Όλα τα κύτταρα του σώματος προέρχονται από το ίδιο γονιμοποιημένο ωάριο και επομένως έχουν όλα το ίδιο γενετικό υλικό. Κι όμως, αυτό το δόγμα της βιολογίας δεν ισχύει απόλυτα στην πράξη, δείχνει έρευνα των πανεπιστημίων Στάνφορντ και Γέιλ, η οποία ενδέχεται μάλιστα να έχει σημαντικές συνέπειες στην αξιοποίηση των βλαστικών κυττάρων στην ιατρική.

Η μελέτη

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο βρετανικό περιοδικό Nature, δείχνει ότι στη διαδικασία πολλαπλασιασμού των κυττάρων εμφανίζονται αλλαγές που διαφοροποιούν ορισμένα κύτταρα από άλλα. Οι βιολόγοι γνώριζαν ότι τέτοιες αλλαγές ή μεταλλάξεις εμφανίζονται περιστασιακά όταν ένα κύτταρο διαιρείται, λόγω λαθών στην αντιγραφή του DNA, δεν είχαν συνειδητοποιήσει όμως ότι αυτές οι ποικιλομορφίες είναι τόσο διαδεδομένες.

«Διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι αποτελούνται από ένα μωσαϊκό κυττάρων με διαφορετικά γονιδιώματα» αναφέρει η Δρ Φλόρα Βακαρίνο του Πανεπιστημίου Γέιλ, επικεφαλής της μελέτης.

Τα πειράματα

Τα πειράματα, εξηγεί η ίδια, αποκάλυψαν ότι το 30% των κυττάρων του δέρματος παρουσιάζουν αλλαγές στον αριθμό των αντιγράφων ορισμένων γονιδίων -σε ορισμένα κύτταρα τα γονίδια αυτά υπάρχουν σε περισσότερα αντίγραφα, ενώ σε άλλα κύτταρα τα ίδια γονίδια απουσιάζουν εντελώς.

«Μέχρι σήμερα υποθέταμε ότι αυτές οι ποικιλομορφίες εμφανίζονται μόνο σε περιπτώσεις ασθενειών όπως ο καρκίνος» επισημαίνει η Δρ Βακαρίνο. Και διαπίστωση ότι κάθε κύτταρο του σώματος μπορεί να παρουσιάζει μοναδικές γενετικές ιδιαιτερότητες ίσως αποδειχθεί κρίσιμης σημασίας στο μέλλον: τα βλαστικά κύτταρα που δοκιμάζονται σήμερα για την αντιμετώπιση ορισμένων ασθενειών συχνά προέρχονται από τον οργανισμό του ίδιου του ασθενούς, ωστόσο η νέα μελέτη δείχνει ότι το γενετικό υλικό τους μπορεί να διαφέρει από το DNA άλλων ιστών και να αλλάζει έτσι τη βιοχημική συμπεριφορά τους.

Η ανακάλυψη

Η ανακάλυψη υποδεικνύει επίσης ότι τα κλωνοποιημένα ζώα δεν έχουν απαραίτητα πανομοιότυπο γενετικό υλικό με το ζώο από το οποίο προήλθαν. Η τελευταία μελέτη βασίστηκε σε ενδελεχείς γενετικές αναλύσεις σε τεχνητά βλαστοκύτταρα (iPS) τα οποία είχαν δημιουργηθεί από κύτταρα δέρματος (ινοβλάστες) που δώρισαν δύο οικογένειες. Όπως αποκάλυψαν οι αναλύσεις, τα τεχνητά βλαστοκύτταρα παρουσίαζαν γενετικές διαφορές με τα κύτταρα του αίματος των δωρητών από τους οποίους προέρχονταν.

«Στην περίπτωση του δέρματος, αυτός ο μωσαϊκισμός είναι εκτεταμένος, και τουλάχιστον το 30% των κυττάρων του δέρματος παρουσιάζουν διαγραφές ή διπλασιασμούς γονιδίων» αναφέρει η Δρ Βακαρίνο. Η διαπίστωση αυτή «έχει σημαντικές συνέπειες για τις γενετικές αναλύσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται σήμερα μόνο σε δείγματα αίματος. To DNA του αίματος όμως, δεν αντιστοιχεί απόλυτα με το DNA άλλων ιστών όπως ο εγκέφαλος».
«Σχεδιάζουμε νέες μελέτες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο ανθρώπων και ζώων για να δούμε αν αυτή η ποικιλότητα εμφανίζεται και εκεί» επισημαίνει η ερευνήτρια.