Ήδη έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται τα σημάδια της κρίσης όχι μόνο στην οικονομία και σε ευρέα κοινωνικά στρώματα, όχι μόνο στην απασχόληση και στην παραγωγή αλλά και σ’ όλους τους θεσμούς της χώρας. Είναι κοινή πεποίθηση ότι η κρίση θα μετασχηματίσει το σύνολο της ελληνικής πολιτείας και κοινωνίας. Φυσικά εκείνα που δεν θα μπορούσαν να είναι έξω από αυτές τις ευρείες μεταβολές και ανακατατάξεις είναι τα κόμματα. Και δεν εννοώ μόνο το προφανές, δηλαδή τις αλλαγές στους κομματικούς συσχετισμούς και στις κοινωνικές αντιστοιχήσεις των κομμάτων αλλά και τους μετασχηματισμούς που θα αποτυπωθούν στην ίδια την έννοια και τη συγκρότηση του κόμματος. Ίσως τώρα να αισθανόμαστε όλοι την πλήρη απογοήτευση για το πολιτικό μας σύστημα και για τους κομματικούς σχηματισμούς και ιδιαίτερα για τα κόμματα εκείνα που έχουν την πολιτική και ιστορική ευθύνη των Μνημονίων.

Αλλά η ζωή θα προχωρήσει. Τα κόμματα είναι απαραίτητα για την πολιτική ζωή της χώρας μας. Είναι οι βασικοί φορείς μέσα από τα οποίους πραγματώνονται οι λειτουργίες των θεσμών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας μας. Είναι οι εκφραστές των ιδεολογικών ρευμάτων που διατρέχουν και εκφράζουν την ελληνική κοινωνία. Είναι οι μεγάλοι συλλογικοί μας θεσμοί που μορφοποιούν και συγκροτούν κυριολεκτικά τη σφαίρα της πολιτικής. Ας μη βιαζόμαστε να τα λιθοβολήσουμε. Υπήρξε το μεγάλο πρόβλημα της κομματοκρατίας, της απόλυτης δηλαδή κυριαρχίας των κομμάτων επί σχεδόν όλων των λειτουργιών της δημόσιας ζωής. Για διορισμό στο δημόσιο, για εύρεση εργασίας στον ευρύτερο δημόσιο ή και στον ιδιωτικό τομέα, για εξέλιξη στην τοπική αυτοδιοίκηση και στο συνδικαλισμό, για προαγωγή στον πανεπιστημιακό και επιστημονικό χώρο, για διοικητική αναρρίχηση στο δημόσιο, για προνομιακές θέσεις στις δομές της εκκλησίας, για πολιτική εξέλιξη κλπ κλπ έβρισκες στο δρόμο τα κόμματα, όλα τα κόμματα.

Για παράδειγμα στον πανεπιστημιακό χώρο, ένα κόμμα της αριστεράς έχει σαφώς προνομιακή σχέση και επιρροή που διαρκώς την αναπαράγει και την επεκτείνει με τους γνωστούς τρόπους, που μόνο στο ελληνικό πανεπιστήμιο θα βρούμε. Βεβαίως επί του δημοσίου χώρου είχαν προνομιακό πεδίο αναφοράς τα γνωστά κυβερνητικά κόμματα, όπου παρατηρήθηκαν φοβερές αδικίες σε βάρος πολιτών που δεν είχαν ισχυρές κομματικές αναφορές. Αλλά δεν πρέπει να εξοβελίσουμε όλο τον παρεμβατικό ρόλο των κομμάτων.

Για παράδειγμα στους συλλογικούς φορείς (αυτοδιοίκηση, συνδικαλισμό, κοινωνικά κινήματα) είναι σχεδόν αυτονόητη και θα έλεγα αναγκαστική η επιρροή τους αφού σε όλους αυτούς τους θεσμούς εκφράζονται ρεύματα πολιτικών θεωριών, απόψεων και ιδεών και επομένως η πολιτική θεώρηση είναι συστατικό στοιχείο διαμόρφωσής τους. Αλλά στα άλλα προαναφερθέντα σημεία είναι σαφές ότι όλη αυτή η παρεμβατικότητα των κομμάτων προκαλούσε ανορθολογισμούς στη λειτουργία της πολιτείας και στρεβλώσεις στις σχέσεις των πολιτών με το κράτος αλλά και των πολιτών μεταξύ τους.

Ο κύριος «νομιμοποιητικός» ιστός για την καθολική παρέμβαση των κομμάτων ήταν η εύρεση εργασίας στο δημόσιο (ή αλλού) αλλά και η ελπίδα της εύρεσης εργασίας. Σ’ αυτό το κομβικό σημείο είχαμε την πιο έντονη θεσμική αδιαφάνεια, την πιο σκληρή μορφή χειραγώγησης των πολιτών (και μετατροπής τους σε υπηκόους), την αλλοίωση του ίδιου του ρόλου των κομμάτων και του περιεχομένου της πολιτικής. Τώρα το παιχνίδι αυτό τελείωσε. Η ανορθολογική μεσολαβητική λειτουργία των κομμάτων που έδραζε κυρίως επί του πεδίου εύρεσης εργασίας εξαντλείται λόγω έλλειψης αντικειμένου. Τώρα θα μετασχηματιστεί η ίδια η φύση του κόμματος.

