New York Times: Δεν προβλέπεται ανάσα από την κρίση στην ευρωζώνη

TO BHMA –THE NEW YORK TIMES

Η οικονομική κρίση βρίσκεται πλέον στον πέμπτο χρόνο και μοιάζει να συνεχίζεται ατέρμονα, εξαντλώντας επιδόματα ανεργίας, ροκανίζοντας καταθετικούς λογαριασμούς και συντρίβοντας τα όνειρα μιας πρόωρης συνταξιοδότησης. Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης προσπάθησαν να αλλάξουν την πορεία των πραγμάτων, όμως προσβλέποντας στο 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε καλά νέα να προσφέρει: «Οι προοπτικές για την ανεργία και την οικονομία είναι ζοφερές».

Από τη μία εγκατέλειψε τα κατασκευαστικά της εγχειρήματα ενώ όλο και περισσότεροι άνθρωποι ψάχνουν έξω από σούπερ μάρκετ και αγορές για βρώσιμα απορρίμματα. Την ίδια στιγμή τα συσσίτια προσπαθούν να θρέψουν όσους έφτασαν στη χώρα. Η Ισπανία συνέχισε να μάχεται ενάντια στη φούσκα των στεγαστικών της δανείων, οι τράπεζές της προσπάθησαν να μειώσουν τις απώλειές τους και η κυβέρνηση προσπάθησε να διαπραγματευτεί ένα πακέτο διάσωσης για αυτές, όμως ακόμη και αυτό δεν ήταν καλή είδηση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια πληρωμή 49 δισεκατ. ευρώ σε τέσσερις ισπανικές τράπεζες, υπό τον όρο ότι θα απολύσουν χιλιάδες εργαζομένους και θα κλείσουν υποκαταστήματα, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσής τους, εντείνοντας έτσι τα ποσοστά ανεργίας. Παράλληλα, μερικοί από τους εκατοντάδες χιλιάδες κατόχους υποθηκών «κατάφεραν» να μπουν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων δίνοντας τέλος στη ζωή τους λίγο πριν τους κάνουν έξωση.

Για ένα διάστημα η χώρα θεωρείτο υπόδειγμα αντιμετώπισης της κρίσης. Σε αντάλλαγμα για ένα διεθνές πακέτο διάσωσης, η κυβέρνηση έκοψε υπηρεσίες και αύξησε τη φορολογία ενώ οι πολίτες δέχονταν με υπομονή τις δυσκολίες. Αυτά όμως έληξαν το 2012, όταν ξεχείλισε το «ποτήρι» των κυβερνητικών απαιτήσεων. Οταν ο πρωθυπουργός Πάσος Κοέλιο πρότεινε να μετατεθεί το οικονομικό βάρος της κοινωνικής ασφάλισης από τον εργοδότη στον εργαζόμενο, δεκάδες χιλιάδες κατέβηκαν στους δρόμους. Αν και το μέτρο στόχευε στη μείωση του εργοδοτικού κόστους, οι διαδηλώσεις ήταν τόσο βίαιες που ο Κοέλιο αναγκάστηκε να το αποσύρει.

