ντράγκι υπεραμύνθηκε των τευτονικών αντιλήψεων περί του συνόλου του τραπεζικού και του νομισματικού συστήματος της Ευρώπης, που είναι άλλωστε κομμένο και ραμμένο στα γερμανικά συμφέροντα. Επεισε το Βερολίνο ότι είναι διατεθειμένος ακριβώς αυτά τα συμφέροντα να υπηρετεί κατά προτεραιότητα, ως και κατ’ αποκλειστικότητα.

Ο Μάριο Ντράγκι με τις μέχρι τώρα κινήσεις του στο τιμόνι της ΕΚΤ απέδειξε ότι είναι ένας δεινός ισορροπιστής. Η πρόκληση γι’ αυτόν τη νέα χρονιά είναι να κρατήσει το ευρώ πάνω στο σκοινί. Πρόκειται για μιαν αποστολή διόλου εύκολη. Οχι επειδή πολλοί από τους θεατές (Αγγλοσάξονες και κερδοσκόποι) εύχονται με χαιρεκακία να σπάσει το σκοινί, αλλά επειδή κάποιοι άλλοι που έχουν συνδέσει την τύχη τους με το κοινό νόμισμα (και συνεπώς βρίσκονται κι αυτοί πάνω στο σκοινί) χοροπηδάνε χαρούμενα απολαμβάνοντας τη… θέα.

Συγκεκριμένα, η εφετινή πρόκληση για τον Ντράγκι θα είναι καθησυχάζοντας τις αγορές και επηρεάζοντας το Βερολίνο να βοηθήσει την πατρίδα του, την Ιταλία, να κρατηθεί όρθια και την ευρωζώνη να… επιβιώσει ως τις γερμανικές εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Διότι η Ανγκελα Μέρκελ και το επιτελείο της έχουν αποφασίσει ώσπου να στηθούν οι κάλπες να μην ασχοληθούν με ευρωπαϊκά ζητήματα που ίσως τους στοιχίσουν εκλογικά.