Βέβαια δεν θα πάψουν τα κόμματα να είναι και πεδία συγκρότησης συμφερόντων και δεν εννοώ των αυτονόητων κοινωνικών συμφερόντων αλλά και των αντίστοιχων προσωπικών. Αλλά η μεγάλη τομή θα προκύψει από το γεγονός ότι δεν θα υπάρχει το άμεσο δέλεαρ της άμεσης (σε σένα ή στα παιδιά σου) ανταποδοτικής σχέσης με λεία το χώρο επί του δημοσίου, αφού, εκτός των προαναφερθέντων επιχειρημάτων, οι πολίτες όχι μόνο δεν δέχονται καμιά προνομιακή σχέση αλλά είναι και απειλητικοί προς κάθε κατεύθυνση. Ο εξορθολογισμός των κομμάτων με αφετηρία αυτό το τόσο κρίσιμο σημείο – κατά τη γνώμη μου – θα επεκταθεί σε όλο το φάσμα τους.

Η ιδεολογική και πολιτική τους συγκρότηση δεν μπορεί παρά να γίνει επί των μεγάλων προβλημάτων της Ελλάδας. Σήμερα αλλάζουν διεθνείς στρατηγικές, στρατηγικές χωρών. Σήμερα έχουμε εισέλθει σε εποχές υψηλής διακινδύνευσης και παρατεταμένης αβεβαιότητας. Σήμερα η παγκοσμιοποίηση μορφοποιεί έναν αδυσώπητο οικονομικό πόλεμο μεταξύ χωρών και κοινωνικών τάξεων και συσσωρεύει με ρυθμούς άγνωστους στη μέχρι τώρα ιστορία της ανθρωπότητας τον πλούτο σε όλο και λιγότερα χέρια.

Μπορούν τα κόμματα να λειτουργούν με αντιλήψεις περασμένων αιώνων, να είναι εκτός πραγματικότητας και να συνθέτουν ένα τοπίοπαιδικής χαράς; Δεν μπορούν τα κόμματα να ομφαλοσκοπούν επί δευτερευόντων ζητημάτων. Το γεγονός ότι «κάποια καλή πρωία ξυπνήσαμε και βρεθήκαμε ενώπιον της κρίσης, της οιονεί πτώχευσης», δηλώνει με τον πιο εμφαντικό τρόπο την πλήρη αδυναμία των κομμάτων όχι μόνο να αποτρέψουν την παρακμιακή τροχιά της χώρας, αλλά ούτε καν να την προβλέψουν ως πολιτική εκτίμηση, θα αποτελεί – κατά τη γνώμη μου – τη μόνιμη μομφή της ιστορίας μας επί των σημερινών κομμάτων.

Βέβαια το ότι κάποια κόμματα προκάλεσαν την κρίση αλλά δεν το έχουν κατανοήσει ακόμα, αυτό αποτελεί μια ιστορική απόρριψη και έναν άνευ προηγουμένου πολιτικό αυτισμό. Τα κόμματα ή θα εκφράσουν τις μεγάλες και μικρές συλλογικές αναζητήσεις και αφηγήσεις της ελληνικής κοινωνίας επί του πεδίο διαμόρφωσης εθνικών στρατηγικών ή θα πάψουν να λειτουργούν ως κόμματα. Και φυσικά σε μια τέτοια περίπτωση το δικό τους ρόλο θα τον αναλάβουν σκοτεινά αντικοινωνικά μορφώματα, σε μια τέτοια περίπτωση θα έχει ηττηθεί η ίδια η πολιτική και κάθε έννοια ακόμα και τυπικής δημοκρατίας.

Η εσωκομματική δημοκρατία που ποτέ δεν βρήκε τόπους ολοκλήρωσης στα ελληνικά κόμματα και που τόσο πολύ έχει ταλαιπωρηθεί, ή θα αναπτυχθεί ή θα πνίξει τη ζωντάνια των κομμάτων οδηγώντας τα σε γραφικούς φορείς και σε αποστεωμένα όργανα αποκομμένα από τις κοινωνικές διεργασίες. Η διαφάνεια των οικονομικών πόρων των κομμάτων είτε γιατί αφορά εισφορές των μελών είτε γιατί αφορά την κρατική χρηματοδότηση αν δεν επιλύεται με το συνήθη θεσμικό τρόπο (δικαιικό σύστημα), θα απασχολεί εν τοις πράγμασι το κάθε μέλος και δεν θα το αποσιωπά ως ένα ήσσονος σημασίας γεγονός, όπως συνέβαινε στο παρελθόν!

Συμπερασματικά, τα κόμματα είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαία για να πραγματώνουν τη λειτουργία της πολιτικής σε καιρούς φοβερά δύσκολους και πολύπλοκους. Αλλά για να ανταποκριθούν στο ρόλο τους πρέπει να εκφράζουν κυρίως πολιτικά και ιδεολογικά ρεύματα, να μορφοποιούν κοινωνικά και ταξικά συμφέροντα, να διαμορφώνουν πολιτικές εθνικής στρατηγικής για τη χώρα μας. Τα κόμματα όμως δεν αλλάζουν και δεν εξορθολογίζονται με πολίτες – παρατηρητές που θεωρητικολογούν άνετα από τον καναπέ ούτε με πολίτες που αρκούνται στο θυμό και στην επιζήτηση μεσολαβητών – εκφραστών της βίας και του ρατσισμού για να “τιμωρήσουν” τους πολιτικούς.

Τα κόμματα θα βρουν τον πραγματικό τους ρόλο όταν οι πολίτες συμμετέχουν σ’ αυτά, όταν οι πολίτες αποτυπώνουν τα πραγματικά κοινωνικά συμφέροντά τους, όταν οι πολίτες εκφράζουν την ιδεολογία και την κοσμοθεωρία τους στην πρωτογενή συγκρότηση των κομμάτων και της πολιτικής.

https://anthologio.wordpress.com/