Τα νέα προβλήματα της νέας Μέσης Ανατολής

Οταν ξέσπασαν οι συγκρούσεις στη Γάζα, τον περασμένο μήνα, ήταν σαν να επαναλαμβανόταν η ίδια παλιά ιστορία. Για άλλη μια φορά, ο κόσμος παρακολούθησε μια αιματηρή έκρηξη βίας ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Χαμάς, στην οποία τα περισσότερα θύματα ήταν αθώοι άμαχοι που τραυματίστηκαν και σκοτώθηκαν και στις δύο πλευρές.

Αλλά αυτή τη φορά, τα πράγματα δεν ήταν όπως φαίνονταν, επειδή έχει υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στη Μέση Ανατολή τα τελευταία δύο χρόνια.

Το πολιτικό επίκεντρο αυτής της ταραγμένης περιοχής έχει μετακινηθεί από την σύγκρουση ανάμεσα στο Ισραήλ και στους Παλαιστινίους προς τον Περσικό Κόλπο και την αντιπάραθεση για κυριαρχία στην περιοχή ανάμεσα στο Ιράν από τη μια πλευρά, και στη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, και τώρα την Αίγυπτο από την άλλη.

Στην αναδυόμενη πάλη ανάμεσα στις σιιτικές και τις σουνιτικές δυνάμεις στην περιοχή, η παλαιά μεσανατολική σύγκρουση έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα.

Σήμερα, η κρίσιμη σύγκρουση είναι ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, όπου εκπροσωπούνται όλες οι μεγάλες δυνάμεις της περιοχής, είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο, επειδή εκεί θα αποφασιστεί, κατά μεγάλο μέρος, η μάχη για την περιφερειακή ηγεμονία.

Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Ασαντ και οι αλεβίτες/ σιίτες που αποτελούν την βάση του δεν θα μπορέσουν να διατηρήσουν τον έλεγχο επί της σουνιτικής πλειοψηφίας στη χώρα, και γενικά στην περιοχή. Το μόνο ερώτημα είναι πότε θα πέσει το καθεστώς του.

Η πτώση θα είναι μεγάλη ήττα για το Ιράν, όχι μόνο επειδή θα χάσει τον κύριο άραβα σύμμαχό του, αλλά επειδή θα θέσει σε κίνδυνο και τον πελάτη του, την Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Την ίδια ώρα, μια παραλλαγή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας θα ανέλθει στην εξουσία στη Συρία, όπως έχει γίνει ή θα γίνει σχεδόν παντού στη Μέση Ανατολή σαν αποτέλεσμα της Αραβικής Ανοιξης.

Η άνοδος των ισλαμιστών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας έγινε σε βάρος του κοσμικού αραβικού εθνικισμού και των στρατιωτικών δικτατοριών που τον στήριξαν.

Ετσι, η άνοδος των Αδελφών Μουσουλμάνων έχει καθορίσει de facto και το αποτέλεσμα της εσωτερικής σύγκρουσης των Παλαιστινίων για εξουσία. Με τον πρόσφατο πόλεμο στη Γάζα, το παλαιστινιακό εθνικό κίνημα θα ευθυγραμμιστεί, υπό την ηγεσία της Χαμάς, με αυτή την περιφερειακή εξέλιξη.

Και αυτό μάλλον θα σημάνει το τέλος της προοπτικής μιας λύσης δύο κρατών, επειδή ούτε το Ισραήλ, ούτε η Χαμάς και η Μουσουλμανική Αδελφότητα θα έχουν κάποιο συμφέρον από μια τέτοια λύση.

Μαζί με την Συρία, δύο ζητήματα θα καθορίσουν το μέλλον αυτής της νέας Μέσης Ανατολής: ο δρόμος που θα πάρει η Αίγυπτος υπό την Μουσουλμανική Αδελφότητα, και το αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης με το Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα και τον ρόλο του στην περιοχή.

Το αιγυπτιακό ζήτημα είναι ήδη ψηλά στην ατζέντα.

Το ερώτημα τώρα είναι αν θα υπερισχύσουν οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, τόσο στους δρόμους όσο και μέσω του νέου Συντάγματος της Αιγύπτου (το οποίο συνέταξαν κατά το μεγαλύτερο μέρος). Αν υπερισχύσουν, θα αποσύρει η Δύση την στήριξή της προς την αιγυπτιακή δημοκρατία στο όνομα της «σταθερότητας»; Θα ήταν ένα μεγάλο λάθος.

Το ζήτημα των πυρηνικών του Ιράν θα επιστρέψει επίσης στο προσκήνιο τον Ιανουάριο, μετά την δεύτερη ορκωμοσία του Μπαράκ Ομπάμα στις ΗΠΑ και μετά τις εκλογές στο Ισραήλ. Και θα απαιτήσει απάντηση μέσα σε λίγους μήνες.

Ενα πράγμα δεν έχει αλλάξει: η νέα Μέση Ανατολή είναι ακόμα Μέση Ανατολή, ένα μέρος όπου είναι σχεδόν αδύνατον να ξέρουμε τί μπορεί να περιμένει στη γωνία.