Αλλος ένας χρόνος βίαιων διαδηλώσεων πέρασε, καθώς μια νέα κυβέρνηση εκλέχθηκε και ένας εύθραυστος συνασπισμός εργάστηκε για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των δανειστών της χώρας, οι οποίοι πίεζαν ανελέητα για περισσότερες περικοπές. Η Ελλάδα είχε κάποτε ένα από τα πιο εκτεταμένα συστήματα δημόσιας υγείας που εξασφάλιζαν κάλυψη για σχεδόν όλους. Ομως, μειώνοντας για άλλη μια φορά τα κόστη, τα δημόσια νοσοκομεία επέβαλαν νέα εισιτήρια και συμμετοχές που πολλοί φτωχοί και άνεργοι δεν είναι σε θέση να καταβάλλουν. Ταυτόχρονα πολλές φαρμακοβιομηχανίες, απηυδισμένες από τις πιστώσεις σταμάτησαν να παρέχουν τα νοσοκομεία με ορισμένα από τα φάρμακά τους. Πολλοί καρκινοπαθείς δεν μπορούσαν να αγοράσουν τα φάρμακα που είχαν ανάγκη. Την ίδια ώρα, με τα ποσοστά ανεργίας της Ελλάδας να φτάνουν το 25% και να ξεπερνούν το 50% στους νέους, οι κοινωνικές εντάσεις αυξήθηκαν –μεταξύ γενεών, των εργαζομένων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και τους έχοντες και μη έχοντες. Οι παράνομοι μετανάστες, που κατηγορούνται γιατί «κλέβουν» θέσεις εργασίας, έγιναν στόχος επιθέσεων, ιδίως από μέλη μιας ακροδεξιάς ομάδας, της Χρυσής Αυγής. Αυτές οι επιθέσεις απλώς έδωσαν τροφή στη δημοτικότητα του κόμματος, που μπήκε και στο Κοινοβούλιο για πρώτη φορά. Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση πέρασε μια νομοθεσία που επιτρέπει στα καταστήματα τροφίμων να πουλούν τρόφιμα που έχουν ξεπεράσει την ημερομηνία λήξης τους σε μειωμένες τιμές, ενώ στην Ισπανία και στην Πορτογαλία τα συσσίτια αγωνίζονταν να ταΐσουν όσους κατέφευγαν σε αυτά.

Και η Ιρλανδία συνέχισε τον αγώνα. Η αναλογία νοικοκυριών χωρίς έναν εργαζόμενο ενήλικα ήταν μεταξύ των υψηλότερων στην Ευρωπαϊκή Ενωση και όμως, η κυβέρνηση υπό την πίεση των πιστωτών της πραγματοποίησε μια σειρά περικοπές που μείωσαν τα επιδόματα των φτωχότερων, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων παίδων. Ταυτόχρονα αυξήθηκαν οι φόροι ακίνητης περιουσίας. Οι περικοπές έγιναν αισθητές στα σχολεία, επίσης, ορισμένες τάξεις «ξεχείλιζαν» με 50 ή 60 μαθητές. Αλλοι, όπως την Ελλάδα, υπέφεραν από έλλειψη θέρμανσης.

Μία χώρα που πρόσφερε μια κάπως πιο ρόδινη εικόνα των πραγμάτων ήταν η Λετονία, η οποία πριν από τέσσερα χρόνια ήταν στην ίδια δυσχερή κατάσταση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες σε κρίση. Παρόλα αυτά, τώρα, ορισμένοι ειδικοί εξαίρουν την πρόοδό της ως απόδειξη για τις «θεραπευτικές» ιδιότητες των μέτρων λιτότητας. Σε κάποια φάση, η Λετονία, η οποία υπέφερε πολλά από τα προβλήματα που ταλανίζουν άλλες χώρες σε οικονομική κρίση –ένα ολοένα και μεγαλύτερο δημοσιονομικό έλλειμμα, μια τραπεζική κρίση και συνεχώς μειούμενη ανταγωνιστικότητα- απέλυσε το ένα τρίτο των δημοσίων υπαλλήλων και έκοψε μισθούς και συντάξεις. Η οικονομία της συρρικνώθηκε κατά περισσότερο από 20%. Ομως, το 2012 ανέκαμψε κατά περίπου 5%, κάνοντάς τη Λετονία τη χώρα με τις καλύτερες οικονομικές επιδόσεις στην ΕΕ των 27. Και πάλι ωστόσο, αυτό το στοιχείο δεν ήταν επ’ ουδενί αρκετό για να βελτιώσει την τύχη του μέσου Λετονού. Περίπου το 30% του πληθυσμού έχει μηδαμινή αγοραστική δυνατότητα.